COVID-19 пандемиясининг бошида олимлар касаллик белгилари инфекциядан кейин 7-10 кун ичида пайдо бўлиши мумкинлигини таъкидладилар. Бироқ, янги тадқиқотлар натижаларига кўра, энди инкубация даври сезиларли даражада қисқартирилди - коронавируснинг штаммига қараб 3-4 кунгача.
Бу америкалик олимларнинг 2022 ва 2023 йиллардаги маълумотларга асосланган тадқиқотида айтилган.
Кулуçка муддати - бу вирус билан алоқа қилишдан бошлаб биринчи аломатлар пайдо бўлгунга қадар бўлган вақт. Пандемия бошида олимлар симптомлар пайдо бўлиши учун 10-14 кун кутиш кераклигини таъкидладилар. Аммо 2022 йилги тадқиқот маълумотлари бошқа нарсани кўрсатмоқда: инкубация даврининг давомийлиги қисқаради:
ўртача беш кун - Альфа штамми учун;
тахминан 4,5 кун - «Бета» ва «Дельта» штаммлари учун;
Омисрон учун уч кун ёки ундан ҳам камроқ.
Ҳозирда олимларнинг мунозаралари Омисроннинг «авлоди» деб аталадиган коронавируснинг янги варианти ЖН.1 атрофида. ЖН.1 биринчи марта 2023 йил центабрида АҚШда аниқланган, бироқ декабрь ойида у билан касалланганлар сони кескин ошди.
Бу вариант хавфлидир, чунки у инсон ҳужайраларига осонгина кириб боради. Олимларнинг таъкидлашича, инсон иммунитет тизимига дош бериш қийинроқ, аммо унинг оғир касалликка олиб келиши ҳақида ҳеч қандай далил йўқ.
Унинг асосий белгилари вируснинг бошқа штаммлари билан бир хил: нафас қисилиши ва томоқ оғриғи, иситма, бош оғриғи ва бурун тиқилиши. Инкубация даври қанча давом этишини аниқ билишга ҳали эрта, бироқ Байлор тиббиёт коллежи қошидаги Миллий тропик тиббиёт мактаби декани доктор Питер Хотез ЖН.1 вируси учун у бошқа штаммларга ўхшаш бўлишини башорат қилмоқда.
Олимлар инкубация даврининг қисқаришининг бир қанча сабабларини номлашади. Вирусолог ва Ла Жолла Иммунология институти бош олими Шейн Кроттининг айтишича, вирус вақт ўтиши билан одамларга тезроқ ва кўпроқ юқтириш учун ривожланган.
"Семптомлар иммунитет тизимининг фаоллашиши билан боғлиқ. Касал одам билан алоқа қилгандан сўнг, сизнинг иммунитетингиз ҳали сигнал беришга улгурмаган ва бу жуда яхши эмас. Инкубация даври қанчалик қисқа бўлса, организм вирусни шунчалик тез танийди ва унга қарши курашиш механизмини ишга туширади”, - дейди Шейн Кротти.
Биринчи аломатлар пайдо бўлиш вақти ҳам кўплаб омилларга, хусусан, вирус миқдори ва инсон иммунитети даражасига боғлиқ.
Байлор тиббиёт коллежи миллий тропик тиббиёт мактаби декани доктор Питер Хотез инкубация даври статистик эҳтимоллик эканлигини таъкидлайди. Шунинг учун аломатлар эрта ёки кечроқ пайдо бўлиши мумкин. Ва шундай бўладики, инфекциядан бутунлай қочиш мумкин.
