Қашқадарё вилояти Чироқчи туманида 2010 йил 24 ноябрда вафот этган марҳум Абдумуминов Юсуф номига 2011 йил 31 декабрда туман ҳокимининг ер майдони ажратиш тўғрисидаги қарорига имзо чекилган. Марҳум вафотидан бир йил ўтиб, унинг номига қарор чиқариш кимга керак бўлдики, бугун бу хато туфайли икки тадбиркор азият чекмоқда. Бу ҳақда “nnews.uz”да суриштирув берилди.
Келтирилишича, Унгбой Эшмирзаев унга тадбиркорлик қилиш мақсадида берилган ер майдонида юқорида исми зикр этилган марҳумнинг қизи Гулҳаё Абдумуминова томонидан қурилиш ишлари олиб борилганлиги, аслида Гулҳаё Абдумуминовага берилган қарор ҳақиқий эмаслигини ёзади.
Ҳолатга аниқлик киритиш ва томонларнинг эътирозларини тинглаш, мутасаддилардан вазият бўйича изоҳ олиш мақсадида мухбир Чироқчи туманида бўлди.
Аслида мавзу анча чигал. Ҳақ-ҳуқуқини талаб этиб тадбиркор бир қанча ОАВларга ҳам мурожаат этган. Жумладан 2019 йилнинг май ойида “Дарё.уз” сайтида ҳам вазият бўйича танқидий мақола эълон қилинган. Унгбой Эшмирзаев Дарёга Чироқчи туман прокурори Баҳодир Худойқуловнинг қилган хатоси туфайли сўнгги икки йил давомида сарсон-саргардон бўлгани юзасидан шикоят қилган. Ўнгбой Эшмирзаев Бош прокурор ва вилоят прокурорига яна мурожаат қилиб, асоссиз киритилган туман прокурори протестининг бекор қилингани хусусида расмий ҳужжат сўрайди. 2019 йил март ойида вилоят прокуратураси томонидан туман прокурорининг хато қилгани тан олинади. Аммо муаммо шу билан тўхтамайди.
Ҳеч ким ҳокимлик вафот этган шахсга ер майдони ажратгани билан қизиқиб кўрмайди. Бугун эса мурожаат эгаси бунинг қанчалик ҳақиқатга яқин экани билан қизиқмоқда.
Маълум бўлишича, 2020 йил январ ойининг 10 кунида Чироқчи туман судининг 2019 йил 24 июндаги ҳал қилув қароридан норози бўлиб, жавобгар Гулҳаё Абдумуминова томонидан келтирилган апелляция тартибидаги шикояти кўриб чиқилган.
Судда даъвогар Чироқчи туман ҳокимлиги жавобгар У.Абдумўминовга нисбатан даъво ариза билан мурожаат қилиб, унда Чироқчи тумани Булсувар қишлоғида ўзбошимчалик билан қурилган 8/6 ўлчамдаги икки қаватли бинони буздиришини сўрагани тўғрисидаги 2019 йил 24 июндаги ҳал қилув қарори бекор қилинган ва янги ҳал қилув қарори қабул қилинган. Арз қилувчи учинчи шахс Эшмирзаев Унгбойнинг даъво талаби ҳам рад этилган.
-Судда судьяларга савол бердим, аммо улар мени тингламади, саволимга жавоб бермади, ўша ерда прокурорлар ҳам адвокатлар ҳам бор эди,- дейди Унгбой Эшмирзаев. Улардан қандай қилиб вафот этган шахсга берилган қарор ҳақиқий бўлиши мумкин эканлигини сўрадим. Гулҳаё Абдумўминова менга қарор асосида берилган ер майдонида қурилиш қилган, бироқ унга қурилиш қилишга рухсат берилмаган. Берилган рухсат марҳумнинг номида турибди. Гулҳаё эса бу қарор ҳақиқий деб юрибди.
– Унгбой Эшмирзаев икки мартта судда ютқазди, унинг талаби ноўрин,- дейди Гулҳаё Абдумуминова. Ер майдони ажратиш тўғрисидаги қарор учун ҳамма ҳужжатларни отамнинг ўзи тайёрлаган, аммо бугун соғлигидаги муаммо туфайли орамизда йўқ. Ҳокимият ҳам адашиши мумкин-ку, аммо бу билан менинг қўлимдаги қарор сохта бўлиб қолмайди. Ҳамма мутахассислар билан гаплашдим, уларнинг ҳеч бири қароримни сохта демади.
Иккала тадбиркорни тинглаш билан бирга қарор юзасидан ҳокимлик масъулларига ҳам юзланилди. Туман ҳокимлиги ахборот хизмати қарор бундан 9 йил олдин чиқарилгани ва ўша пайтда тизимда бошқа кадрлар ишлаганини айтар экан, қарорнинг ҳақиқий ёки ҳақиқий эмаслиги борасида мутахассислар жавоб беришини таъкидлади.
Шундан сўнг, Туман қурилиш бўлими мутахассиси, архитектор Тўлқин Умрзоқов ҳолатга қуйидагича изоҳ берди:
-Тадбиркор Гулҳаё Абдумуминованинг икки қаватли савдо дўкони ноқонуний қурилган.Чунки Унгбой Эшмирзаев бу ер майдонини 2018 йил февраль ойида ўтказилган очиқ танловда 55-объектни ютиб олади. Сўнгра, туман ҳокимининг 2018 йил 14 майдаги қарорига мувофиқ танлов ғолиби Ўнгбой Эшмирзаевга 48 кв/метр ер аҳолига маиший хизмат кўрсатиш шохобчаси қуриш учун ажратиб берилади. Бироқ 2010 йил вафот этган шахс номига бир йил кейин берилган қарор билан 2018 йилда Гулҳаё Абдумуминова қурилиш қиляпти. Бу қанчалик тўғри? Шу саволни ҳар доим кўндаланг қўйяпмиз, лекин ҳеч ким аниқ жавоб беролмади.
– Бизга бир неча мартта мурожаат қилишган, биз бу мурожаат низоли бўлгани учун судга чиқарганмиз, – дейди Туман кадастр бўлими мутахассиси Бекзод Каримов. Энди марҳум масаласида гапирадиган бўлсам, вафот этгунча у ҳамма ҳужжатларни тайёрлаган, лекин у вафот этгандан кейин қарор марҳум деб чиқиши керак эди.
Мутахассис Бекзод Каримовнинг изоҳини рад этган архитектор Тўлқин Умрзоқовнинг айтишича, тадбиркорлик объекти қуриш учун марҳум номига қарор чиқариш мумкин эмас, уй-жойларга ажратиш мумкин. Шундан сўнг, нотариус орқали яқин қариндошлари номига ўтказиб берилади.
Ҳолатга ҳуқуқий баҳони Чироқчи туман ҳокимлиги ҳуқуқшуноси Хуршид Бўронов берди.
– Суд жараёнида Унгбой Эшмирзаев қарорни олиб келиб таништирди. Мен ўшанда вазиятни тўлиқроқ ўрганиб чиқдим. Бунга сабаб қилиб ҳужжат тайёрлаш марҳумнинг тириклиги вақтида бошлангани ва ҳоким қарор лойиҳаси тайёрлашга ўша йилларда кўп вақт талаб этилишини келтиришимиз мумкин. Лекин ҳокимлик масъуллари қарор тайёрлашдан олдин марҳумнинг оилавий ҳолати билан танишиб кўрмаган ва билмаган ҳолда қарор чиқариб берган деб ҳисоблайман. Қонунчиликка кўра, вафот этган шахс номига тадбиркорлик обекти қуриш учун ер майдони ажратиш мумкин эмас.
Икки тадбиркор ўртасида йиллар давомида юзага келган можародан Туман ҳокимлиги-ю, вилоят прокуратурасининг ҳам хабари бор. Лекин уларнинг муаммони ечишда боши қотган. Марҳум вафотидан 1 йил ўтиб берилган қарорни суд ҳам ноқонуний деб топмагани бизда қатор саволларни туғдиряпти.
-Мен мутахассис ёки ҳуқуқшунос эмасман, ҳеч ким менга қароринг нотўғри деб айтмаган,- дейди Гулҳаё Абдумуминова. Савдо дўконимни қуриш учун анчагина маблағ сарфладим, ҳали маблағларимни ўрнини қопламасдан уни бузиб ташлаймиз дейишса нима қилишим керак. Нега қурилиш ишлари бошланганда менга бирор масъул огоҳлантириш бермасдан энди бузиб ташлаймиз дейишади. Қолаверса, суд менинг фойдамга ҳал қилув қарорини чиқариб турганда, қандай қилиб Унгбой Эшмирзаев гапларида ҳақиқат бўлиши мумкин.
Юқоридаги низоли ҳолат бўйича ҳар икки томоннинг ҳам фикрини тингладик, уларнинг ҳужжарлари билан танишиб чиқдик. Иккала тадбиркор ҳам ҳақ. Бирининг манфаатини ҳимоя қиламан деб яна бири жабр кўриши аслида мантиққа зид. Ҳокимият тизимининг сўроқ- истагсиз вафот этган шахсга орадан бир йил ўтиб қарор чиқариб бериши натижасида бугун улар сарсон бўлмоқда.
Хўш, муаммо қандай ечилади, балки юқордаги мутасаддилар ҳам яна бир бор тадбиркорларни муросага келтириш ва муаммони ечиш билан қизиқиб кўрар…
