Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар Агентлигида Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитаси ҳузуридаги Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш агентлиги томонидан “Ўзбекистонда истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш устувор вазифалардан биридир”мавзусига бағишланган матбуот анжумани ўтказилди.
2019 йил 11 сентябрда Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилишнинг ҳуқуқий ва институционал тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПФ-5817-сон Фармони қабул қилинди. Мазкур Фармонга асосан истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва реклама бозорини тартибга солиш соҳасида ягона давлат сиёсатини ҳамда давлат органлари ва ташкилотлари фаолиятини мувофиқлаштиришни амалга оширувчи ваколатли давлат органи ҳисобланувчи Ўзбекистон Республикаси Монополияга қарши курашиш қўмитаси ҳузуридаги Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш агентлиги ташкил этилди.
Фармонда Агентлик олдига истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ва реклама бозорини тартибга солиш, аҳолининг истеъмолчилик билими ва саводхонлигини оширишга қаратилган дастурларни ишлаб чиқиш ва амалга ошириш, истеъмолчиларга уларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилишда ёрдам кўрсатиш, тадбиркорлик ва истеъмолчилик маданиятини такомиллаштириш, истеъмолчиларнинг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш, реклама бозорини тартибга солиш ва бошқа шу каби вазифалар белгилаб берилган.
Агентликда Уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш, қурилиш ва транспорт, Савдо, умумий овқатланиш ва туризм, Ижтимоий ва молиявий хизматлар, шунингдек, алоқа хизматлари соҳасида истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, Реклама фаолиятини тартибга солишва Таҳлил ва стратегик дастурларни ишлаб чиқиш йиғма бошқармалари мавжуд. Шунингдек, Давлат ва нодавлат ташкилотлари билан ишлаш ва халқаро ҳамкорлик, Жамоатчилик ва оммавий ахборот воситалари билан алоқалар, IT-технологиялар, инновациялар ва Smart consumer тизимини жорий қилиш бўйича учта бўлим фаолият юритмоқда.
Агентликнинг consumer.uz веб-сайти ва 1159 ишонч телефони орқали ижтимоий саҳифаси ташкил қилиниб,интерактив хизматлар ва онлайн савол-жавоб йўлга қўйилди.
2019-2020 йиллар давомида истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш йўлида нима ишлар қилинди?
Норматив ҳуқуқий базани такомиллаштириш мақсадида амалдаги қонун ҳужжатлари ва улар лойиҳаларининг истеъмолчиларга таъсири баҳолаб борилмоқда. Шундан, 86 та амалдаги қонунлар инвентаризация қилинди ва 32 та ҳужжат лойиҳаси бўйича хулоса берилди.
13 та ҳужжат лойиҳаси, шу жумладан 6 та янги ҳужжат лойиҳаси ишлаб чиқилди. Шундан, “Истеъмолчиларнинг ҳуқуқларигни ҳимоя қилиш тўғрисида”ги Қонунга халқаро тан олинган нормалар асосида қўшимча ва ўзгартириш киритилди, “Реклама тўғрисида”ги Қонуннинг янги таҳрирдаги лойиҳаси Вазирлар Маҳкамасига киритилди.
Истеъмолчиларнинг муаммоларини ҳал қилиш: Истеъмолчилардан оғзаки, ёзма ва электрон шаклдаги тушган мурожаатлар ижобий ҳал этилишига эришилмоқда. Агентликка ўтган бир йил давомида истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш масалалари бўйича истеъмолчилардан жами 11 минг 900 тадан ортиқ мурожаат келиб тушган. Мурожаатларнинг 28,8 % уй-жой коммунал ва транспорт хизмати соҳадаги камчилик юзасидан, 36,6% савдо, умумий овқатланиш ва туризм хизматлари, 20,5 % алоқа, банк-молия ва ижтимоий хизматлар ҳамда 14,1% рекламани жойлаштириш масалаларига тўғри келади.
Мурожаатларни кўриб чиқиш натижасида 23 миллиард 500 миллион сўмдан ортиқ пул маблағлари истеъмолчиларнинг фойдасига қайта ҳисоб-китоб қилинди.
Реклама фаолиятини тартибга солиш: Ўзбекистон Республикаси “Реклама тўғрисида”ги Қонун ва Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 20 февралдаги “Ташқи реклама бозорини тартибга солиш тўғрисида”ги 104-сонли қарори ижросини таъминлаш мақсадида туман (шаҳар)ларда тузилган ишчи гуруҳлар томонидан 12 мингдан зиёд ташқи рекламалар қарор талабларига мослиги юзасидан хатловдан ўтказилган. Бундан қарор талабларига мос келмайдиган объектлар (конструкциялар) 6 минг 800 та (56,3 %) ташкил этди. Қарор талабларига мос келмайдиган конструкциялар эгаларига маҳаллий ҳокимиятлар томонидан 3 мингдан ортиқ кўрсатма (огоҳлантириш) хатлари юборилган.
Телевидениеда 120 та, радио 49 та, босма нашрларда 246 та, Интернет ва ижтимоий тармоқларда берилган 541 та рекламалар амалдаги реклама тўғрисидаги қонун ҳужжатлари талабларига мувофиқлиги ўрганилди. интернет ва ижтимоий тармоқларда ўтказилган ўрганишлар давомида 55 та ҳолатда алкогол ичимликлари, 29 та ҳолатда тамаки маҳсулотлари, 137 та ҳолатда БАД ва турли дори воситалари рекламаси, 169 та ҳолатда товар ва хизматлар рекламалари қонун талабларига номувофиқлиги аниқланган ҳамда уларни тезкор бартараф этиш чоралари кўрилган.
Аҳолининг истеъмол маданиятини ошириш: ОАВ ва интернет орқали турли мавзуларда 1300та, шундан телевидениеда 182 та, радиода 63 та, босма нашрларда 100та, интернет ва ижтимоий тармоқларда 955 та кўрсатув, эшиттириш ва мақолалар уюштирилди.
