Baxtiyor maktabdan kelganidan keyin uy-joyni tartibga keltirishga harakat qildi. Hatto dadasining paypoqlarini yuvdi. Oyisiga qo`ng`iroq qildi.
— Oyi, qozonga go`sht va suv solib qo`yaymi?
— Nega?
— Sho`rva ichgim kelayapti. Kelguningizcha pishib turardi.
— Mayli, o`g`lim, faqat ehtiyot bo`l. Olovni past qilib qaynat...
Oila kechqurun dasturxon atrofida jamuljam bo`lib, ovqatni jimgina ichishayapti. Singlisi ham ortiqcha sho`xlik qilmayapti. Onasining harakatlari engil, nimadandir mamnunligi sezilib turardi. Buni dadasi darhol payqadi.
— Ha, namuncha irshayib qolding?
— Bugun o`g`lingiz rosa ish qilibdi, oshxonani tozalabdi, paypoqlaringizni yuvibdi, sho`rva solib qo`yibdi. To`qqizga to`lmasdan yonimga kirib, yordamchi bo`libdi...
— Hm, bolaga ish buyurib, o`zing o`ynashlaring bilan uchrashib yurganmiding?
— Dadasi...
— Ishlamaysan, ishingdan bo`shaysan!
— Nimaga ekan? Ishlamasam, qozondagi go`shtingizni kim olib keladi, a? Mashinangizning ijara pulini kim to`lashga qarashadi? Siz kirakashlik qilib yurganingizda, uyda o`tirib naqd och qoldim-ku...
Baxtiyor boshini eggancha bu gaplarni eshitarkan, ichida o`yladi. «Oyim gapirmasa bo`lardi, hozir dadam biror narsa otib qoladi...» Ha, o`ylagani sodir bo`ldi. Dadasi sho`rvani kosa-posasi bilan uloqtirdi. O`rnidan turib, onasini urishga hezlandi. Baxtiyor jonholatda ular orasiga tushdi.
— Dada, iltimos, onamni urmang. Maktabga bormayman, endi ishlayman, pul topaman…
Xudbin ota-ona bola nima uchun bu gaplarni aytayapti, deb o`ylamadi. Onasi sannashni to`xtatmadi, otasining og`zidan bodi kirib, shoddi chiqaverdi. Baxtiyor stol ustida turgan pichoqni shartta oldi:
— Baqiraversalaring, o`zimni o`ldiraman!!! Keyin qutulasizlar mendan!
Ota-ona serrayib qoldi...
Afusus, bu bo`lgan voqea...
Ruhshunoslarning aytishicha...
Uydagi janjallar ichida ulg`aygan bolalar yo nihoyatda agressiv kayfiyatli, yo nihoyatda qo`rqoq tabiatli bo`lib shakllanadi. Aksariyat hollarda urushning sababchisi deb o`zini ko`radi. Chunki er-xotinning aytishuvidan tortib yirik janjaliga qadar dialoglarda «bola» so`zi ko`p marta takrorlanadi. «Meni o`ylamasangiz ham, bolangizning kelajagini o`ylang. Ertaga piyonistaning qizini kim so`rab keladi?», «Sayoq yurganingiz uchun kasri bolaga urdi, nuqul kasal bo`lgani bo`lgan», «Bu bolalar faqat menikimi, ko`chadan orttiribmanmi, tug`dirgandan keyin boqing-da!». Janjallar er-xotin uchun qo`rqinchli bo`lmasligi mumkin, ular bugun urushib, ertaga yarashib, yashashda davom etar-u, lekin oqibatda farzandlar ko`ngi ozor topadi, u har ikki eng yaqin kishisining qaysi birini ayblashni bilmay qiynaladi. Kim ko`proq aybdor ekanini aniqlagan taqdirda ham, vaziyatni o`nglolmasligidan o`kinadi. To`qqiz yashar Baxtiyor otasining janjal o`ylab topishi mumkin bo`lgan sabablarini aniqlab, ularni yo`q qilishga harakat qildi. Ya`ni ishlagani tufayli uy ishlariga ulgurolmayotgan onasiga yordam bermoqchi bo`ldi, bir hafta oldin yuvilmagan paypoq uchun otasi volidasining ko`zini ko`kartirgan edi, ana o`sha sababni yo`qotishga urindi. U hech bo`lmaganda, bugun ota-onasi urishmasligiga, jilla qursa, onasi gap qaytarmasligiga ishongan edi. Ammo barcha harakatlari bir pul ekanini bir zumda tushundi. Shunda qaysidir o`zi guvoh bo`lgan janjalda onasi qilgan xatoni qaytardi, qo`liga pichoq oldi, axir o`shanda otasi tinchlanib, o`zini bosib olgandi-da.
Maktabdagi suhbatdan
— Nargiz, seni dadang oyingni uradimi? To`g`risini ayt faqat.
— Yo`q, dadam oyimni sizlab gapiradi-ku!
— Mening dadam oyimni har kuni uradi.
— «Dada, urmang» demaysanmi? Buvingga aytib bermaysanmi?
— Baribir, uradi. Katta bo`lsam, erga tegmayman. Bolayam tug`mayman. Baribir, hech kimga kerakmas bo`ladi...
Bolalarning iztiroblari bu hazilakam gap emas. Chunki inson kelajagi uning bolalik xotiralari va ko`nikmalari asosida quriladi. Bolangiz baxtli bo`lishini istasangiz, bugun siz ham baxtli yashayotganingizni u ko`rishi kerak. Ota-ona bo`lgan er-xotinlar, urishinglar, yarashinglar, talashinglar, biroq bunga bolangizni guvoh yoki qozi qilmang. Hech qaysi oila kelishmovchilik va nizosiz bo`lmasligi haqiqat. Sababi oila ikki individual fikrlarni, ikki xil an`analarni, ikki bir-biriga begona odamni bir joyda to`qnashtiradi. Bahslashishni hech kim inkor etmaydi va qoralamaydi. Fikrlar qarama-qarshiligi orqali er-xotinlar oila muammolariga echim topishadi. Agar echim izlanayotgan paytda shaxsiyat muammolari ko`tarilmasa, «Sen o`zi unaqasan-bunaqasan» deyilmasa, juda bo`lmaganda, tomonlardan biri vaqtinchalik chekinib tursa, janjalsiz, yakdil qarorga kelish mumkin. Buni esa janjallashayotgan paytda hech kim eslamaydi, chunki aql ketgan payt bo`ladi-da!
Bolaning ruhiy qo`rg`onini buzmang!
Hatto, janjaldan ham ibratli xulosa chiqarish uchun bola ota-onasining kelishib olganini ko`rishi kerak. Stol atrofida «Ha, gapingiz haqida o`ylab ko`raman, to`g`ri aytayotganga o`xshaysiz» desangiz, hamma tomondan yutasiz. Juftingiz bir muddat tinchlanadi, bolalaringiz engil nafas oladi va eng muhimi, hamma bahslar chiroyli yakun topishi mumkinligini ko`radi. Keyinchalik farzandlaringiz odamlar bilan muloqotga kirishishda, muammoli vaziyatlarga echim topishda qiynalmaydi. Yuragi ziqlik qilib, mushtini tugmaydi yoki qochib qolmaydi.
Aziza
26.09.2021, 17:45
O`zbekistonning qaysi hududida oilalar soni ko`p? Davlat statistika qo`mitasi ma`lumot berdi. Unga ko`ra, 2021 yilning 1 yanvar holatiga O`zbekiston Respublikasida jami 8 871 412 ta oila...27.05.2021, 16:56
AOKAda “Mahalla va oila” ilmiy-tadqiqot instituti rahbarlari ishtirokida matbuot anjumani bo`lib o`tdi.Anjumanda “O`zbekiston Respublikasida oila institutini 2030 yilgacha yanada mustahkamlash konsepsiyasi” mazmun-mohiyati va ahamiyati haqida...12.12.2019, 16:14
Aksariyat hollarda farzandlar ta`minoti uchun otalardan aliment undiriladi. Shundan farqli o`laroq bu ijro ishida aliment onadan undirildi.F.Ya. Buxoro shahrida tug`ilgan I.J. bilan turmush qurib, 3...14.11.2019, 18:36
O`zbekistonda FHDYo organlari hokimliklar tasarrufiga o`tkazilgach, faqatgina sha`riy nikoh bilan yashab kelgan 20 ming 350tadan ortiq oila aniqlanib, ularning nikohi qonuniylashtirildi.Bu haqda 13 noyabr kuni oila...