Shu yil Garvard universitetining bir qator tibbiyot olimlari shu sohada yangi ixtironi yaratdilar. Olimlar ko`z faoliyatini qayta tiklash va ko`zda yuzaga kelayotgan muammolarni hal qilish mumkin, deb ta`kidlashmoqda...
Ularning fikricha, ular yaratgan tanaga joylashtiriluvchi “mikro chip” bilan bunga erishish mumkin. “Mikro chip” inson tanasiga joylashtiriladi va u ko`zdagi ishlamayotgan to`qimalarning faoliyatini tiklaydi, ko`zning ko`rish sifatini yaxshilab, undagi sodir bo`layotgan o`zgarishlar haqida foydalanuvchini boxabar etib boradi. Shuningdek, doimiy miya bilan uzviy aloqada bo`lib, ko`z-miya faoliyatini tezlashtiradi. Bu “Mikro chip” Garvard universitetining bir qator tibbiyot olimlari tomonidan “Kelajak ixtirosi” deya ta`kidlanmoqda. Shu yilning mart oyidan boshlab bu ixtironing sinov muddati boshlanadi, lekin boshqa shu sohadagi olimlarning ta`kidlashlaricha, ixtiro nuqsonlardan xoli emas va u yana qayta takomillashtirilishi zarur. Lekin ixtirochilar sinovdan oldin bu ixtironi maymunda sinab ko`rishdi va ajoyib natijalarga erishishganini hamda asosiy sinovdan oldin bu ixtiro bo`yicha keskin qaror chiqarmaslikni aytishmoqda.
Yaqin kelajakda yo`llardagi tirbandliklar osmonda ham paydo bo`lishi mumkin. Buning sababi uchuvchi mashinalarning ixtiro qilinishidir...
Amerikaning PAL-V kompaniyasi mutaxasislarining ta`kidlashlaricha, ham erda, ham osmonda harakatlanuvchi avtomobillar yaqin kelajakning olamshumul ixtirosi bo`ladi. Avtomobil 100 ot kuchlanishdagi qo`shaloq elektr uzatish quvvati va dvigatelga ega. Bu esa avtomobilni erda bemalol harakatlanish va vertolyot singari havoga ko`tarilish imkonini beradi. Erda soatiga 160-100 km tezlikda havoda esa 3500 metr maksimal balandlikda soatiga 180 km tezlikda harakatlanish imkoniyatiga ega. Avtomobil 160 km tezlikka 9 soniyada chiqa oladi. Kompaniya mutaxassislarining fikricha, hozirga qadar bunday turdagi va bu kabi etuk imkoniyatlarga ega avtomobil yaratilmagan. Amerikaning PAL-V kompaniyasi allaqachon bu turdagi avtomobillar uchun buyurtmalar qabul qilishni boshlab yuborishgan. Avtomobilga buyurtma berish va bunday mo``jizaviy mashinaning boshlang`ich narxi 400.000 dollardan 600.000 dollargacha ekanligi aytilmoqda. Bu ixtironi odamlar “XXI asr mo``jizasi” deya ta`riflashmoqda. Chunki bu turdagi va bunday imkoniyatdagi avtomobillarni faqat fantastik kinolarda ko`rishimiz mumkin edi.
Bilamizki, dastlabki qog`oz Xitoyda yaratilgan va u hozirgi kunga qadar rivojlanib insonlarga qulay shakllarda ishlab chiqarilmoqda. Ammo ishlatilgan qog`ozlarni qayta ishlash va uni ishlab chiqarish iqtisodiy tomondan (yog`ochlardan) ancha ko`p vaqt va mablag` talab qiladi. Lekin yuqoridagi holatlarni hisobga olib, qog`ozni yaratgan xitoyliklar qog`ozni yangi ajabtovur turini ishlab chiqarishga muvaffaq bo`lishdi...
Xitoyning Shandong universiteti olimlaridan bir guruhi hamda Kaliforniyaning (AQSh) Lourens universiteti olimlari bilan xamkorlikda nur to`lqinlari yordamida yozish va qayta foydalanish mumkin bo`lgan qog`ozning yangi turini yaratishdi. Yangi turdagi qog`ozda yorug`lik qismining ultrabinafsha nurlari ta`siri ostida rangini o`zgartirish mumkin bo`lgan nanochastotalar ishlatiladi. Bunday nanochastotalarni o`z ichiga olgan eng yaxshi qoplama deyarli har qanday mahsulotlar uchun qo`llanilishi mumkin. Bu jarayon yangi turdagi qog`ozni 120 darajadagi selsiy shkalasi haroratida qizdirish natijasida shakllanadi.
Kaliforniya universitetidagi xitoylik professor Yadong In ixtiro haqida shunday deydi:
— Biz tinimsiz izlanishlarimizni natijasida bir necha marta foydalanish mumkin bo`lgan va qayta yozish imkoniyatini o`zida mujassamlashtirgan qog`ozning yangi “avlodi”ni yaratishga muvaffaq bo`ldik. Bu turdagi qog`ozlarni chop etish uchun hech qanday siyoh yoki printer talab etilmaydi. Ushbu ixtiro iqtisodiy va ekologik muammolarni hamda millionlab tonna qog`ozlarning qayta ishlash zaruratini bartaraf etishda asqotadi, deb o`ylayman. Bu qayta yozish imkoniyatiga ega qog`oz ayniqsa, gazeta, jurnal, plakatlar va boshqa turdagi bosma materiallarni chop etishda qo`l kelishiga ishonaman.
Humoyun Tursunov,
Namangan davlat universiteti talabasi
