O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Administrasiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikasiyalar Agentligida O`zbekiston Respublikasi Monopoliyaga qarshi kurashish qo`mitasi huzuridagi Iste`molchilar huquqlarini himoya qilish agentligi tomonidan “O`zbekistonda iste`molchilar huquqlarini himoya qilish ustuvor vazifalardan biridir”mavzusiga bag`ishlangan matbuot anjumani o`tkazildi.
2019 yil 11 sentyabrda O`zbekiston Respublikasi Prezidentining “Iste`molchilar huquqlarini himoya qilishning huquqiy va institusional tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi PF-5817-son Farmoni qabul qilindi. Mazkur Farmonga asosan iste`molchilar huquqlarini himoya qilish va reklama bozorini tartibga solish sohasida yagona davlat siyosatini hamda davlat organlari va tashkilotlari faoliyatini muvofiqlashtirishni amalga oshiruvchi vakolatli davlat organi hisoblanuvchi O`zbekiston Respublikasi Monopoliyaga qarshi kurashish qo`mitasi huzuridagi Iste`molchilar huquqlarini himoya qilish agentligi tashkil etildi.
Farmonda Agentlik oldiga iste`molchilar huquqlarini himoya qilish va reklama bozorini tartibga solish, aholining iste`molchilik bilimi va savodxonligini oshirishga qaratilgan dasturlarni ishlab chiqish va amalga oshirish, iste`molchilarga ularning huquq va manfaatlarini himoya qilishda yordam ko`rsatish, tadbirkorlik va iste`molchilik madaniyatini takomillashtirish, iste`molchilarning huquq va manfaatlarini himoya qilish, reklama bozorini tartibga solish va boshqa shu kabi vazifalar belgilab berilgan.
Agentlikda Uy-joy kommunal xizmat ko`rsatish, qurilish va transport, Savdo, umumiy ovqatlanish va turizm, Ijtimoiy va moliyaviy xizmatlar, shuningdek, aloqa xizmatlari sohasida iste`molchilar huquqlarini himoya qilish, Reklama faoliyatini tartibga solishva Tahlil va strategik dasturlarni ishlab chiqish yig`ma boshqarmalari mavjud. Shuningdek, Davlat va nodavlat tashkilotlari bilan ishlash va xalqaro hamkorlik, Jamoatchilik va ommaviy axborot vositalari bilan aloqalar, IT-texnologiyalar, innovasiyalar va Smart consumer tizimini joriy qilish bo`yicha uchta bo`lim faoliyat yuritmoqda.
Agentlikning consumer.uz veb-sayti va 1159 ishonch telefoni orqali ijtimoiy sahifasi tashkil qilinib,interaktiv xizmatlar va onlayn savol-javob yo`lga qo`yildi.
2019-2020 yillar davomida iste`molchilar huquqlarini himoya qilish yo`lida nima ishlar qilindi?
Normativ huquqiy bazani takomillashtirish maqsadida amaldagi qonun hujjatlari va ular loyihalarining iste`molchilarga ta`siri baholab borilmoqda. Shundan, 86 ta amaldagi qonunlar inventarizasiya qilindi va 32 ta hujjat loyihasi bo`yicha xulosa berildi.
13 ta hujjat loyihasi, shu jumladan 6 ta yangi hujjat loyihasi ishlab chiqildi. Shundan, “Iste`molchilarning huquqlarigni himoya qilish to`g`risida”gi Qonunga xalqaro tan olingan normalar asosida qo`shimcha va o`zgartirish kiritildi, “Reklama to`g`risida”gi Qonunning yangi tahrirdagi loyihasi Vazirlar Mahkamasiga kiritildi.
Iste`molchilarning muammolarini hal qilish: Iste`molchilardan og`zaki, yozma va elektron shakldagi tushgan murojaatlar ijobiy hal etilishiga erishilmoqda. Agentlikka o`tgan bir yil davomida iste`molchilar huquqlarini himoya qilish masalalari bo`yicha iste`molchilardan jami 11 ming 900 tadan ortiq murojaat kelib tushgan. Murojaatlarning 28,8 % uy-joy kommunal va transport xizmati sohadagi kamchilik yuzasidan, 36,6% savdo, umumiy ovqatlanish va turizm xizmatlari, 20,5 % aloqa, bank-moliya va ijtimoiy xizmatlar hamda 14,1% reklamani joylashtirish masalalariga to`g`ri keladi.
Murojaatlarni ko`rib chiqish natijasida 23 milliard 500 million so`mdan ortiq pul mablag`lari iste`molchilarning foydasiga qayta hisob-kitob qilindi.
Reklama faoliyatini tartibga solish: O`zbekiston Respublikasi “Reklama to`g`risida”gi Qonun va Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 20 fevraldagi “Tashqi reklama bozorini tartibga solish to`g`risida”gi 104-sonli qarori ijrosini ta`minlash maqsadida tuman (shahar)larda tuzilgan ishchi guruhlar tomonidan 12 mingdan ziyod tashqi reklamalar qaror talablariga mosligi yuzasidan xatlovdan o`tkazilgan. Bundan qaror talablariga mos kelmaydigan ob`ektlar (konstruksiyalar) 6 ming 800 ta (56,3 %) tashkil etdi. Qaror talablariga mos kelmaydigan konstruksiyalar egalariga mahalliy hokimiyatlar tomonidan 3 mingdan ortiq ko`rsatma (ogohlantirish) xatlari yuborilgan.
Televidenieda 120 ta, radio 49 ta, bosma nashrlarda 246 ta, Internet va ijtimoiy tarmoqlarda berilgan 541 ta reklamalar amaldagi reklama to`g`risidagi qonun hujjatlari talablariga muvofiqligi o`rganildi. internet va ijtimoiy tarmoqlarda o`tkazilgan o`rganishlar davomida 55 ta holatda alkogol ichimliklari, 29 ta holatda tamaki mahsulotlari, 137 ta holatda BAD va turli dori vositalari reklamasi, 169 ta holatda tovar va xizmatlar reklamalari qonun talablariga nomuvofiqligi aniqlangan hamda ularni tezkor bartaraf etish choralari ko`rilgan.
Aholining iste`mol madaniyatini oshirish: OAV va internet orqali turli mavzularda 1300ta, shundan televidenieda 182 ta, radioda 63 ta, bosma nashrlarda 100ta, internet va ijtimoiy tarmoqlarda 955 ta ko`rsatuv, eshittirish va maqolalar uyushtirildi.
