“Ish beruvchi shaxsiy adovati sabab ishga olmaslikka haqlimi?” , “Ertaroq nafaqaga chiqsam bo`ladimi?” savollariga huquqshunos javoblari

Murojaatlaringizga huquqshunos Durdona NAZAROVA hamda Moliya vazirligi huzuridagi Byudjetdan tashqari Pensiya jamg`armasi xodimi Zafarjon XO`JAEV javob berishadi.

Eslatib o`tamiz, mutaxassislar izohi tavsiyaviy xarakterga ega.

«QAYNIM OQIBATSIZ ChIQDI...»

— 2001 yil turmush o`rtog`imning nomida bo`lgan uyga kelin bo`lib tushdim. Birin-ketin farzandlarimiz dunyoga keldi. Erim otasining qistovi bilan o`ziga tegishli bo`lgan uyni ukasiga hadya qilib berdi. Bir necha yil oldin  ishlash uchun xorijga ketganicha hali ham qaytgani yo`q. Men bu erda bolalar bilan arang ro`zg`or tebratayotganimda, qaynim hovlining yarmini sotib yuborganini bilib qoldim. Axir oldi-sotdi ishlari amalga oshirilayotganida uy ro`yxatida bo`lganlarning roziligi so`ralmaydimi? Nahot bizning hech qanday huquqimiz bo`lmasa? Alam qilgani qaynim bizni uy ro`yxatidan chiqarish uchun G`ijduvon tuman fuqarolik sudiga beribdi. Endi biz nima qilaylik?

Telegram orqali kelgan savol

— Farzandlaringiz bilan nizoli uyda ro`yxat asosida doimiy yashab kelayotganingiz bois mulkdor sizning roziligingiz bilan turar-joy taqdim etmasdan turib, bu uydan sizni ko`chirolmaydi. Bordi-yu, qayningiz  bilan o`rtangizdagi nizo fuqarolik sudida ko`rilayotgan bo`lsa, sud siz va farzandlaringiz manfaatlarini himoya etgan holda masalani adolat bilan hal qiladi.

«IShGA OLIShMAYaPTI...»

— Sog`ligimdagi muammolar tufayli boshqa zavodga ishga o`tdim. Ahvolim o`nglangach, yana avvalgi ish joyimga qaytishni reja qilgandim. Shu maqsadda zavod rahbariyatiga murojaat qilsam, so`rovim rad etildi. Ish beruvchi shaxsiy adovati sabab ishga olmaslikka haqlimi? Axir atay ishdan ketmagandim-ku?!

Ismi sir tutildi.

— Savolingiz mazmuniga ko`ra, siz sog`ligingiz yomonlashgani bois o`z ixtiyoringiz bilan mehnat shartnomasini bekor qilgansiz. Endilikda avval ishlab kelgan zavodga ishga kirish istagingiz yangi mehnat shartnomasini tuzish hisoblanib, bunda tomonlarning o`zaro roziliklari talab etiladi.

“ERTAROQ NAFAQAGA ChIQMOQChIMAN...”

— 1963 yilda tug`ilganman. 15-20 yillik ish stajim bor. Farzandlarimdan biri nogiron. Uni parvarishlab, keyinchalik ishlamadim. Hozir mana shu staj bilan pensiyaga chiqsam bo`ladimi?

Aziza Suvonova, Jizzax viloyati

— Qonun hujjatlariga muvofiq bolalikdan nogiron farzandlarning onalari ularni sakkiz yoshgacha tarbiyalagan bo`lsa — ish staji kamida 20 yil bo`lgan taqdirda umumiy belgilangan yoshni 5 yilga qisqartirilgan holda imtiyozli pensiya olish huquqiga ega bo`ladilar.

O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011 yil 8 sentyabrdagi 252-sonli qarori bilan tasdiqlangan Davlat pensiyalarini tayinlash va to`lash tartibi to`g`risida Nizomning 35-band, «d» kichik bandiga asosan I guruh nogironini yoki 16 yoshgacha nogiron bolani, shuningdek o`zgalarning parvarishiga muhtoj bo`lgan 80 yoshga to`lgan keksaga qarab turish vaqti pensiya tayinlash uchun zarur bo`lgan ish stajiga faqat qarab turgan va qarab turishga muhtoj bo`lgan shaxs bilan birga yashagan shaxslardan biriga qo`shib hisoblanadi.

Nizomning 38-bandiga asosan, nogironni sakkiz yoshgacha tarbiya qilgan bolalikdan nogironning onasiga pensiya tayinlashda talab qilinadigan 20 yillik ish stajiga ushbu Nizomning 35-bandi «a»-«d» kichik bandlarida ko`rsatilgan davrlar qo`shib hisoblanadi.

I guruh nogironini yoki 16 yoshgacha nogiron bolani, shuningdek o`zgalarning parvarishiga muhtoj bo`lgan 80 yoshga to`lgan keksaga qarab turish vaqti Qonunning 8-moddasi talablariga rioya etgan holda ish stajiga kiritiladi. Qonunning 8-moddasiga asosan pensiya tayinlash uchun (7-modda) etarlicha ish stajiga ega bo`lmagan shaxslarga yoshga doir pensiyalar ushbu Qonun 37-moddasi birinchi qismining «a», «b», «v» va «g» bandlarida nazarda tutilgan kamida 5 yil ish staji mavjud bo`lgan taqdirda, bor stajga mutanosib miqdorda (29-modda) tayinlanadi.

Nizomning 65-bandiga asosan qarab turishning haqiqiy holatlarini tekshirish dalolatnomasi fuqarolarning o`zini o`zi boshqarish organidan olingan ma`lumotlar va qarab turilgan shaxslardan, shuningdek ularning qo`shnilaridan so`rab chiqish asosida Pensiya jamg`armasi bo`limi tomonidan tuziladi.

Dildora YuSUFBEKOVA tayyorladi.