AsosiySalomatlik

Insult nega yoshlar orasida ham uchramoqda?

Mutaxassis bu bo‘yicha ma’lumot berdi.

'Insult nega yoshlar orasida ham uchramoqda?'ning rasmi

“Miyaga xatarli zarba”: Insult nega yoshlar orasida ham uchramoqda? Bu bo‘yicha Sog‘liqni saqlash vazirligi matbuot xizmati xabar berdi. 

So‘nggi yillarda dunyo aholisi orasida insultga chalinish holatlari tobora ortib bormoqda. Achinarlisi, noto‘g‘ri ovqatlanish va sog‘lom turmush tarziga rioya qilmaslik tufayli bu kasallik nafaqat katta yoshli insonlar, balki yoshlar orasida ham tez-tez kuzatilyapti.

— Insult – inson hayotiga zomin bo‘ladigan jiddiy xastalik, — deydi mutaxassis. — U eng ko‘p tarqalgan o‘lim sabablari orasida uchinchi o‘rinda turadi. Qolaversa, bu dard dunyo aholisi orasida nogironlikning asosiy sabablaridan biri bo‘lib qolmoqda. Shu bois bu kasallikning oldini olish choralari haqida ko‘proq ma’lumotga ega bo‘lish foydadan holi emas.

Insult – bosh miyada qon aylanishining o‘tkir buzilishi tufayli miya to‘qimasining shikastlanishidir. Uning ikkita – gemorragik va ishemik turlari bor.

Gemorragik insult – miya to‘qimasiga, to‘r osti bo‘shlig‘iga yoki miya qorinchalariga qon quyilishi bilan kechadigan miyadagi qon aylanishining o‘tkir buzilishidir. Xastalikning bu turida barcha belgilar ishemik insultdagiga qaraganda ancha yaqqol namoyon bo‘ladi.

Bundan tashqari, insultning bu turida bemor qusadi, yuzi qizaradi, uyquchan bo‘lib, ensa mushaklarida spazm hosil bo‘ladi va ko‘z to‘r pardasiga qon quyiladi. Gemorragik insult to‘satdan boshlanib, juda tez rivojlanadi.

Ishemik insultda bosh miyani ozuqa bilan ta’minlovchi asosiy qon-tomirlar trombozga uchraydi, ya’ni berkilib qoladi yoki mayda tomir tarmoqlarida spazm rivojlanadi.

Miya qon aylanishining buzilish nuqsonlari insonda bir necha oy, hatto yillar davomida paydo bo‘ladi. Ular insult belgilariga o‘xshaydi, biroq bir necha daqiqada, kamdan-kam hollarda bir necha soat mobaynida davom etishi bilan farq qiladi. Ko‘pincha bu alomatlar tezda o‘tib ketadi va miya faoliyati tiklanadi.

Lekin bunday tiklanishlarga ishonmaslik kerak, ishemik kasallik yillar davomida surunkali ravishda miya to‘qimalarini yemirib boradi.

Insultga olib keluvchi omillarning deyarli barchasining oldini olish mumkin. Bu omillar: qonda xolesterin miqdorining oshib ketishi, alkogol mahsulotlarini iste’mol qilish va tamaki chekish, kamharakatlik, ruhiy zo‘riqishlar, ateroskleroz, arterial gipertoniya, qandli diabet va yurak aritmiyasi kabilardir.

Insultga olib keluvchi eng xatarli omillardan biri — arterial gipertoniya, ya’ni qon bosimining oshib ketishidir. Shuningdek, ateroskleroz ham insultga sabab bo‘lishi mumkin.

Aytish joizki, yosh ulg‘aygan sayin ateroskleroz kasalligi ko‘p uchray boshlaydi. Shuning uchun ham asosan katta yoshlilar insult bilan kasallanadi.

Chekish insult rivojlanishini deyarli 2 barobarga oshiradi. Bu illat qon ivishini kuchaytirib, tromblar hosil bo‘lishini tezlashtiradi va tomirning ichki devorini zararlaydi, tomir torayib, unda qon aylanishi sustlashib boradi.

Bundan tashqari, spirtli ichimliklar iste’moli ham insultning rivojlanish xavfini bir necha barobarga oshirishi isbotlangan. Shu bois kasallikning oldini olish uchun albatta to‘g‘ri ovqatlanish va sog‘lom turmush tarziga rioya qilish zarur.

Bizni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring

Boshqa yangiliklar

'Dunyoda ilk bor yurak urishdan to‘xtamasdan ko‘chirib o‘tkazildi'ning rasmi

Salomatlik 05.05.2025 13:32

Dunyoda ilk bor yurak urishdan to‘xtamasdan ko‘chirib o‘tkazildi

Tayvan Milliy universiteti shifoxonasi (NTUH) jarrohlari tarixda ilk bor donor yuragini urishdan to‘xtatmasdan ko‘chirib o‘tkazishga muvaffaq bo‘ldi.

'Astma nega aynan bahorda kuchayadi?'ning rasmi

Salomatlik 04.05.2025 19:17

Astma nega aynan bahorda kuchayadi?

Barchani qiziqtirgan mazkur savolga mutaxassis javob berdi.

'Qizamiq, ko‘kyo‘tal, difteriya, qoqshol...'ning rasmi

Salomatlik 02.05.2025 15:02

Qizamiq, ko‘kyo‘tal, difteriya, qoqshol...

JSST va YUNICЕFning yuqumli kasalliklarga qarshi emlash qamrovini oshirish bo‘yicha qo‘shma bayonoti e’lon qilindi

'Qulupnayni nega tuzli va sodali suvda yuvib yeyish zararli?'ning rasmi

Salomatlik 30.04.2025 12:49

Qulupnayni nega tuzli va sodali suvda yuvib yeyish zararli?

Qulupnay mavsumida ko‘pchilikni qiziqtirgan savollarga professor javobi.

'Nega go‘dakni ona suti bilan oziqlantirish muhim?'ning rasmi

Salomatlik 28.04.2025 12:32

Nega go‘dakni ona suti bilan oziqlantirish muhim?

Chaqaloqning sog‘lom ulg‘ayishi juda ko‘p omillarga bog‘liq.

'Tezpishar taomlar hayot uchun xavfli bo‘lishi mumkin'ning rasmi

Salomatlik 28.04.2025 01:54

Tezpishar taomlar hayot uchun xavfli bo‘lishi mumkin

Tahlillarga ko‘ra, ushbu mahsulotlar tarkibida organizm uchun zararli bo‘lgan transyog‘lar miqdori juda yuqori.