Har kuni yo‘llarda minglab haydovchilar harakatlanadi, va ba’zan ular huquqbuzarlikka yo‘liqqani yoki nohaq jazolangani haqida shikoyat qilishadi. Shunday holatlardan biri Toshkentda yuz berdi. Bir fuqaro yo‘l harakati qoidalarini buzmaganiga qaramay, u jarimaga tortildi. Ammo sud adolatni tikladi va nohaq jazoni bekor qildi.
Jarima qanday qo‘llanildi?
Hodisa B. shahrining V. tumanida, G. va D. ko‘chalari kesishmasida sodir bo‘lgan. Yo‘l-patrul xizmati inspektori haydovchiga svetoforning qizil chirog‘iga bo‘ysunmagani uchun O‘zbekiston MJtK 128-4-moddasi 2-qismiga asosan bazaviy hisoblash miqdorining 2 baravari 750 000 so‘m miqdorida jarima solgan. Birinchi instansiya sudi bu jazoni yengillashtirib, tuman sudining qarori bilan ushbu qaror o‘zgartirilib, MJtK 33-moddasini qo‘llab, bazaviy hisoblash miqdorining 1 baravari, ya’ni 375.000 so‘m jarima jazosi tayinlangan. Ammo haydovchi o‘zini aybdor deb hisoblamay, apellyatsiya sudiga murojaat qildi.
Videolavha haqiqatni ochib berdi
Apellyatsiya sudi haydovchiga nisbatan tuzilgan hujjatlar va holatni taftish qildi. Muhim fakt shundaki, hodisaning videolavhasi ko‘rib chiqilganda, haydovchining yo‘lning to‘xtash chizig‘ini svetoforning yashil chirog‘ida kesib o‘tgani, harakatni xavfsizlikni ta’minlash maqsadida davom ettirgani va keyinchalik sariq hamda qizil chiroqlar yona boshlagani aniqlandi. Bu esa unga nisbatan qo‘llangan jarima asossiz ekanini ko‘rsatadi. Biroq surishtiruv organi va birinchi instansiya sudi ushbu holatni e’tiborsiz qoldirib, qaror chiqargan.
Apellyatsiya sudi nimaga e’tibor berdi?
Sud bu holatda haydovchi tomonidan qoidabuzarlik sodir etilmaganiga xulosa qildi. Apellyatsiya instansiyasi sudi ish holatlarini inobatga olib, O‘zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2018 yil 30 noyabrdagi “Sudlar tomonidan ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishlarni ko‘rishni tartibga soluvchi qonunlarni qo‘llashning ayrim masalalari to‘g‘risida”gi 35-sonli qarori talablariga rioya qilgan holda, fuqaroning harakatlarida ma’muriy huquqbuzarlik alomati mavjud emas, degan xulosaga kelib, unga nisbatan yuritilgan ma’muriy huquqbuzarlikka oid ishni MJtK 271-moddasi 1-bandiga asoan tugatishni lozim topdi. Apellyatsiya shikoyati qanoatlantirildi.
Fuqarolar o‘z huquqlarini bilishlari zarur
Bu voqea fuqarolarning o‘z huquqlarini bilishlari va nohaq jarimaga uchraganda qonuniy yo‘llar bilan himoya qilishlari kerakligini yana bir bor ko‘rsatdi. Aksar hollarda, haydovchilar ayblovga rozi bo‘lib, jazoni qabul qilishadi. Ammo hozirgi holatdan ko‘rinishicha, faktlarni aniqlashtirish va sudga murojaat qilish orqali adolat tiklanishi mumkin.
Har qanday nizoli holatlarda haqiqatni isbotlashning eng samarali yo‘llaridan biri — dalillarni yig‘ish va o‘z pozitsiyasini qonuniy asosda himoya qilishdir. Sud tizimi aynan shu kabi holatlarda adolatni ta’minlash uchun mavjud. Huquqlaringiz buzilgan bo‘lsa, qonuniy tarzda o‘z haq-huquqlaringizni himoya qilishdan cho‘chimang!
Abdulloh SAYYID tayyorladi
