Ҳар куни йўлларда минглаб ҳайдовчилар ҳаракатланади, ва баъзан улар ҳуқуқбузарликка йўлиққани ёки ноҳақ жазолангани ҳақида шикоят қилишади. Шундай ҳолатлардан бири Тошкентда юз берди. Бир фуқаро йўл ҳаракати қоидаларини бузмаганига қарамай, у жаримага тортилди. Аммо суд адолатни тиклади ва ноҳақ жазони бекор қилди.
Жарима қандай қўлланилди?
Ҳодиса Б. шаҳрининг В. туманида, Г. ва Д. кўчалари кесишмасида содир бўлган. Йўл-патруль хизмати инспектори ҳайдовчига светофорнинг қизил чироғига бўйсунмагани учун Ўзбекистон МЖтК 128-4-моддаси 2-қисмига асосан базавий ҳисоблаш миқдорининг 2 баравари 750 000 сўм миқдорида жарима солган. Биринчи инстанция суди бу жазони енгиллаштириб, туман судининг қарори билан ушбу қарор ўзгартирилиб, МЖтК 33-моддасини қўллаб, базавий ҳисоблаш миқдорининг 1 баравари, яъни 375.000 сўм жарима жазоси тайинланган. Аммо ҳайдовчи ўзини айбдор деб ҳисобламай, апелляция судига мурожаат қилди.
Видеолавҳа ҳақиқатни очиб берди
Апелляция суди ҳайдовчига нисбатан тузилган ҳужжатлар ва ҳолатни тафтиш қилди. Муҳим факт шундаки, ҳодисанинг видеолавҳаси кўриб чиқилганда, ҳайдовчининг йўлнинг тўхташ чизиғини светофорнинг яшил чироғида кесиб ўтгани, ҳаракатни хавфсизликни таъминлаш мақсадида давом эттиргани ва кейинчалик сариқ ҳамда қизил чироқлар ёна бошлагани аниқланди. Бу эса унга нисбатан қўлланган жарима асоссиз эканини кўрсатади. Бироқ суриштирув органи ва биринчи инстанция суди ушбу ҳолатни эътиборсиз қолдириб, қарор чиқарган.
Апелляция суди нимага эътибор берди?
Суд бу ҳолатда ҳайдовчи томонидан қоидабузарлик содир этилмаганига хулоса қилди. Апелляция инстанцияси суди иш ҳолатларини инобатга олиб, Ўзбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2018 йил 30 ноябрдаги “Судлар томонидан маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни кўришни тартибга солувчи қонунларни қўллашнинг айрим масалалари тўғрисида”ги 35-сонли қарори талабларига риоя қилган ҳолда, фуқаронинг ҳаракатларида маъмурий ҳуқуқбузарлик аломати мавжуд эмас, деган хулосага келиб, унга нисбатан юритилган маъмурий ҳуқуқбузарликка оид ишни МЖтК 271-моддаси 1-бандига асоан тугатишни лозим топди. Апелляция шикояти қаноатлантирилди.
Фуқаролар ўз ҳуқуқларини билишлари зарур
Бу воқеа фуқароларнинг ўз ҳуқуқларини билишлари ва ноҳақ жаримага учраганда қонуний йўллар билан ҳимоя қилишлари кераклигини яна бир бор кўрсатди. Аксар ҳолларда, ҳайдовчилар айбловга рози бўлиб, жазони қабул қилишади. Аммо ҳозирги ҳолатдан кўринишича, фактларни аниқлаштириш ва судга мурожаат қилиш орқали адолат тикланиши мумкин.
Ҳар қандай низоли ҳолатларда ҳақиқатни исботлашнинг энг самарали йўлларидан бири — далилларни йиғиш ва ўз позициясини қонуний асосда ҳимоя қилишдир. Суд тизими айнан шу каби ҳолатларда адолатни таъминлаш учун мавжуд. Ҳуқуқларингиз бузилган бўлса, қонуний тарзда ўз ҳақ-ҳуқуқларингизни ҳимоя қилишдан чўчиманг!
Абдуллоҳ САЙЙИД тайёрлади
