Buyuk Britaniya maktablari o‘quvchilariga “mamlakatning haqiqiy aholisi qora tanlilar bo‘lgan, mashhur Stounxenjni ham o‘shalar barpo qilgan”, deb o‘rgatishmoqda. The Telegraph nashri shu haqda ma’lum qilgan.
Bunday darslar asli nigeriyalik Britaniya yozuvchisi Atinuke muallifligidagi “Brilliant Black British History” («Qora Britaniyaning brilliant tarixi») kitobiga asoslanadi.
2025 yil 18 may kuni nashr etilgan hisobotga ko‘ra, ushbu kitob maktablarda tarix darsliklarini “dekolonizatsiya” qilish harakati doirasida joriy o‘quv dasturlariga kiritilgan. Kitobda ta’kidlanishicha, qora tanlilar 7 000 yildan ortiq davr mobaynida britaniya orollarida yashagan. Kitob ko‘plab maktablarning o‘quv dasturlariga kiritilgan va Buyuk Britaniya Ta’lim vazirligi yuqori lavozimli amaldorlari tomonidan qo‘llab-quvvatlangan.
Policy Exchange’ning kuzatuvlariga ko‘ra, Buyuk Britaniyadagi o‘rta maktablarining 83 foizi tarix darsliklarini “dekolonizatsiya” qilish maqsadida o‘zgartirgan. Bu jarayon ba’zi hollarda gender tengligi va global tarixni o‘rganishga ijobiy ta’sir qilsa-da, hisobot mualliflari “orttirilgan va bahsli tarixiy talqinlar go‘yo tasidqlangan haqiqatdek o‘rgatilayotganini” ham tanqid qilishdi.
Hisobotda ta’kidlanishicha, o‘quv dasturidan Aginkurt va Trafalgar hamda Vaterloo janglari kabi asosiy tarixi voqealar chiqarib tashlangan maktablar ham mavjud. Shu sababli mualliflar 1066–1989 yillarga oid yangi majburiy imtihon yaratilishini taklif qilib, barcha maktab o‘quvchilarini butun Birlashgan Qirollik tarixini xronologik tartibda o‘zlashtirishga chaqirmoqda.
Abdulloh Sayyid
