Xitoy hukumati G‘azo sektoridagi falastinlik aholiga keng ko‘lamli gumanitar yordam yubordi. Yordam samolyotining xavfsiz parvozini ta’minlash maqsadida uni xitoylik harbiy qiruvchi samolyotlar qo‘riqlab bordi.
Gumanitar yukning aniq miqdori va tarkibi ochiqlanmagan bo‘lsa-da, ma’lumotlarga ko‘ra, unda oziq-ovqat, tibbiy vositalar va birinchi navbatda zarur bo‘lgan ehtiyojlar mavjud. Xitoy rasmiylari yordam operatsiyasini “insoniylik va tinchlikka da’vat” deb baholamoqda.
Shu bilan birga, G‘azoda yuzaga kelgan og‘ir gumanitar vaziyatga javoban Rossiya va AQSH ham o‘z yordam yuklarini yuborgan. Ammo arab dunyosidan bu borada faqat Misr va Iordaniya faollik ko‘rsatmoqda. Qolgan arab mamlakatlarining sukut saqlayotgani xalqaro jamoatchilikda tanqidlarga sabab bo‘lmoqda.
Eslatib o‘tamiz, G‘azo sektoridagi gumanitar inqiroz 2023 yil 7 oktyabrida XAMAS va Isroil o‘rtasida boshlangan yangi bosqichdagi harbiy to‘qnashuvlar ortidan yanada keskinlashdi. Isroilning G‘azoga qarshi uzluksiz havo zarbalari, yer usti amaliyotlari va blokadasi natijasida minglab tinch fuqarolar halok bo‘ldi va yuz minglab odamlar o‘z uylarini tark etishga majbur bo‘ldi.
BMT va xalqaro insonparvar tashkilotlar G‘azodagi vaziyatni “axloqiy halokat” deb atab, zudlik bilan o‘t ochishni to‘xtatish va yordam ko‘rsatishga chaqirmoqda. Xitoyning ushbu harakati Pekinning Yaqin Sharqdagi yangi tashqi siyosiy faoliyatining bir qismi sifatida ham baholanmoqda.
Ayni paytda, G‘azoga gumanitar yordam yetkazish juda xavfli va siyosiy jihatdan murakkab jarayonga aylangan. Xitoy tomonidan harbiy qo‘riqlash hamrohligidi gumanitar yordam yuborilishi – bu shunchaki yordam emas, balki xalqaro sahnadagi mavqe va ta’sir doirasini ko‘rsatishga urinuvchi geosiyosiy qadam sifatida ham ko‘rilmoqda.
Abdulloh Sayyid
