Navoiy viloyatining Konimex tumani uzunligini Toshkent-Samarqand oraliq masofasi biln qiyoslash mumkin. Ammo 13 dan ortiq millat vakillari istiqomat qiladigan tuman aholisi 35,9 ming kishini tashkil qiladi (2020 yil 1 avgust holatiga). Tumanda o`zbek maktablaridan tashqari qoraqalpoq hamda qozoq tilidagi maktablar ham faoliyat yuritadi. Hududining asosiy qismi cho`llardan iborat bo`lgani uchun konimexliklarning asosiy daromad manbai yaqin-yaqingacha chorvachilikdan iborat bo`lib kelgan. Bugungi Konimex esa biz bilgan tasavvurlarimizni butunlay o`zgartirib yuboradi. Bugun tumanda yirik tadbirkorlar sinfi shakllanmoqda. Hudud esa xaritadagina cho`l bo`lib ko`rinadi. Aslida esa...
Cho`ldagi ekologik bog`
Konimexga safar qilar ekansiz, tuman ostonasidan hayratlanishni boshlaysiz. U erda sizni 4 gektar maydonga ega yam-yashil va suv-salqinli “Eko bog`” qarshi oladi. Mahalliy tadbirkorlar tashabbusi bilan barpo qilingan ushbu bog` sayyohlar va mehmonlar uchun ajoyib maskan. U erda hozirgina sog`ilgan tuya sutidan ichib, sahroda yaratilgan bog` havosidan to`yib nafas olib, milliy o`tovlarda Evropa va milliy taomlardan iste`mol qilishingiz mumkin. Bir yo`la 3 000 ming sayyohga xizmat ko`rsata oladigan ushbu maskanda bugun 25 ta ish o`rni yaratilgan.
Tadbirkorlik muhiti, kambag`allik va bandlik darajasi qanday?
Statistikaga murojaat qiladigan bo`lsak, o`tgan oylar mobaynida kichik biznes sub`ektlarini tashkil etish prognozini Konimex tumani 160 % ortig`i bilan bajargan – 999 ta. Kambag`al deb topilib, “temir daftar”ga kiritilgan oilalar soni 1 052 ta. Shundan 803 ta oilalardagi 1 048 nafar a`zolar bandligi ta`minlanib, 617 oila tuman kengashi qaroriga asosan kambag`allar ro`yxatidan chiqarilgan.
Yangi ish o`rinlari nimalar hisobiga shakllantirilmoqda?
O`zini o`zi band qilish, bir paytlar tashlandiq erlar bo`lgan joylarga suv keltirilib, kooperasiyalar tashkil etilib, turli ekinlar ekish, chorvachilik, subsidiyali issiqxonalar qurib berish, tadbirkorlarga moliyaviy ko`maklashish orqali kengaytirilgan faoliyat evaziga yangi ish o`rinlarini yaratish bilan ishsizlik va kambag`allikka qarshi kurashayotgan tuman mutasaddilari va tadbirkorlarining mehnatini e`tirof etmasdan bo`lmaydi. Sababi o`z ko`zimiz bilan ko`rgan:
- Sut mahsulotlarini qayta ishlovchi “Navoiy Export Company” MChJ (5 ta ish o`rni, shundan 2 ta “temir daftar”dagi fuqarolar);
- Gipsokarton va gips bloklari ishlab chiqaruvchi “Navoiy Gips Xomashyo” MChJ (50 ta ish o`rni, shundan 5 ta “temir daftar”dagi fuqarolar);
- Tuz mahsulotlari ishlab chiqaruvchi “Shojon Tuz Group” MChJ (50 ta ish o`rni, shundan 15 ta “temir daftar”dagi fuqarolar);
- Omuxta-em ishlab chiqaruvchi “Freed Korm Chickens” MChJ (20 ta ish o`rni, shundan 12 ta “temir daftar”dagi fuqarolar) kabi kichik va o`rta korxonalar hamda kooperasiyalarning kam aholili, iqtisodiy-geografik jihatdan og`irroq hudud bo`lsa-da, tashkil etilgani, bu esa aholi va mahalliy byudjet uchun ham foyda berayotgani yaqin yillargacha asosan chorvachilikka ixtisoslashgan tuman uchun yomon natija emas.
Yuqorida nomi keltirilgan korxonalarda bo`lib, u erda ishlovchi “temir daftar”ga kiritilgan aholi bilan suhbatlashganimizda o`rtacha oylik 1 mln. so`mdan 3-3,5 mln. so`mgacha olayotganlarining guvohi bo`ldik. Ba`zi korxonalarda bir oiladan 2 kishi ham ishlamoqda.
Shunday sharoitda ham aholi turmush farovonligini oshirish yo`lida xizmat qilayotgan mas`ullarning xizmati katta. Bugun ular salqin xonadagi charm kursida o`tirib emas, xalq ichida aholi muammolariga quloq tutib, o`z imkoniyatlari va vakolatlari doirasida mehnat qilishmoqda. Biz ham ularning zahmatli mehnatlarida kuch-quvvat, sabr va matonat tilab qolamiz!
Sardorbek Rahmonqulov
