Mardikor ayol kim o`zi? Zimmasiga tirikchilik tashvishi, farzandlar kelajagi, ro`zg`or kamini to`ldirishdek katta mas`uliyatini yuklab olgan opa-singillarimiz hayotiga nazar tashlaylik-chi, bugun ular nimalar haqida o`ylayapti, qanday orzu o`ylari, armonlari bor? 8 mart ular uchun ham bayrammi? Bu kunni qanday nishonlaydilar? Bir quchoq atirgul bilan kunlik ishga chiqayotgan ayollarning huzuriga – Qo`yliqdagi “Mardikor bozori”ga yo`l oldik.
"ULAR TAKLIF QILGAN ISh BILAN NA TO`LOVLARNI TO`LAB BO`LADI VA NA OILANI BOQIB BO`LADI"
M.S. 33 yosh:
— Bu erga kelayotgan aksar ayollar o`zidan o`zi ermakka emas, balki ilojsizligidan, majburligidan chiqadi. Ayollarning 70 foizi bu erdagi kunlik ishlarga qiyinchilik, yo`qchilikdan, oilasiga etkaza olmasligidan chiqadi. Aytingchi, kim sarson bo`lib yurishni xohlaydi? Tabiiyki hech kim! Hamma o`z oilasida har kunini, bayramlarni o`tkazishni xohlaydi, albatta.
Biz ham yaxshi joylarga ishga kirishni, doimiy oyligimiz, o`z uyimiz bo`lishini xohlaymiz. Bu erdagi aksariyat ayollarning o`z uyi yo`q. Vaqtinchalik ijarada turishadi. Oyiga 1-1,5 million topishning o`zi azob. Kamiga bu pulni oilasiga etkazadimi, farzandining kam-ko`stigami yoki maktabiga, o`qishigami?
Oilamda bitta o`zim boquvchiman. 2 nafar farzandim bor, pullik maktabga borishadi. Nega puling bo`lmasa bolalaringni pullik maktabga berding, deyishlari mumkin. Ertaga ular ham mendek qiynalishmasin, o`qib o`z yo`lini topishsin, deyman-da.
Doimiy ish bilan ta`minlashlari uchun juda ko`p joyga murojaat qilganman, lekin hech qanday natija bo`lmagan. Ular taklif qilgan ish bilan esa na to`lovlarni to`lab bo`ladi, na oilani boqib bo`ladi. Ko`p mutasaddi tashkilotlar kelib ketishdi, ammo ular ham dardimizni tinglab muammolarimizga echim topib bera olishmagan. Bayram kunlarini ham doim qo`limizdan kelgancha shu erdagi ayollar bir-birimizni tabriklab o`tkazamiz.
"BAYRAM KUNLARINI UYIMIZDA KUTIB OLIShNI XOHLAYMIZ, LEKIN..."
N.Q. 34 yosh:
— Surxondaryo viloyatidan kelib 2 yildan beri shu erga kunlik ishlarga chiqaman. Kunlik daromad ham o`ziga yarasha: gohida bo`ladi, gohida yo`q. Topgan pulim esa o`sha kunning o`zida xarajatlarga ketadi. 2 nafar qizim bor. Boqishga qiynalganim uchun mahalla 9 yoshli qizimni birovga berishimni so`radi. Uy-joyim, sharoitim bo`lmagani uchun rozi bo`ldim...
Erim ichardi, qaynonam men bu erda ishlab yurganimda bolalarimni ko`chaga haydab yuborgan. Shundan so`ng oilamiz parchalanib ketdi va qizimning kelajagi uchun uni boqib olishlariga qarshilik qilmadim. Ota-onam yoshligimda o`tib ketishgan.
Mahallamizga ish so`rab murojaat qilgandim, ular hali soppa-sog`siz oyoq-qo`lingiz but, ish topib ishlang, o`zingizni eplab ketasiz, deb javob berishdi.
Biz ham bayram kunlarini uyimizda kutib olishni xohlaymiz, lekin ilojimiz yo`q...
"UMRIMDA BIRINChI MARTA BAYRAMDA GUL OLDIM"
M.A., 51 yosh:
— Turmush o`tog`im vafot etganiga 26 yil bo`lgan. O`zim Farg`onadanman, bir o`g`lim bor. Ijarada yashaymiz. Bir necha bor hokimiyatga borib, sharoitimni tushuntirdim, ammo foydasi bo`lmadi. Oxiri kunlik pul topish uchun 3 yildan buyon shu erda ishlab kelaman. O`g`limning ham, mening ham topganim ro`zg`orimizga etmaydi. Ijara puliga ham ancha-muncha ketadi. Halol mehnat qilib pul topamiz, deb shu erga chiqishga majbur bo`ldim. Ichki ishlar xodimlari ba`zida bizni tushunib indamasa, ba`zida bu erda turishimizga qarshilik qilishadi. Axir biz kunimiz o`tishi uchun nimadir qilishimiz kerak-ku, nega buni tushunishmaydi? Muammolarimni aytaman, desam juda ko`p, lekin men uchun uning echimi yo`qdek. O`g`limning ham bo`yi etib qoldi, uni uylantirishim kerak. Mablag` yig`ish u yoqda tursin, kunim o`tishiga pul topishga qiynalyapman. Men ham ayolman, onaman, o`zimga qarab yurgim keladi. Chiroyli kiyinib issiqqina o`z uyimda kelin olib qo`lidan choy ichgim keladi. Bir tarafdan kasalliklarim ham bor. Ilohim orzularim ushalib o`z uyim bo`lib bir kun bo`lsa-da, endi o`z uyim bor, deb dunyodan o`tsam armonim yo`q.
To`g`risi, bayram bu safar ham biz uchun armonda o`tsa kerak, deb yurgandim. Umrimda birinchi marta gul oldim. “Darakchi” tahririyatiga biz kunlik ishga chiqib kunini ko`rayotgan ayollarga gul taqdim etib quvonch ulashganliklari uchun minnatdorchiligimni bildiraman.
“TANISHLARIMNI UZOQDAN KO‘RIB QOLSAM, BERKINIB OLAMAN”
L.N. 50 yosh:
— Bu yerdagilarning ko‘pchiligi hamda o‘zim ham qiz uzatganman, kelin olganman. Sharoitimiz og‘ir bo‘lgani uchun, ularga aytmasdan kunlik ishlarga chiqib turaman. Biror joyga borib muammoyimni aytib yoki ijtimoiy tarmoqlarga yozib chiqishga iymanaman. Sababi quda-andaliman, uyalamiz. Tanishlarni uzoqdan ko‘rib qolsam, berkinib olaman. To‘g‘ri, halol mehnat qilyapman, ammo bizni deb farzandlarimizning ham boshi egilmasin, deyman.
“KUNNING YARMI O‘TAYOTGAN BO‘LSA-DA BIROR ISH TOPA OLMADIM”
G.D. 45 yosh:
— Qizim universitetda o‘qiydi. Unga yordam bo‘lsin deb Nukusdan kelib ish izlab, kunlik bo‘lsa ham pul topishga harakat qilaman. Qizim meni doimiy ishlaydigan joyda ishlaydi, deb o‘ylaydi. Aslida bunday emasligini unga aytolmayman. Hozir ham qo‘ng‘iroq qilib xarajatlari uchun plastik kartasiga pul o‘tkazib berishimni aytgan edi. Hali kunning yarmi o‘tayotgan bo‘lsa-da, biror ish topa olmadim. Kechgacha ish topa olsam, qizim xursand bo‘lishi uchun ham ko‘proq ishlab, aytgan summasini yuboraman.
XULOSA O`RNIDA
Yurtimizda minglab ijtimoiy himoyaga muhtoj ayollarga e`tibor qaratilayotgani haqida mas`ullar ma`lum qilib borishyapti. Lekin baribir turli sabablarga ko`ra og`ir mehnat qilayotgan ayollarning yon-atrofimizda, mahallamizda bor ekani achchiq haqiqat...
Maftuna JO‘RAYEVA, jurnalist
