Britaniyaning Financial Times nashrining xabar berishicha, AQSH prezidenti Donald Tramp va Isroil bosh vaziri Binyamin Netanyaxu G‘azo sektori aholisini boshqa mamlakatlarga ko‘chirish masalasini muhokama qilgan. Ular bu borada to‘liq kelishuvga erishgan va jarayonni boshlash uchun boshqa davlatlarga bosim o‘tkazish zarurligi haqida fikr almashgan.
Xabarga ko‘ra, Tramp va Netanyaxu bu masalani muhokama qilib, G‘azo aholisini Misr va Iordaniya kabi qo‘shni davlatlarga ko‘chirish imkoniyatlarini ko‘rib chiqqan. Ular bu davlatlarning rahbariyati bilan muzokaralar o‘tkazish va ularni bu rejaga ko‘ndirish uchun diplomatik bosim o‘tkazishni rejalashtirgan.
Bu reja xalqaro hamjamiyatda turli munosabatlarga sabab bo‘ldi. Ayrim ekspertlar bu harakatni inson huquqlari buzilishi deb baholab, G‘azo aholisining o‘z uylarini tark etishga majburlanishi qabul qilib bo‘lmaydigan holat ekanligini ta’kidlamoqda. Boshqalar esa buni mintaqadagi tinchlik va barqarorlikni ta’minlash uchun zarur chora sifatida ko‘rishmoqda.
Misr va Iordaniya hukumatlari hozircha bu masala bo‘yicha rasmiy izoh bermagan. Ammo, avvalgi bayonotlarida, ular G‘azo aholisini o‘z hududlariga ko‘chirishga qarshi ekanliklarini bildirishgan edi. Ular bu harakat mintaqadagi demografik muvozanatni buzishi va ichki ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni keltirib chiqarishidan xavotirda.
Isroil hukumati bu rejani amalga oshirish uchun xalqaro hamjamiyatning qo‘llab-quvvatlashidan umid qilmoqda. Ular G‘azo sektoridagi xavfsizlik muammolarini hal qilish va mintaqada barqarorlikni ta’minlash uchun bu chorani zarur deb hisoblashmoqda.
Shuningdek, yaqinda o‘tgan arab davlatlari sammitida ham aksariyat davlatlarining tashqi ishlar vaziri bu reja nomaqbul ekanligi haqida bayonot berishdi.
Xalqaro inson huquqlari tashkilotlari esa bu rejani keskin tanqid qilib, G‘azo aholisining o‘z uylarini tark etishga majburlanishi xalqaro huquq normalariga zid ekanligini ta’kidlamoqda. Ular bu masalani xalqaro miqyosda muhokama qilish va inson huquqlarini himoya qilishga chaqirishmoqda.
Mintaqadagi vaziyat hozirda murakkab bo‘lib, bu rejaning amalga oshirilishi yoki rad etilishi kelgusidagi siyosiy va ijtimoiy jarayonlarga katta ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Xalqaro hamjamiyat bu masalani yaqindan kuzatib bormoqda.
Abdulloh Sayyid
