Британиянинг Financial Times нашрининг хабар беришича, АҚШ президенти Дональд Трамп ва Исроил бош вазири Биньямин Нетаньяху Ғазо сектори аҳолисини бошқа мамлакатларга кўчириш масаласини муҳокама қилган. Улар бу борада тўлиқ келишувга эришган ва жараённи бошлаш учун бошқа давлатларга босим ўтказиш зарурлиги ҳақида фикр алмашган.
Хабарга кўра, Трамп ва Нетаньяху бу масалани муҳокама қилиб, Ғазо аҳолисини Миср ва Иордания каби қўшни давлатларга кўчириш имкониятларини кўриб чиққан. Улар бу давлатларнинг раҳбарияти билан музокаралар ўтказиш ва уларни бу режага кўндириш учун дипломатик босим ўтказишни режалаштирган.
Бу режа халқаро ҳамжамиятда турли муносабатларга сабаб бўлди. Айрим экспертлар бу ҳаракатни инсон ҳуқуқлари бузилиши деб баҳолаб, Ғазо аҳолисининг ўз уйларини тарк этишга мажбурланиши қабул қилиб бўлмайдиган ҳолат эканлигини таъкидламоқда. Бошқалар эса буни минтақадаги тинчлик ва барқарорликни таъминлаш учун зарур чора сифатида кўришмоқда.
Миср ва Иордания ҳукуматлари ҳозирча бу масала бўйича расмий изоҳ бермаган. Аммо, аввалги баёнотларида, улар Ғазо аҳолисини ўз ҳудудларига кўчиришга қарши эканликларини билдиришган эди. Улар бу ҳаракат минтақадаги демографик мувозанатни бузиши ва ички ижтимоий-иқтисодий муаммоларни келтириб чиқаришидан хавотирда.
Исроил ҳукумати бу режани амалга ошириш учун халқаро ҳамжамиятнинг қўллаб-қувватлашидан умид қилмоқда. Улар Ғазо секторидаги хавфсизлик муаммоларини ҳал қилиш ва минтақада барқарорликни таъминлаш учун бу чорани зарур деб ҳисоблашмоқда.
Шунингдек, яқинда ўтган араб давлатлари саммитида ҳам аксарият давлатларининг ташқи ишлар вазири бу режа номақбул эканлиги ҳақида баёнот беришди.
Халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилотлари эса бу режани кескин танқид қилиб, Ғазо аҳолисининг ўз уйларини тарк этишга мажбурланиши халқаро ҳуқуқ нормаларига зид эканлигини таъкидламоқда. Улар бу масалани халқаро миқёсда муҳокама қилиш ва инсон ҳуқуқларини ҳимоя қилишга чақиришмоқда.
Минтақадаги вазият ҳозирда мураккаб бўлиб, бу режанинг амалга оширилиши ёки рад этилиши келгусидаги сиёсий ва ижтимоий жараёнларга катта таъсир кўрсатиши мумкин. Халқаро ҳамжамият бу масалани яқиндан кузатиб бормоқда.
Абдуллоҳ Саййид
