So‘nggi kunlarda ijtimoiy tarmoqlarda o‘zbek tilida muloqot qilish masalasida bahs-munozaralar kuzatilmoqda. Shu munosabat bilan Adliya vazirligi mazkur sohadagi ayrim qonunchilik hujjatlari haqida eslatib o‘tdi.
Qayd etilishicha, bugungi kunda o‘zbek tilining davlat tili sifatida qo‘llanilishini tartibga soluvchi asosiy hujjat “Davlat tili haqida”gi qonun hisoblanadi. Qonunga ko‘ra, O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlari, davlat hokimiyati va boshqaruv organlarining boshqa hujjatlari davlat tilida qabul qilinadi va e’lon etiladi. Bu hujjatlarning tarjimalari boshqa tillarda ham e’lon qilinadi.
Davlat hokimiyati va boshqaruv organlarida ish davlat tilida yuritiladi va zaruriyatga qarab boshqa tillarga tarjima qilinishi ta’minlanadi.
Korxonalar, muassasalar, tashkilotlar va jamoat birlashmalarida ish yuritish, hisob-kitob, statistika va moliya hujjatlari davlat tilida yuritiladi, ishlovchilarining ko‘pchiligi o‘zbek tilini bilmaydigan jamoalarda davlat tili bilan bir qatorda boshqa tillarda ham amalga oshirilishi mumkin.
“Reklama to‘g‘risida”gi qonunga asosan O‘zbekiston Respublikasi hududida reklama davlat tilida tarqatiladi. Bunda reklama mazmunining tarjimasini boshqa tillarda takror berilishiga yo‘l qo‘yiladi.
“Iste’molchilarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida”gi qonunga muvofiq tovar (ish, xizmat) to‘g‘risidagi ma’lumot iste’molchiga davlat tilida taqdim etiladi. Mazkur ma’lumot qo‘shimcha ravishda boshqa tillarda ham taqdim etilishi mumkin.
Shu bilan birga, fuqarolar o‘zaro muloqot jarayonida foydalanadigan til bo‘yicha qonunchilikda qat’iy va majburiy talablar ko‘rsatilmagan. O‘zbekistonda millatlararo totuvlik va tolerantlikni ta’minlash, har bir millat va elatning o‘ziga xosligini hurmat qilish davlat siyosatining muhim yo‘nalishlaridan biridir. Bunda, barcha fuqarolarga o‘z ona tilida gapirish, ta’lim olish va madaniy boyliklarni rivojlantirishda teng huquqlilik ta’minlanadi.
Xususan, “Davlat tili haqida”gi qonunga ko‘ra, o‘zbek tiliga davlat tili maqomining berilishi respublika hududida yashovchi millat va elatlarning o‘z ona tilini qo‘llashdan iborat konstitutsiyaviy huquqlariga monelik qilmaydi. Zero Konstitutsiyaga ko‘ra, O‘zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega bo‘lib, jinsi, irqi, millati, tili, dini, e’tiqodi, ijtimoiy kelib chiqishi, ijtimoiy mavqeidan qat’i nazar, qonun oldida tengdirlar.
“Yuqoridagilarga ko‘ra, millatlararo munosabatlarga ta’sir qilishi mumkin bo‘lgan masalalarni yoritishda, O‘zbekiston qonunchiligi, shuningdek, umuminsoniy va professional etika normalariga rioya etilishini ta’minlash maqsadga muvofiq.
Shu bilan birga, O‘zbekiston fuqarolarining tildan foydalanish huquqlarini kamsitish, shu asosda nizo qo‘zg‘atish javobgarlikka sabab bo‘lishi ham eslatib o‘tiladi”, deyiladi xabarda.
