O`zbekistonda xizmat ko`rsatgan artist Farhod Abdullaev cho`rtkesar, qaysar, ammo sofdil inosn. Farhod aka bilan suhbat “temp”i bir nuqtada kechmaydi. Bu aktyorda e`tiroz ham, e`tirof ham o`z o`rnida. O`zbek Milliy akademik drama teatrida ta`mirlash ishlari olib borilayotgani sabab, teatr jamoasi spektakllarni O`zbek davlat drama teatrida namoiysh etmoqda. Farhod aka bilan suhbatimiz “Ko`ngil” spektakli boshlanishidan oldin aynan o`sha dargohda bo`ldi...
— O`zbek Milliy akademik drama teatri bilan O`zbek davlat drama teatrining sahnalari o`rtasidagi farq sezilarli darajada. Yoki professional aktyor uchun sahnaning holati muhim emasmi?
—... juda muhim bo`lmasligi mumkin. Lekin ozgina noqulayliklar yuzaga kelayapti. Teatrning o`z andozalari bor. Parda, uchinchi qo`ng`iroq... Qonun-qoidalar bekorga o`ylab topilmagan. “Ko`ngil” spektaklini o`ynayapmiz, dekorasiya masalasida qiynaldik. Sahna bezaklarimiz bu teatrning eshigidan sig`madi. Teatr ancha “to`kilibdi”. Grimxonalar yo`q...
— Shu teatrda ishlagansiz. Xotiralar bo`lishi tabiiy?
— Har qadamda eslaydigan xotiralarim bor. Yoshligim, o`ynagan rollarim, sahnaga chiqolmagan paytlarim... O`sha paytlardagi direktor Mavlon Xo`jaev har doim aldardi. Yillar davomida aktyorlik shtatiga o`tolmay qiynalgan kezlarimni yodga soldi. Deyarli hamma spektaklda borman, ammo AKTYoR emasdim. O`zbekiston xalq artisti San`at Devonov rahbar bo`lib kelganida “Meni aktyorlikka o`tkazing”, deganman. Shunda “Nima? Aktyormasmisiz? Hamma rolni siz o`ynayapsiz-ku!” degandi va o`sha kunni o`zida shtatimni o`zgartirgan. Hozir mana shu hovli etagidagi Bahodir Yo`ldoshev bilan bo`lgan oxirgi suhbatni esladim. “To`g`risini ayting, ketishimni istaysiz-ku!” deganimda “ha”, deb javob bergandi... Ertasi kuni ketganman.
— Nima uchun ketishingizni istagan?
—...hammaga itoat kerak. Lekin kimdir spektaklga kelmay qolsa yoki shoshilinch sahnalarda Bahodir aka “Tez Farhodni toping”, derdi. Ammo Bahodir Yo`ldoshevdan minnatdorman. Bilib-bilmay katta sahnaga shu tariqa yo`l ochib bergan. Agar “ketma” deganida hali ham yurgan bo`larmidim. Rollarim bo`lardi, ammo bu darajada ko`rinmasdim.
— Tamoman boshqa “amplua”dagi obrazni berishdi. Uslubingizdan kecha olasizmi?
— Yo`q!
— Bizga uslubingiz kerakmas, deyishsa...
— Aynan o`sha film uchun mening uslubim juda kerakligini isbotlab beraman! Aktyor rad etishdan oldin, sabab ko`rsata olishi kerak. Dumalang, deyishsa “Kechirasiz, bu erda dumalash noo`rin”, degan raddiya qabul qilinmaydi. Yaxshi aktyor rejissyorning topshirig`iga ko`ra dumalaydi va “Menda aynan shu holatga boshqa yondoshuv bor”, deb o`z topilmasini ko`rsatadi. Mana bu eng to`g`ri yo`l. Shunday ijro etingki, sizni rad eta olishmasin! Uslubsiz aktyor tomoshabin uchun qiziq emas. Masalan, Timur Musoqov “Bekatdagi odam” filmida tergovchi obrazini menga bergandi.
— Fatxulla Ma`sudov ijro etdi, shekilli?
— Ha, dastlab shu obrazni menga taklif qilishgandi. Timur tergovchini har doimgidek bo`lishini istamagandi. Kolombo, Katani, Puarodek obrazni ko`zlagandi. Boshqacharoq yondoshgani sabab rozi bo`lgandim. Ammo Timur kutgan va menga aytilgan qiyofa ekranda ko`rinmadi.
— Lekin shu filmda kichik epizodda ishladingiz?
— Bekor qilibman. Kinokartinani ko`rib pushaymon bo`ldim. Ota-bola bitta filmda ishlamasligi kerak ekan, degan xulosaga keldim. Ehtimol, Timurning rejissyorlik ishiga Zulfiqor aralashmaganida yaxshi bo`larmidi. U to`liq Timur Musoqovning ishi bo`lishi kerak edi.
— Adashmasam Zulfiqor Musoqov bilan avval ishlagansiz?
— Ishlaganman... Bu safar obrazim ochilmay qoldi. Tugallanmagan ish yoqmaydi.
— Dangalchilik ko`p pand eyishingizga sabab bo`lsa kerak?
— Zulfiqor ham shunday, yoqmaganini aytadi. “O`rtoq Boykenjaev” filmi yoqmadi, yolg`on yig`i bor”, degandi. U fikrni to`g`ri qabul qiladi. Aytgancha, men hozir o`ylab fikr bildiradigan bo`lganman. Avvallari gap kelganda ayamasdim, hozir... Lekin baribir gapirman.
— Qaysi rejissyorning ijodi haqida hozir iliq fikr bildira olasiz?
— Xilol Nasimov, Yolqin To`ychiev!
— Ular o`z “rejissyorlaringiz”-da!
— Ana shu munosabat noto`g`ri. Rejissyorlarning aksariyati shunday o`ylar ekan. Aktyorman, taklif bo`lsa, ma`qul kelsa ishlayveraman. Nimagadir “falonchining aktyori, pistonchining rejissyori”, degan gap urfga aylangandek.
— Har bir san`atkorning davri bo`ladi. Shunday hamkasblaringiz borki, “otdan tushsa ham egardan tushmaydi”
— Aqlli odam otga chiqishdan avval keyingi choralarni ko`rib qo`yadi! O`sha siz aytayotgan “Egardan tushmayotganlar” otga qanday chiqib qolganini chamalab taxmin qilsa bo`ladi. Bir gap bor-ku, tomdagidan pastdagi odam: “Narvonni olib qo`yami”, desa “Yo`q, turib tursin”, degan ekan.
— Hamisha aql bilan harakat qilish kerakligini ta`kidlaysiz. Bu bir qolipga o`xshamaydimi? Odam ba`zida hissiyotlariga yo`l ochib berishi kerakmasmi?
— Men hissiyotlarimni hurmat qilaman. Sho`xliklar qilaman, ko`nglimning har bir so`zini erda qoldirmayman. Ammo har doim ham emas. Hammasi o`z vaqtida bo`lgani yaxshi. Odam ochlikdan, yo`qchilikdan o`lmaydi, uni bir xillik ado qiladi. Shuning uchun ham kasbimni yaxshi ko`raman.
— Dublyor siz uchun...
— Xaloskor! Shu kunga qadar dublyordan hech narsa o`rganmadim. Balki men ham kim uchundir xaloskordirman? Men partnyor tanlayman. Kuni kecha bir filmda suratga tushdim, partnyor bilan ishlash qiyin bo`ldi. Keyin partnyorning kimligini so`ramaganim uchun afsuslandim.
— Agar sizni rejissyor sifatida filmimga taklif qilsam...
— Rozi bo`laman!
— Demak nom muhim emas?
— Men uchun munosabat, fikr va maqsad muhim. Ishlaydigan odamim bilan dunyoqarashda tutash nuqtalar bo`lishi kerak.
— “Tirikchilik” uchun o`ynalgan rollarga qanday ta`rif berasiz?
— Bilasizmi, ba`zida yoqmagan ishni qilishga majbur bo`lasan. Bu tabiiy... Masalan, oyog`im sinib yotganimda, ishlash shart emasdi, ammo keyingi operasiyalarga mablag` zarur bo`lgani uchun ba`zi takliflarga rozi bo`lganman. O`sha “tirikchilik” uchun suratga tushgan filmlarimni shaxsiy ro`yhatimga kiritmayman.
RS: Agar odam o`zini tahlil qila olsa, atrofga ochiq ko`z bilan qaray oladi. Bu borada Farhod akani “Ustasi farang”, deb ayta olmasam-da, ko`p bora qilingan suhbatlardan angladimki, u o`z hayotiy tamoyillariga ega ShAXS! Bu odam bilan zerikmaysiz, ammo muloqotdan keyin jiddiy o`ylashga majbursiz...
Mening haqiqatim
*“Bora-bora faylasuf bo`lasizmi yoki buning aksi... Hammasi vaqt va to`planayotgan tajriba bilan bog`liq”.
*“Odam aql bilan harakatlanishi kerak. Shunday tuyg`ular to`zg`ib ketmaydi”.
* “Bolaligimda sho`x edim, ammo shum bola emasdim!”
Bilasizmi?
- Bolaligi Qashqadaryo viloyatining Eski Yakkabog` qishlog`ida o`tgan.
- Kino tufayli onasidan kunda-kunora dakki eshitib, kaltak ham egan.
- Otasi erta vafot etgach, oila tashvishi onasi Nozikoy opaning zimmasida qoladi. Tirikchilik sabab bozorda farroshlik qiladigan onasiga hamisha yordam bergan.
- Bugun Farhod akaning onasini Xoji ona deya e`zozlashadi!
Sevdo NIYoZOVA suhbatlashdi.
