O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev raisligida 19 yanvar kuni ma`naviy-ma`rifiy ishlar tizimini tubdan takomillashtirish, bu borada davlat va jamoat tashkilotlarining hamkorligini kuchaytirish masalalari bo`yicha videoselektor yig`ilishi o`tkazildi. Bu haqda Prezident Axborot xizmati ma`lum qildi.
Jahon tarixiga nazar solsak, har bir xalq avvalo ma`naviy birlashuvi, milliy g`oyasi bilan yuksalgan. Bugun yangi hayot qurish, rivojlangan davlatlar qatoriga chiqish yo`lidan borayotgan mamlakatimizda ham milliy g`oya masalasi juda muhim ahamiyatga ega.
So`nggi yillarda bu borada qator qarorlar qabul qilindi. Respublika ma`naviyat va ma`rifat kengashi raisi Prezident ekani belgilab qo`yildi. Kengashning hududiy bo`limlariga mas`ullik hokimlar zimmasiga yuklatildi. Bu o`zgarish ma`naviy-ma`rifiy ishlarni davlatimiz siyosatida yanada yuksak o`ringa ko`tardi.
– Agar jamiyat hayotining tanasi iqtisodiyot bo`lsa, uning joni va ruhi ma`naviyatdir, – dedi Shavkat Mirziyoev yig`ilishda. – Biz yangi O`zbekistonni barpo etishga qaror qilgan ekanmiz, ikkita mustahkam ustunga tayanamiz. Birinchisi – bozor tamoyillariga asoslangan kuchli iqtisodiyot. Ikkinchisi – ajdodlarimizning boy merosi va milliy qadriyatlarga asoslangan kuchli ma`naviyat.
Yaqinda bo`lib o`tgan yirik tadbirlar – davlatimiz rahbarining Oliy Majlisga Murojaatnomasi, O`zbekiston yoshlarining birinchi forumi hamda Xavfsizlik kengashining kengaytirilgan yig`ilishida ma`naviyat yo`nalishidagi dolzarb vazifalar belgilab berildi. Chunki bu borada echimini kutib turgan, o`zgarishlar shamoli kirib bormagan masalalar ko`p. Milliy g`oyaning mohiyatini to`liq anglab etmagan, eski mafkurani tasavvur qilib, bunga yuzaki qaraydiganlar ham yo`q emas. Shu bois Prezident mamlakatimiz mafkurasining asosiy g`oyasini ta`kidlab o`tdi:
– Biz yaratayotgan yangi O`zbekistonning mafkurasi ezgulik, odamiylik, gumanizm g`oyasi bo`ladi. Biz mafkura deganda, avvalo, fikr tarbiyasini, milliy va umuminsoniy qadriyatlar tarbiyasini tushunamiz. Ular xalqimizning necha ming yillik hayotiy tushuncha va qadriyatlariga asoslangan, – dedi davlatimiz rahbari.
Ma`lumki, bugun dunyoda keskin kurash va raqobat hukm surmoqda, manfaatlar to`qnashuvi kuchaymoqda. Globallashuv jarayonlari insoniyat uchun beqiyos yangi imkoniyatlar bilan birga kutilmagan muammolarni ham keltirib chiqarmoqda. Milliy o`zlik va ma`naviy qadriyatlarga qarshi tahdid va xatarlar tobora ortmoqda. Faqat o`zini o`ylash, mehnatga, oilaga engil qarash, iste`molchilik kayfiyati turli yo`llar bilan odamlar, ayniqsa, yoshlar ongiga ustamonlik bilan singdirilyapti.
Terrorizm, ekstremizm, transmilliy va kiber-jinoyatchilik, odam savdosi, narkotrafik kabi tahdidlar xavfi oshib bormoqda. Ba`zi hududlarda atayin beqarorlik yuzaga keltirilib, norozilik kayfiyati avj oldirilmoqda.
Bunday tahlikali vaziyatda hushyor va ogoh bo`lib, xalqimizning tinchligi, mamlakatimiz manfaatlarini o`ylab yashash zarur.
Davlatimiz rahbari loqaydlik va beparvolik eng katta xavf ekanini, bugun uchrayotgan ijtimoiy muammolarni kamaytirish uchun nuroniylar tarbiyasi, jamoatchilik nazorati etishmayotganini ta`kidladi.
Yig`ilishda qayd etilganidek, ijtimoiy-ma`naviy muhitni ilmiy asosda tahlil qilishni davrning o`zi talab etmoqda. Jamiyatimizda ma`naviy-ma`rifiy ishlar shunday asosda yo`lga qo`yilmagani uchun ham kutilgan natijani bermayapti.
Shuning uchun Respublika Ma`naviyat va ma`rifat markazi ishini tanqidiy o`rganib chiqib, faoliyatini tubdan takomillashtirish zarurligi aytildi.
Prezidentimiz ushbu markazning “Ma`naviyat targ`ibotchisi” o`quv muassasasi negizida Ijtimoiy-ma`naviy tadqiqotlar institutini tashkil etish taklifini bildirdi.
Yig`ilishda ma`naviy-ma`rifiy ishlarni sifat va mazmun jihatidan yangi bosqichga ko`tarish chora-tadbirlari belgilandi.
Ma`lumki, hozirgi paytda ma`naviyat targ`iboti bilan o`nlab tashkilotlar shug`ullanadi. Lekin, ularning faoliyati aniq muvofiqlashtirilmayotgani, yagona tizimga birlashmagani sababli bir-birini takrorlash holatlari kuzatilmoqda.
Bundan buyon Respublika Ma`naviyat va ma`rifat markazi barcha hududiy kengashlarning, vazirlik, idora va tashkilotlarning ma`naviy-ma`rifiy faoliyatini muvofiqlashtirib borishi belgilandi.
Markaz va uning tizimidagi tashkilotlarning moddiy-texnik ta`minoti keskin kuchaytiriladi. Uning faoliyati ilmiy tadqiqot va targ`ibot-tashviqot yo`nalishlarida qayta tashkil qilinadi.
Tarbiyada tanaffus bo`lmaydi, deydi xalqimiz. Lekin, ma`naviy-ma`rifiy ishlardagi uzviylik hozircha bunday emas. Bu borada bog`cha, maktab, oliy ta`lim, mahalla – har biri alohida ish olib boryapti.
Shu bois ma`naviy-ma`rifiy ishlarning yagona tizimini yaratish, xususan, o`g`il-qizlarni bolaligidanoq bilimli va fazilatli etib tarbiyalash, buning uchun maktabgacha ta`lim muassasalariga metodik yordam ko`rsatish muhimligi ta`kidlandi.
Shuningdek, maktablar, o`rta maxsus va oliy ta`lim dargohlarida ma`naviy-ma`rifiy ishlar samaradorligini oshirish bo`yicha ko`rsatmalar berildi. Barcha oliygoh va ularning filiallarida mavjud shtat birliklari doirasida yoshlar masalalari va ma`naviy-ma`rifiy ishlar bo`yicha prorektor lavozimi joriy etilishi aytildi.
Mahallalarda ijtimoiy-ma`naviy muhit barqarorligini ta`minlash masalalariga alohida e`tibor qaratildi. “Bir ziyoli – bir mahallaga ma`naviy homiy” tamoyili asosida har bir mahallaga professor-o`qituvchi va taniqli ziyolilar biriktirilishi ma`lum qilindi. Shuningdek, Toshkent shahar nuroniylarining tarbiyasi og`ir, ishsiz yoshlarga ko`maklashish bo`yicha tashabbusi qo`llab-quvvatlandi.
Hududlar markazida namunaviy loyiha asosida ma`naviyat va ma`rifat maskanlarini barpo etish, mahalliy byudjetlar hisobidan sohaga qo`shimcha shtatlar ajratish bo`yicha ko`rsatma berildi.
Toshkent shahridagi “G`alaba bog`i” majmuasini xalqimiz, ayniqsa, yoshlar uchun harbiy tarix va ajdodlarimiz qahramonligini o`rganish bo`yicha ilmiy markazga aylantirish taklifi bildirildi.
Yoshlarni vatanparvarlik, milliy iftixor ruhida tarbiyalash, buning uchun tarixni yaxshi o`rgatish, bu yo`nalishdagi ilmiy tadqiqotlarni kengaytirish muhimligi ta`kidlandi.
– Milliy tarixni milliy ruh bilan yaratish kerak. Aks holda uning tarbiyaviy ta`siri bo`lmaydi. Biz yoshlarimizni tarixdan saboq olish, xulosa chiqarishga o`rgatishimiz, ularni tarix ilmi, tarixiy tafakkur bilan qurollantirishimiz zarur, – dedi Shavkat Mirziyoev.
Mutasaddilarga O`zbekistonda tarix fanini 2030 yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini ishlab chiqish vazifasi qo`yildi.
O`zbek tilining davlat tili maqomini kuchaytirish, yurtimizda va xorijda uni o`rganish bo`yicha zamonaviy texnologiyalarni joriy etish yuzasidan ko`rsatma berildi.
Bugun hayot yangicha fikrlash va ishlash, milliy “aql markazlari”mizni shakllantirishni talab etmoqda. Afsuski, atrofimizdagi barcha siyosiy-ijtimoiy jarayonlarni chuqur tushunib, ta`sirchan tilda etkazib beradigan tahlilchi va ekspertlarimiz juda kam. Bunday vaziyatda jamiyatimizni ma`naviy tahdidlardan himoya qilish borasidagi ilmiy-amaliy tadqiqotlarni tubdan qayta ko`rib chiqish zarur. Shu ma`noda, Ma`naviyat va ma`rifat, “Taraqqiyot strategiyasi”, Islom sivilizasiyasi markazlari, ijtimoiy-gumanitar yo`nalishdagi tadqiqot institutlari haqiqiy “aql markazlari”ga aylanishi kerakligi ta`kidlandi.
Milliy g`oya targ`iboti, ma`naviy-ma`rifiy ishlar samaradorligini oshirish, jamiyatda adabiyot va kitobxonlikni yanada rivojlantirish maqsadida “Ijod” jamoat fondi negizida Ma`naviyat va ijodni qo`llab-quvvatlash fondi tashkil etilishi qayd etildi.
Bu jamg`armaga 120 milliard so`m ajratilib, ma`naviy-ma`rifiy tarbiya va targ`ibot-tashviqot ishlarini samarali amalga oshirish, milliy adabiyotimizni rivojlantirish uchun sarflanadi. Bu mablag`ning 90 milliard so`mi hududlarda ma`naviy-ma`rifiy sohalarni rivojlantirishga, 20 milliard so`mi Yozuvchilar uyushmasi faoliyatini qo`llab-quvvatlashga, 10 milliard so`mi mamlakat miqyosida ma`naviy-ma`rifiy ishlarni samarali tashkil qilishga yo`naltiriladi.
Shu yildan boshlab, ma`naviyat va ma`rifat sohasi ixtisosliklarini fanlar klassifikatoriga kiritish, bu yo`nalish bo`yicha etuk kadrlar tayyorlash bo`yicha topshiriqlar berildi.
Kitobxonlik madaniyatini kengaytirish, kino san`atini izchil rivojlantirish, barcha telekanallar qoshidagi badiiy kengashlar faoliyatini tanqidiy tahlil qilib, teledasturlarning saviyasini oshirish masalalariga ham alohida e`tibor qaratildi.
– Agar kimdir, ma`naviyat masalasi – bu faqat Ma`naviyat markazi yoki tegishli vazirlik va idoralarning ishi, deb o`ylasa, xato qiladi. Bularning barchasi oldimizda turgan eng asosiy, eng muhim vazifalardan biridir, – dedi Prezident.
Videoselektor yig`ilishida muhokama qilingan masalalar bo`yicha soha mutasaddilari, o`qituvchi va professorlar, vazirlar, viloyat hokimlari fikr bildirdi.
