«Britancha» shtammni aniqlash shu darajalik qiyin jarayonmi, nega uni aniqlash uchun besh kun vaqt sarflandi? Nurmat Otabekov javob berdi

AOKAdagi brifingda Koronavirusga qarshi kurash shtabi a`zosi Nurmat Otabekov koronavirusning O`zbekistonga kirib kelgan yangi shtammi to`g`risidagi savollarga javob berdi:

“Innovasion rivojlanish vazirligi huzuridagi Ilg`or texnologiyalar markazi tomonidan “Britancha” shtammni genetik aniqlash jarayoniga taxminan 5 kun vaqt sarflandi. Bu jarayon ancha murakkab hisoblanib, har bir bosqichini alohida nazorat qilish talab etiladi. 

Shu kungacha markaz tomonidan “Britancha” shtamm mavjudligi ehtimoli bo`lgan COVID-19 virusi aniqlangan 33 nafar bemorning burun bo`shlig`idan olingan surtmalar tekshirildi. 

Birinchi bosqichda — barcha taqdim etilgan namunalarning koronavirus RNKsi DNK shaklga o`tkazildi. Sababi, virus RNK shaklda bo`lib, u bilan ishlash uchun uni avval DNK shaklga o`tkazish talab etiladi.

Ikkinchi bosqich Real Taym PSR reaksiyasi yordamida “Britancha” shtammning marker mutasiyasi skriningi o`tkazildi. Bu usul ham markaz olimlari tomonidan ishlab chiqilgan bo`lib, ilk bor real bemorlar tahlilida qo`llanildi.

Bu usulni optimallashtirishga to`g`ri kelgan bo`lib, bir qator takror tajribalar o`tkazish orqali, xatoga yo`l qo`ymaslik uchun zamin yaratilgan. Aynan mana shu bosqichda biz shubhali namunani aniqladik, ammo mazkur namunada “Britancha” shtammga xos bo`lgan qator boshqa mutasiyalar ham mavjud ekaniga ishonch hosil qilish kerak edi.

So`ngra namunani sekvenlashga (genlarning DNK ketma-ketligini aniqlashga) tayyorlandi. Buning uchun koronavirus genomi uchastkalari sun`iy sharoitda ko`paytirilib, tozalanadi. Bu eng qiyin jarayon hisoblanib, bir qator reaksiyalar qo`lda amalga oshirilishiga to`g`ri kelgan. Keyin esa DNKning qayta ishlangan va tayyorlangan bo`laklari apparatga — sekvenatorga joylanib, bevosita genetik tahlili qilingan.

Uchinchi bosqich — so`nggisi hisoblanib, unda olingan natijalar kompyuterda qayta ishlandi, xalqaro ma`lumotlar bazasidagi genetik ketma-ketliklar bilan solishtirildi. “Britancha” shtammga xos qator mutasiyalar mavjudligi tasdiqlanganidan keyingina ma`lumotlar Sog`liqni saqlash vazirligiga taqdim etildi”.