Angliyada dunyodagi eng zaharli o`simliklar o`stiriladigan bog` mavjud. Undagi o`simliklar shunchalik xavfliki, ushlash, tatib ko`rish taqiqlangan va hudud “O`lim bog`i” deb ataladi. Lekin bog`ga hamma tashrif buyurib, o`simliklar bilan tanishishi mumkin. Bu haqda BCC xabar kiladi.
Angliyaning Northumberland shahridagi “Alnwick Garden” zaharli bog` hisoblanadi. Bog`da 100 dan ortiq turdagi zaharli, mast qiluvchi va giyohvand moddalar o`stiriladi. Qizig`i, bog` odamlar kirishi uchun ham ochiq hisoblanadi.
Yana bog`ning kirish qismiga "Bu o`simliklar o`ldirishi mumkin" deb yozib qo`yilgan, darvozasi kalla suyagini kesib o`tuvchi ko`ndalang suyaklar bilan bezatilgan. Bog`dagi bu belgi hazil emas. “Alnwick garden” dunyodagi eng zaharli bog` hisoblanadi. Lekin u erda ehtiyotkorlik bilan istalgan odam sayr qilishi mumkin.
Bu zaharli bog` 2005 yilda tashkil etilgan. "Tashrif buyuruvchilar bog`ga kirishidan oldin ular xavfsizlik bo`yicha brifing bilan tanishishi kerak", deydi bog` gidi Din Smit. Uning aytishicha, bog`da biror narsani ushlash, hidlash va tatib ko`rish taqiqlanadi. Lekin shunga qaramay bog`da shunchaki ketayotgan holatda ham o`simliklarning zaharli hidlari sabab hushdan ketish holatlari bo`lib turadi.
Bog`da o`sadigan zaharli o`tlardan biri “bo`ri” o`simligi bo`lib, u akotin, neyrotoksin va kardiotoksin kabi zaharli moddalardan iborat. Lekin bu o`simlik eng yomoni emas. Eng yomoni “Ritsin” o`simligi bo`lib, Ginnes rekordlar kitobida ham risin dunyodagi eng zaharli o`simlik sifatida qayd etilgan.
Hayratlanarlisi, bog`da Buyuk Britaniya yovvoyi tabiatida uchraydigan va osongina o`stirish mumkin bo`lgan ko`plab o`simliklar ham ro`yxatga olingan. Shundaylaridan biri uylarda ham o`stiriladigan rododendron butasi hisoblanadi. Rododendronning barglaridagi zaharli modda iste`mol qilinsa, insonning asab tizimiga hujum qiladi. "Lekin siz uning barglarini eya olmaysiz, sababi juda bemaza", deydi Smit.
Bog`da Buyuk Britaniyada zaharliligi bo`yicha ikkinchi o`rinda turadigan laburnum daraxti ham o`stiriladi. Ko`p odamlar bu daraxtni sariq chiroyli gullari uchun o`stirishadi, lekin daraxt o`ta zaharli hisoblanadi.
Daraxtning zaharliligi shunchalikki, agar uning biror shoxchasi polda yotgan holatda bir necha oy qolib ketsa va shuncha vaqt o`tib, it uni olib o`ynamoqchi bo`lsa, bundan keyin itning omon qolishi dargumon.
Zaharli o`simliklar zaharini faqat odamlar va itlarga yo`naltirmaydi. Smitning tushuntirishicha, masalan, rododendronlar bir-biriga yaqin holatda o`ssa, ular tuproqni ham zaharlaydi. Va endi o`sha erda faqat rododendron o`sishi mumkin xolos. Agar asalari eksklyuziv tarzda faqatgina rododendrondan asal yig`ib olsa, uning asali qizil rangga ega bo`ladi. Bu asaldan kichik dozada eyish giyohvand modda ta`sirini berishi mumkin, ko`proq dozada eyish esa o`limga sabab bo`lishi mumkin.
Bog`dagi ba`zi o`simliklardan zaharlanish uchun ularga tegish, hidlash va tatib ko`rish ham shartmas. Faqatgina ularning yonidan o`tib ketishning o`zi zaharlanish uchun etarli bo`lishi mumkin. Prunus laurocerasus o`simligi shunday xavfga ega hisoblanadi. Uning tarkibida 2 ta zaharli modda bo`lib, o`zidan zaharli gaz ishlab chiqaradi. Ochiq va ventilyasiyasi yaxshi joyda uning zarari bilinmasligi mumkin, lekin yopiq hududda zaharli gazni sezish mumkin.
Kristmas atirguli bu erdagi keng tarqalgan o`simliklardan biri hisoblanadi. Uning tarkibidagi kardiotoksin inson yuragini to`xtatib qo`yishi mumkin. Shirasi esa terida kuchli tirnalish hosil qilishi mumkin. Shuning uchun bu o`simlik bilan ishlaganda doim qo`lqopda bo`lish lozim.
Bog`bonlardan o`simliklar bilan ishlashda xavfsizlik choralariga amal qilish talab etiladi. Ba`zi o`simliklar bilan ishlash unchalik qiyin bo`lmasa, ba`zilariga maxsus kostyum, niqob va qo`lqoplarsiz borib bo`lmaydi.
Bog`dagi har bir narsa zaharli va zararli bo`lsa, ularni saqlash zarurati haqida savol tug`ilishi mumkin. Bog`dagi o`simliklardan yaxshi maqsadda foydalanish reja qilingan.
Masalan, bog`dagi ev o`simligi ko`krak saratonini davolashda ishlatilishi mumkin.
Shuningdek, bog` – giyohvand moddalar bo`yicha ta`lim dasturining bir qismi hisoblanadi. Bu ta`lim dasturi rahbari Kler Mitchelning qayd etishicha, Angliyaning shimoli-sharqi Angliya va Uels ichida giyohvand moddalardan o`lim eng ko`p kuzatiladigan hudud hisoblanadi. Yoshlarga giyohvand moddalar haqida ma`lumot olishlari uchun ham nimadir qilish kerak edi. Ta`lim doirasida bog`ga ekskursiyalar uyushtiriladi va yoshlarni giyohvand moddalardan himoyalashga qaratilgan tushuntirishlar beriladi.
Bog`dagi xodimlar o`zlari ekkan har bir o`simlikni hisoblab, hisobini yuritib boradi va har mavsum oxirida ularni yo`q qilingani to`g`risida dalillarni topshirishadi.
