Ma’lumki, pasportlarning qudratini baholovchi turli indekslar mavjud bo‘lib, ular orasida Henley & Partners kompaniyasining Henley Passport Index reytingi alohida ahamiyatga ega. Bu reyting pasportlarning qancha mamlakatga vizasiz yoki viza olishda yengilliklar bilan kirish imkoniyatini baholaydi.
2025 yildagi reytingga ko‘ra, Singapur pasporti dunyodagi eng kuchli pasport sifatida tan olindi. Singapur fuqarolari 195 ta yo‘nalishga vizasiz sayohat qilish imkoniyatiga ega. Ikkinchi o‘rinda Yaponiya pasporti bo‘lib, u o‘z sohibiga 193 ta mamlakatga vizasiz kirish imkonini beradi.
Reytingning pastki qismidan esa fuqarolarining vizasiz sayohat imkoniyatlari cheklangan davlatlarning pasportlari o‘rin olgan.
Eng kuchsiz 10 pasport reytingiga 27 ta mamlakatga vizasiz kirish imkoniyati mavjud Afg‘oniston pasporti yetakchilik qilmoqda. Ikkinchi va uchinchi qatorlarni esa mos ravishda Iroq (29 ta mamlakat) va Suriya (33 ta mamlakat) band qilgan.
Keyingi o‘rinlardan esa, tartibiga ko‘ra, Yaman (35), Somali (36), Nepal (38), Falastin muxtoriyati (38), Sudan (39) va Shri-Lanka (41) davlatlarining pasportlari joy olgan.
Ta’kidlash kerak, pasportning qudratiga ko‘plab omillar ta’sir qiladi. Iqtisodiy rivojlanish, siyosiy barqarorlik, xavfsizlik va boshqa davlatlar bilan o‘rnatilgan diplomatik munosabatlarning ko‘lami shular jumlasidandir.
Abdulloh Sayyid
