«Hissizlik – kasallikmi?.. Erimni yoqtirmay qolayapman»

– Turmush qurganimga salkam o`n yil bo`layapti. Ikki nafar farzandim bor. Kichigim dunyoga kelganidan so`ng turmush o`rtog`imga nisbatan tuyg`ularim o`zgara boshladi. Negadir, nozik munosabatlardan qochadigan bo`lib qoldim. Ehtimol, bu tug`ruqdan keyingi o`zgarishlardir deb o`yladim avvaliga, ammo kun sayin o`zimni noqulay sezayapman. Mendagi hissizlik erimga ham bilinayapti, buni xatti-harakatlaridan payqadim. Ko`z ochib ko`rganimdan ayrilgim yo`q, oilam men uchun juda qadrdi, lekin o`zimdagi o`zgarishlar erim bilan munosabatlarimizga ta`sir ko`rsatishidan xavotirdaman. Balki bularning tibbiyot nuqtai nazaridan biror izohi bordir?.. Shu haqida bilmoqchi edim.

Ismi sir tutildi.

Mutaxassis – tibbiyot fanlari nomzodi, androlog seksopatolog Dilmurod ERGAShEV.

BUNI ANORGAZMIYa DEYDILAR!

Jinsiy yaqinlik vaqti hissiyotlarning qo`zg`alishi yuz beradi. Bu ayol va erkakda lazzatlanish kayfiyatining paydo bo`lishi bilan kechadi. Biroq ayrim hollarda mana shu hodisa juda sust namoyon bo`lishi yoxud umuman inkor etilishi ham ehtimoldan xoli emas. Tibbiyot mazkur holatni anorgazmiya (jinsiy yaqinlikdan rohatlanmaslik) deb ataydi. Soddaroq aytganda, jinsiy maylning kuzatilmasligi va nozik munosabatlarga nisbatan javob reaksiyasining hosil bo`lmasligi ayollar orasida birmuncha ko`proq bo`lib, uning sabablari turli omillarga bog`liq. Anorgazmiya, ochiq aytishga uyatli, ammo o`z vaqtida chorasi ko`rilmasa, er-xotin munosabatlariga jiddiy ta`sir ko`rsatishi mumkin bo`lgan hodisadir.

Simptomlari

Yaqinlik vaqti tos mushaklarining ixtiyorsiz qisqarishi tabiiy holatda sodir bo`lishi lozim. Ayni shu jarayon ayolda jinsiy xohishning qo`zg`alishini stimullashtiradi. Agar hech qanday o`zgarish kuzatilmasa-chi? Aslini olganda, hissiyotlar ifodasi va uning yuzaga chiqishi har kimda turlicha kechadi. Anorgazmiya tashxisi his-hayajonlarning yuzaga chiqishi qiyin kechganida yoki umuman kuzatilmaganida qayd etilishi mumkin. Muammoni o`rganishda anorgazmiyaning birlamchi, ikkilamchi, simptomatik, konstitusional, retardasion, ruhiy va disgamik  turlari tafovut qilinadi.

Kun sayin juftingiz bilan yolg`iz qolishni istamay borasiz, yaqinlik vaqti tanangizda zo`riqish, jinsiy a`zolarda spazm kuzatiladi, nozik munosabatlar malol kela boshlaydi. O`zingizni majburlab kayfiyat paydo qilishga bo`lgan urinishlaringiz naf bermay qo`ygach, o`zgarishlar yoringizning asab torlarini chertadi. Bu anorgazmiyaning belgisi bo`lishi mumkin.

Sabablari nima?

Hissiyotlar yo`qolishining bir qancha izohlari mavjud. Quyida ular bilan tanishtiramiz:

• Nozik munosabatlarga daxl qiluvchi asosiy omillardan biri bu kasalliklardir. Har qanday surunkali va o`tkir turdagi xastaliklar jinsiy maylning hosil bo`lishiga to`sqinlik qiladi. Xoh bu diabet bo`lsin, xoh nevrologik o`zgarishlar;
• Jinsiy a`zolardagi yallig`lanish, o`sma kasalliklari yoki operativ davo muolajalarining asorati ham hissizlikka olib kelishi mumkin;
• Arterial qon bosimini me`yorlashtiruvchi, antigistamin va antidepressant preparatlarda ham xohishni so`ndirish xususiyati bor. Dori vositalarini pala-partish va uzoq muddat qabul qilish, ayniqsa, zararlidir;
• Yaqinlikning og`riqli kechishi. Bu ong ostida og`riq hissining saqlanib qolishiga sabab bo`lib, munosabatlar vaqti refleks tarzda nomoyon bo`ladi;
• Tamaki va spirtli ichimliklar. Ayollarga qanday bog`liqligi bor deyishingiz mumkin, afsuski, zararli odatlarga ruju qo`ygan xonimlar ham yo`q emas;
• Yoshga doir o`zgarishlar qatorida ro`y beradigan gormonal, nerv va qon aylanish tizimidagi jarayonlarning jinsiy hayot sifatiga ta`sir ko`rsatishi. O`rta yoshli ayollarda estrogen gormonining kamayishi erogen nuqtalardagi sezgi qobiliyatini zaiflashtiradi.

Foto: dori darmonlar, sigaret, ichkilik, qon bosimini o`lchidigan apparat

Psixologik omillar ham bor!

Turmushdagi voqea-hodisalar, ro`zg`or tashvishlari, oila a`zolari o`rtasida kelib chiqishi mumkin bo`lgan tushunmovchiliklar ham jinsiy hayot sifatiga ta`sir ko`rsatishi mumkin. Negaki, bularning bari ruhiy muvozanatni izdan chiqaradi. Agar shifokor anorgazmiyaning boisini psixologik holatlardan deya taxmin qilsa, u holda quyidagi omillarga diqqat qaratishingiz lozim: depressiya, tushkunlik, homiladorlik yuzaga kelmayotgani oqibatidagi umidsizlik, er-xotin o`rtasidagi kelishmovchiliklar, ilk visol oqshomidan so`ng yuzaga kelgan qo`rquv, o`zini erkin tutolmaslik, jinsiy munosabatlar haqida noto`g`ri tushunchaga ega bo`lish. Gohida o`zi istamagan kishiga turmushga chiqish va unga ko`ngil qo`yolmaslik ham jinsiy maylning paydo bo`lmasligiga olib keladi. Yoki erkakning keskin harakatlari, yaqinlik vaqti qo`pollik, tanqid qilishi ham ayolda ruhiy anorgazmiyani keltirib chiqarishi mumkin.

Yordam so`rashdan uyalmang!

Jinsiy hayot sifatining kundan–kun yomonlashib borayotgani er-xotin munosabatlariga soya tashlayotgan bo`lsa, mutaxassis yordamidan qochmang. Ginekolog huzuriga kirish uchun navbatga yozilishni maslahat bermaymiz, negaki jinsiy yaqinlik masalalari yuzasidan muammolarni shifokor-seksopatolog hal etadi. Suhbat asnosidan kelib chiqqan holda ginekolog, nevrolog, endokrinolog shifokorlar ko`rigi buyurilishi mumkin. Shuningdek psixonevrolog mutaxassis bilan ruhiyatdagi o`zgarishlarni tahlil qilishga qaratilgan mashg`ulotlar ham o`tkaziladi.

Muolajalar kutilgan natija berishi uchun juftliklarning birgalikdagi ishtiroki ayni muddaodir. Qolaversa, jinsiy hayot sifatiga ta`sir ko`rsatayotgan holatlar va ularni bartaraf etishning nafaqat ayol, balki erkakka ham taalluqli bo`lgan tomonlari bor.

Muolaja qancha davom etadi?

Hammasi anorgazmiyani keltirib chiqargan holatga bog`liq. Agar bu biror xastalik bo`lsa, belgilangan dori vositalarini o`z vaqtida qabul qilish lozim. Jinsiy xohishning yo`qolishi gormonlar ishiga aloqador deb topilganida gormonal terapiya buyuriladi, ammo faqat shu bilangina chegaralanib qolish yaramaydi. Preparatlar organizmning ichki holatiga ta`sir ko`rsatar, biroq kundalik turmush tarzingiz, odatlaringiz va asabiylikdek eng katta dushmanni mahv etmas ekansiz, muolajalarning bari bekordir.

Sizni o`ylantirayotgan savollar yuzasidan juftingizning ham fikrini biling. Tortinmang, nozik munosabatlar ikkingizga ham birdek muhim mavzu. Ehtimol, u sizning talab va ehtiyojlaringizni bilmas yoki siz u haqida etarlicha ma`lumotga egamasdirsiz. Hissizlikdan xalos bo`lishni istaysizmi, qay tariqa tuyg`ularingiz junbushga kelishi mumkinligini tushuntiring. Er-xotin o`rtasida bu kabi mavzularning uyatli eri yo`q.

Ko`makchi usullar

Shifokor anorgazmiyaning asosiy sababini aniqlagach, shunga ko`ra kerakli muolajani buyuradi. Uy sharoitida esa intim moylardan foydalanishingiz mumkin. Bunday moylar uqalash va qinni engil qizdirish ta`siriga ega bo`lib, jinsiy a`zo mushaklarini bo`shashtiradi. O`z navbatida sezgirlik hissi rag`batlantirilib, yaqinlikka moyillik paydo bo`lishi mumkin. Intim vositalarning qanday turini tanlashingizdan qat`iy nazar, albatta davolovchi shifokoringiz bilan maslahatlashing.

Shaxsiy hududda o`zingizga ma`qul kelgan muhitni paydo qiling. Ehtimol, choyshablarni yangilarsiz yoki tungi libosingizning oxori to`kilgandir, o`zgartiring.

Kundalik hayotda qanday hodisalardan shodlanasiz, bu haqida ham o`ylab ko`rish lozim. Yoringizning qay bir harakati sizni sevintiradi, hayajonga soladi, yotoqdan tashqarida uni hammadan qizg`onasiz-ku axir, shundaymi? Balki mana shu holatlarni xayolan tasavvur qilish orqali o`zingizni yaqinlikka tayyorlab ko`rarsiz, nima dedingiz? Darvoqe, juftingiz bilan yolg`iz qolganingizda bekorchi o`ylar, vahima, sarosima kabilarni o`zingizdan nari qiling. Tanangiz engillikni his qila olishi lozim.    

MARJONA tayyorladi.