Ro`zaning shartlari

Ro`za durust bo`lishi uchun uch xil shart topilishi lozim.

Birinchi shart – zimmaga lozim bo`lish shartlari.

Bu shartlar to`rttadir:

1. Islom. Musulmon bo`lmagan odamga ro`za farz bo`lmaydi. Unday odam ro`za tutsa ham, ro`zasi ibodat o`rniga o`tmaydi. Kofir odam Ramazonda Islomga kirsa, o`sha kundan boshlab ro`za tutadi.

2. Aql. Aqli yo`q odamga ro`za farz bo`lmaydi, chunki u mukallaf emas.

3. Balog`at. Balog`atga etmagan yosh bolalarga ro`za farz bo`lmaydi. Ramazon oyida balog`atga etganlar o`sha kundan boshlab ro`za tutishni boshlaydilar.

Ikkinchi shart – ro`zani ado etish uchun lozim shartlar:

Bu shartlar ikkitadir:

1) Sog`lom bo`lish. Bemor kishiga ro`za tutish vojib emas.

2) Muqim bo`lish. Musofirga ro`za tutish farz emas. U safardan qaytganda qazosini tutib beradi.

Uchinchi shart – ro`zaning to`g`ri bo`lishi shartlari.

Bu shartlar uchtadir:

1) Niyat. Niyatsiz ro`za durust bo`lmaydi.

2) Nifos va hayzdan xoli bo`lish. Nifos va hayzli bo`laturib tutilgan ro`za durust bo`lmaydi.

Ramazon ro`zasining adosi va qazosi shar`iy kunduzning yarmidan avval niyat qilish bilan to`g`ri bo`ladi.

Ma`lumki, qilinishi lozim bo`lgan amalni shariatda belgilangan vaqtda qilish «ado» deyiladi. Qilinishi lozim bo`lgan amalni belgilangan vaqtidan keyin bajarish «qazo» deyiladi.

Ramazon ro`zasini vaqtida tutish farz. Agar u vaqtida ado qilinmagan bo`lsa, qazosini tutish farz.

Ramazon ro`zasini vaqtida ado qilish farzligiga dalil:

Alloh taolo Baqara surasida shunday degan:

«Ramazon oyi – unda odamlarga hidoyat hamda hidoyatu furqondan iborat ochiq-oydin hujjatlar bo`lib, Qur`on nozil qilingan. Sizlardan kim bu oyda hozir bo`lsa, uning ro`zasini tutsin», degan (185-oyat).

Ramazon ro`zasining qazosini tutish farzligiga dalil:

Alloh taolo Baqara surasida:

«Va sizlardan kim bemor yoki safarda bo`lsa, bas, sanog`i boshqa kunlardan», degan (185-oyat).

Shuningdek, kafforat ro`zalari ham vojibdir. Birovni xato, ehtiyotsizlik sababli o`ldirib qo`ygan yoki ayolini zihor qilgan odam boshqa kafforatlarni bajara olmasa, ketma-ket ikki oy ro`za tutishi vojib bo`ladi.

Alloh taolo Qur`oni Karimda:

«Kim (qul) topmasa, bas (qayta) qo`shilmasdan avval ikki oy ketma-ket ro`za tutsin», degan (Mujodala surasi, 4-oyat).

Alloh taolo Qur`oni Karimda qasamini bzgan kishining kafforati haqida:

«Ana o`sha, agar qasam ichgan bo`lsangiz, qasamingizning kafforatidir», degan (Moida surasi, 89-oyat).

Shar`iy kunduz tong otgandan (subhi sodiqdan) boshlanib, quyosh botguncha davom etadi. Shar`iy bo`lmagan kunduz esa «lug`aviy kunduz» deb ataladi va u quyosh chiqqandan boshlab botguncha davom etadi. Demak, ro`za tutmoqchi bo`lgan kishi tong otgandan boshlab kunduzning yarmigacha niyat qilib olsa, ro`zasi to`g`ri bo`ladi.

Shayx Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf

(Mo`minnig qalqoni kitobidan)