Ички аъзоларнинг ўзи жойлашиб турган бўшлиқдан шу бўшлиқ деворидаги нуқсонлар туфайли ташқарига туртиб чиқишидан содир бўладиган касалликка чурра (грижа) дейилади. Чурралар аксарият ҳолларда қорин бўшлиғи, плевра, кўкрак, чов-ёрғоқ соҳаларида туғма ва орттирилган тарзда учрайди. Бугунги кунда умутрқалараро диск чурраси ҳам турли ёшдагилар ўртасида кўп учраши кузатилмоқда. Хўш, умуртқа чурраси нима сабабдан келиб чиқади?
Ушбу саволларга жавоб топиш учун олий тоифали жарроҳ, тиббиёт фанлари номзоди Отабой Мадаминовга мурожаат этдик.
Остеохондроз асорати остида
Кўп ҳолларда 35-40 ёшдан ошган кишиларда умуртқалар оралиғидаги тоғайнинг қайишқоқлиги камая боради. Негаки ёш ўтгани сайин тана қуруқлашиб умуртқалар ҳам суюқликка эҳтиёж сезади. Айнан шу вақтда умуртқа суяклари бир-бирига тегишининг олдини оладиган суюқлик озайиб, тоғайлар нозиклашади.
Умуртқа дискининг қуриши ва эластиклиги (қайишқоқлиги) нинг йўқолиши туфайли остеохондроз касаллиги пайдо бўлади. Бу эса бора-бора умуртқа диск чурралари ривожланишига имкон яратади.
Аслида умуртқа поғонасини умуртқа суяклари ва умуртқалараро дисклар ташкил этади. Умуртқанинг ҳаракатчанлигини умуртқалараро диск бажаради. Йиллар давомида оғир жисмоний меҳнат қилиш, мунтазам оғир юк кўтариш, бир хил ҳолатда қимирламасдан ўтириш оқибатида бу дисклар зўриқади ва уларда дегенератив ўзгаришлар юзага келади. Натижада умуртқа дискларининг фиброз халқаларида ёриқлар пайдо бўлади. Умуртқа дисклари ичидаги пульпоз (умуртқа ҳаракатларини таъминловчи ядро) шу ёриқлар орқали умуртқа канали томонга силжий бошлайди. Ёриқдан чиқиб келган мана шу диск ҳосиласи умуртқалараро диск чуррасидир.
Умуртқа чуррасининг олдини олиш учун бир жойда узоқ вақт қимирламай ўтириш, доимо оғир юк кўтариш, гавдани нотўғри тутиш (ёки эгилиб юриш) оқибатида келиб чиқадиган остеохондрозни ўз вақтида даволаш зарур бўлади.
Чаноқда сезувчанлик йўқолади
Агар беморнинг бўйин соҳасида мунтазам оғриқ бўлса ва у қўлларга тарқалса, шунингдек, томир тортишиши, бош оғриши ва айланиши рўй берса бўйин умуртқаси дискида чурра борлигидан дарак беради.
Белдаги доимий оғриқ оёқларга тарқалганда эса умуртқа дискининг чурраси кузатилади.
Чурра касаллиги ривожланиб кетганда бемор ён томонга қийшайиб юролмай қолади, кейинчалик чурра умуртқа каналига силжиб орқа мия ва асаб толаларини эзиб қўяди. Бунинг натижасида бемор вазн йўқотади, тери қуруқлашади, доим асабийлашади. Ҳатто унинг белидан пастки аъзоларда (айниқса чаноқ соҳасида) сезувчанлик йўқолиши ҳам мумкин. Охир-оқибат пешоб ва ич келишининг бошқарилиши издан чиқади.
Умуртқа диски чуррасининг илк аломатлари сезилгандаёқ мутахассис кўмагида даволаниш зарур. Акс ҳолда чурра оғир оқибатларга олиб келади.
АНИҚЛАШ ВА ДАВОЛАШ
