Жигарда қайта ишланган билирубин моддаси қонга тушиши оқибатида терида ва кўз оқида сариқлик пайдо қилади. Шу сабабли гепатитни халқда «сариқ касал», «сариқ», деган номлари билан аташади. Аммо баъзи пайтларда терида сарғайиш бўлмаслиги ҳам мумкин.
Олдини олиш учун
Аввало, болаларни шахсий гигиена қоидаларига амал қилишга одатлантириш даркор. Яъни қўлни доимо ювиб юриш, алоҳида идишда овқатланиш, бир-бирининг тиш пастасидан фойдаланмаслик каби қоидаларга амал қилишни ўргатиш лозим. Шунингдек, мева-чеваларни яхшилаб ювиб истеъмол қилиш лозим. Баъзи ҳолларда она боласига овқат бера туриб, ўзи ҳам қошиқни оғзига солади ёки боладан қолган овқатни еб қўяди. Яна баъзан боланинг сўрғичини оғзига солиб, кейин беради. Бу ҳолатларда она вирус тарқатувчисига айланиши хавфи ортишини ўйлаб ҳам кўрмайди.
Сурункали ҳолатга ўтадими?
Гепатит А ва Е турлари унчалик оғир касаллик ҳисобланмайди ва саломатлик учун катта хавф туғдирмайди. Яъни гепатитнинг бу турлари сурункали ҳолатга ўтиб кетмайди. Аммо касаллик ўткир ҳолда кечиши кузатилиши мумкин. Гепатитнинг В ёки С турида касаллик сурункали ҳолатга ўтишига мойиллик мавжуд.
Аломатлари
Кўнгил айниш, томоқ оғриқ, тана ҳарорати кўтарилиши каби ҳолатлар грипп ёки шамоллаш аломатларига ўхшайди. Шу сабабли, айримлар болани шамоллаш ва гриппдан даволашади. Кўп ҳолатларда эса сийдик ва ахлат ранги ўзгаради. Баъзан бу ҳолатлар кузатилмаслиги ҳам мумкин. Шу сабабли, куз ва қиш мавсумида фарзандингиз ўзини ёмон ҳис қилса, албатта, гепатит касаллигига анализ топширинг.
Касаллик қайталайдими?
Гепатитнинг бир туридан даволангач, кишида бу вирусга нисбатан турғун иммунитет ҳосил бўлади. Яъни бу касалликка қайта чалинмайди. Аммо шу билан бирга, касалликнинг кечиш жараёни турли хил бўлиши мумкин. Баъзида вируслар иммунитет ёки бошқа омиллар таъсирида ортга чекинади. Бу касалликнинг тўлқинсимон кечиши дейилади. Мана шу ҳолатлар назарда тутилиб, яна қайталаб қолди, деб тахмин қилишади. Бу хасталикнинг қайтарилиши эмас, балки давом этишидир. Шу сабабли, бемор тўғри муолажа қилиниб, парҳез тутиши зарур. Парҳез муолажанинг ажралмас қисми эканлигини ёддан чиқарманг.
Кимга мурожаат қилиш керак?
Касалликни гепотолог-инфекционист шифокор даволайди. Бунда албатта беморнинг умумий ҳолати, унинг иммунитети ва касалликнинг кечиш жараёни эътиборга олинади. Уйда даволаниш ҳолатлари ҳам бўлиши мумкин. Аммо муолажа қатъий шифокор назорати остида олиб борилиши шарт. Шунда ҳам беморнинг умумий ҳолатига қаралиши даркор. Агар касаллик жараёни оғир кечаётган бўлса, стационарда даволаш мақсадга мувофиқ.
Манба: «SUG‘DIYONA» газетаси.
