Кўкатлар саломатлик сари етаклар

САЛОМАТЛИК 11.11.2014, 15:54
Кўкатлар саломатлик сари етаклар

Биз билган кўкатлар орасида фойдали ва инсон саломатлиги учун зарур бўлган фойдали жиҳатлари жуда ҳам кўп. Бироқ ҳамма ҳам бу ҳақда тўлиқ маълумотга эга деб бўлмайди. Зеро, табиат инъом этган ҳар бир гиёҳ инсон учун хизмат қилишига шубхамиз йўқ. Аслида кўкатлар фақат витаминга бой бўлгани учун эмас, балки турли касалликларга даво бўлгани учун ҳам истеъмол қилиниши, халқ табобатида улардан тайёрланиши мумкин бўлган дори воситаларини тайёрлаб саломатликларини тиклаши мумкин. Келинг улар билан яқиндан танишамиз...

АРПАБОДИЁН (ФЕНХЕЛЬ)

Арпабодиённинг почси, барги, гули, уруғи қадимги Римликлар пайтида деярли барча таомларга қўшиб тайёрланган. Чунки унинг фойдали хусусиятлари ниҳоятда кўп. Улар қаторида Миср, Хитой ва Ҳиндистон каби мамлакатларда ҳам кенг қўлланилган. Айтиш лозимки аҳоли орасида кўпчилик арпабодиён шивитнинг бошқача аталиши деб ўйлайди, албатта бу хато фикр! Тўғри, уларнинг кўриниши, ҳиди бир-бирига ўхшайди, аммо улар бошқа-бошқа ўсимликлардир.

Таркибида: Кул 1.05 гр., сув 90.21 гр.

Витаминлар: Витамин C (C) 12 мг., Витамин B6 0.047 мг., Витамин B5 0.232 мг., Витамин B2 0.032 мг., Витамин B1 (тиамин) (B1) 0.01 мг., Витамин A 134 мкг.

Минерал моддалардан: Рух(Zn) 0.2 мг., Селен (Se) 0.7 мкг., Мис (Cu) 0.066 мкг., Марганец (Mn) 0.191 мг., Темир (Fe) 0.73 мг., Фосфор (P) 50 мг., Натрий (Na) 52 мг., Магний (Mg) 17 мг., Кальций (Ca) 49 мг., Калий (K) 414 мг.                                                                               

Сотиб олишда қуйидагиларга аҳамият бериш лозим:

  • Қўлингизга олганингизда оғиргина бўлса ҳарид қилинг, енгил бўлса, демак у яхши пишиб етилмаган;
  • Ранги оч яшил ва оқ тусда бўлиши лозим. Сарғимтир, жигарранг тусга кирган арпабодиён ё эскирган ёки яхши сақланмаганидан далолат.
  • Ҳидлаб кўришни унутманг, ундан ёқимли ис келса қўрқмай сотиб олаверинг.

Сақлаш...

  • Музлаткичда усти очиқ ҳолатда целофан пакетда узоғи билан 5 кунгача сақлаш мумкин.
  • Эслатиб ўтамиз, бу кўкатнинг ҳиди кун ўтган сари йўқолиб боради, шу сабабли имкон қадар янгилигидаёқ ишлатишга ҳаракат қилинг.

Фойдали жиҳатлари...

Ушбу кўкат таркибида турли эфир мойлари, кальций, магний каби моддалар ва витаминлар мавжуд. Магний суяклар учун керакли бўлган моддалардан саналади ва у кальций ҳамда D витамини билан биргаликда суякларнинг мустаҳкам бўлишига ёрдам беради. Шунингдек бу витаминлар стресс, толиқиш, асабийлик, соч тўкилиши, терининг сўлғинлашиб қолиши, тирноқлар ўртасида ариқча пайдо бўлиши, кўриш қобилиятининг сусайиши, кўзлар толиқиши, иштаханинг йўқолиши, қорин оғриғи кабилардан ҳам халос бўлишга кўмаклашади. Жигар ва ўт пуфагидаги кўплаб иллатлар арпабодиён билан даволанади.

Зарарли агар...

Арпабодиён спазматик ҳусусиятга эга бўлган симликлардан бўлгани сабабли, уни истеъмол қилиш эпилепсия касалига чалинган беморлар ҳамда ҳомиладор аёлларнинг истеъмол қилиши, улар истеъмол қиладиган бирор таомда фойдаланилиши шифокорлар томонидан тақиқланади.

РАЙХОН (БАЗИЛИК)

Райхоннинг асл ватани Ҳиндистон саналади. Тарихдан маълум бўлишича Европага у Александр Македонскийнинг аскарлари томонидан келтирилган. Бугунги кунда эса у Ўрта Осиё, АҚШ, МДҲ, Хитой, Ҳиндистон каби мамлакатлари қишлоқ хўжалигида кенг тарқалган. Райхонинг иси табиатда мавжуд бўлган ҳеч бир ўсимликка ўхшамайди. Шу сабабли у таомлар тайёрлаш, доривор ўсимлик сифатида фойдаланилишидан ташқари хона ҳавосини янгилаш, хушбўй ис киритиш учун ҳам қўлланилади. Энг оддий холатда ҳам у таом учун энг чиройли ва хушбўй безак бўла олади.

Фойдаси...

Райхон организмнинг умумий ҳолатини яхшилашда жуда катта кўмакчи. Шу сабабли ҳам бошидан жарроҳлик амалиётини кечирган кишиларга уни истеъмол қилиш тавсия этилади. Томоқ оғриғи ва оғиздаги инфекцияларни йўқотишда қайнаган сувга солинган райҳон баргидан тайёрланган дамлама билан чайиш лозим. Оғиздан бадбўй хид келиши, милк шамоллаши, оғриши ва кариесда, буйракдаги майда тошларни эритишда, сийдик йўли касалликларини олдини олиш ва даволашда ҳам айни дамлама қўл келади. Шу билан бирга бош оғриғи, юрак касалликлари, ревматизм каби кўплаб касалликларнинг давоси ҳам айнан райхонда. Ҳалқ табобатида райхон саратон касаллигига қарши восита сифатида таърифланади.

Зарарли...

Райҳонда саломатлик учун фойдали жиҳатлар билан бирга ундан фойдаланиш мумкин бўлмаган ҳолатлар ҳам мавжуд. Юрак қон томири касалликлари, қандли диабет билан оғрийдиган инсонларга уни хаддан ташқари кўп истеъмол қилиш тавсия этилмайди.

Таркибида: Тўйинган ёғли моддалар 0.041 гр., моно ҳамда дисахаридлар 0.3 гр., сув 92.06 гр, кул 1.49 гр.

Витаминлар: Холин 11.4 мг., Витамин PP  0.902 мг., Витамин К 414.8 мкг., Витамин E 0.8 мг., Витамин C 18 мг., Витамин B9 68 мкг., Витамин B6 0.155 мг., Витамин B5 0.209 мг., Витамин B2 0.076 мг., Витамин B1 0.034 мг., Витамин A 264 мкг., Бэта-каротин 3.142 мг.

Минераллар: Селен (Se) 0.3 мкг., Марганец (Mn) 1.148 мг., Мис (Cu) 385 мкг., Рух (Zn) 0.81 мг., Темир (Fe) 3.17 мг., Фосфор (P) 56 мг., Калий (K) 295 мг., Натрий (Na) 4 мг., Магний (Mg) 64 мг., Кальций (Ca) 177 мг.

ШИВИТ (УКРОП)

Бу ўсимлик аслида Ўртаер денгизи ороллари бўйида пайдо бўлган. Европа мамалкатларига у 16-асрда кириб келган. Ўсимликдан таом тайёрлашда, безатишдан ташқари турли касалликларга қарши дори воситаларини тайёрлашда, косметологияда ҳам кенг фойдаланилади. Тузламалар, гўштли таомларни тайёрлашда ҳам унинг ўрни беқиёс.

Фойдали жиҳатлари

Шивит қорни дам бўладиган, ичкакларида ҳаво тўпланадиган инсонлар учун жуда фойдали. Янги туғилган чақалоқлар ўртасида ҳам айни ҳолат кўплаб кузатилгани сабаб халқ табобатида метеоризм (қорин ва ичакларда хаддан зиёд кўп миқдорда газ тўпланши)да шивит уруғидан фойдаланиш бўйича тавсиялар бор. Бундан ташқари у иштаха очади, овқат хазмини енгиллаштиради, томир тортишишини бартараф этади, балғам кўчирувчи, сийдик хайдовчи, астма, бронхитга, хотирани мутахкамлаш, кайфиятни яхшилаш кабиларга даво сифатида ҳам фойдаланилади. Эмизикли аёллар ҳам укроп ейишлари тавсия этилади. У сутни кўпайтириш ва бола қорнининг дам бўлишига қаршилик билдириш хусусиятига эга. Тиббиётда ҳам ҳалқ табобатида ҳам шивит саратон касаллиги билан оғрийдиган беморларга тавсия қилинади. Чунки унинг таркибида кимёвий терапиянинг зарарли оқибатларини бартараф этади.

Косметикада...

Кўпчилик тери парваришида шивитнинг унчалик фойдаси йўқ, дейиши мумкин. Аммо бу хато фикр. Шивитни майдалаб, суви кўз атрофига қўйилса, кўздаги чарчоқни олади. Шунингдек хуснбузар, юз терисининг қуриши, турли аллергик реакцияларга қарши ҳам шивит шарбати ас қотади. Агар ана шу шарбат соч илдизига суртилса соч толаларини мустаҳкамлайди, сочнинг бутун узунлиги бўйича суртилса сочнинг турли касалликларига даво бўлади, тўкилишининг олдини олади.

Зарари...

Зарари, аниқроқ қилиб айтганда шивитни хаддан ташқари кўп истеъмол қилиш организмда унга қарши аллергиянинг пайдо бўлишига олиб келиши мумкин. шунингдек шивит қон босими паст бўлган беморларга ҳам тавсия этилмайди.

Таркибида: Тўйинган ёғ моддалари 0.1 гр., кул 2.3 гр., крахмал 0.1 гр., моно ва дисахаридлар 6.2 гр., тўйинмаган ёғ моддалари 0.1 гр., сув 85.5 гр., органик кислоталар 0.1 гр, озиқ-овқат толалари 28 гр.

Витаминлар: Витамин PP 1.4 мг., Витамин E 1.7 мг., Витамин C 100 мг., Витамин B9 27 мкг.,

Витамин B6 0.2 мг., Витамин B5 0.3 мг., Витамин B2 0.1 мг., Витамин B1 0.03 мг., Витамин A 750 мкг., Бэта-каротин 4.5 мг., Витамин PP 0.6 мг.

Минерал моддалар: Марганец (Mn) 1.264 мг., Мис (Cu) 146 мкг., Рух (Zn) 0.91 мг., темир (Fe) 1.6 мг., Фосфор (P) 93 мг., Калий (K) 335 мг., Натрий (Na) 43 мг., Магний (Mg) 70 мг., Кальций (Ca) 223 мг.

darakchi.uz сайтини кузатиб боринг бошқа кўкат турлари, уларнинг фойдали жиҳатлари, зарари ҳақида батафсил маълумот бериб борамиз.

Умида Якубова тайёрлади

Шарҳлар

Об-ҳаво: Тошкент
Валюта курси
1