Davlat korxonalarini isloh qilish va xususiylashtirish bo`yicha yangi yondashuvlar belgilandi

O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoev raisligida davlat ishtirokidagi korxonalarni isloh qilish hamda davlat aktivlarini xususiylashtirish masalalari bo`yicha videoselektor yig`ilishi bo`lib o`tdi.

Ma`lumki, kecha mamlakatimiz rahbarining shu boradagi farmoni qabul qilingan edi. Bugungi yig`ilishda mazkur hujjatda belgilangan vazifalarning amaliy jihatlari muhokama qilindi.

Farmon ilovalariga muvofiq, 2 mingdan ortiq davlat aktivlariga tegishli masalalar tasdiqlangan. Shundan 479 ta korxona va 15 ta ko`chmas mulk savdolarga qo`yiladi, 62 ta korxona xususiylashtirishga tayyorlanadi, 32 ta korxona va tarmoq transformasiya qilinadi, 507 ta bozor faoliyati takomillashtiriladi. Bundan tashqari, ilgarigi qarorlarda ko`rsatilgan 386 ta hamda sotish vakolati hokimlarga berilgan 559 ta ob`ekt savdolarga chiqariladi.

– Ochiq aytish kerak: oldin ham xususiylashtirish bo`yicha ko`plab qarorlar qabul qilingan. Lekin birorta rahbar pastga tushib, bu sohadagi bilim va metodikani joylarga etkazmagani sababli ko`p korxona va ob`ektlar sotilmasdan turibdi, na davlatga, na tadbirkorga naf keltiryapti, – dedi Shavkat Mirziyoev.   

Yig`ilishda shu boradagi muhim yo`nalishlar ko`rsatib o`tildi. Avvalo, tadbirkorlarga taklif etiladigan 479 ta korxonaning har biriga alohida yondashish, ularni soddalashtirilgan tartibda savdoga chiqarish kerakligi ta`kidlandi.

Masalan, Qarshi shahridagi “Texnik ta`mirlash-butlash” korxonasining 2 gektar er maydoni va 6,5 ming kvadrat metrlik binolaridan foydalanilmayapti. Ayni paytda, bu erda yuzlab tadbirkor o`z biznesi uchun er ajratish to`g`risida murojaat qilgan. Bunday misollarni har bir viloyatda ko`plab topish mumkin.

Shu bois, bo`sh er va inshootlarni xatlovdan o`tkazib, korxonalar ehtiyojidan ortig`ini auksionga chiqarish zarurligi aytildi. Avval qabul qilingan qarorlar doirasidagi hamda sotish vakolati viloyat hokimlariga berilgan davlat ob`ektlarini xususiylashtirib, yangi ish o`rinlari tashkil etish bo`yicha ko`rsatma berildi.

62 ta yirik korxonani oldin investisiyaviy jozibadorligini oshirib, keyin xususiylashtirish muhimligi ta`kidlandi.

Misol uchun, “Qo`qon neftgaz parmalash ishlari” korxonasining yillik tushumi 85 milliard so`m bo`lsa-da, sof foydasi katta emas.

Yoki, “Xorazmsuvqurilish” korxonasi so`nggi 2 yilda foyda olmagan. Vaholanki, Yangiariq tumanida ushbu korxonaga tegishli 1 gektardan ziyod er maydoni va 3 ming kvadrat metrdan ortiq daromad keltirmaydigan binolari mavjud.

Mutasaddilarga bu kabi korxonalarni xususiylashtirishdan avval “diagnostika” qilish, auditdan o`tkazish va hisob-kitobini to`g`rilash bo`yicha manzilli dastur ishlab chiqish vazifasi qo`yildi.

Davlat loyiha institutlarini transformasiya qilish masalalariga to`xtalib o`tildi.

Mamlakatimizda yirik qurilish korxonalari ko`payib bormoqda. Ularni davlat loyiha institutlari bilan kooperasiya orqali bog`lab, loyihalar sifatini oshirish, boshqaruvni yaxshilash mo`ljallanmoqda.

Birinchi bo`lib, namuna sifatida “Qishloq qurilish loyiha”, “Og`ir sanoat loyiha”, “Georangmet LITI”, “Shaharsozlik LITI”, “Tosh uy-joy LITI”, “Toshkent boshplan LITI” loyiha institutlarida ushbu yangi tizim joriy etilishi belgilandi. Loyiha institutlaridagi davlat ulushi keyinchalik hamkor qurilish tashkilotlariga sotiladi.

Yig`ilishda bozorlar bilan bog`liq masalalarga ham e`tibor qaratildi. 500 dan ziyod bozor va savdo majmualaridagi davlat ishtirokini tubdan qayta ko`rib chiqish zarurligi ta`kidlandi. Hozirgi kunda ularning 23 tasi zarar bilan ishlayapti, 210 tasi esa past rentabelli.

Bunday sharoitda bozorlarni ham savdo, ham dam olish, ham ko`ngilochar markazlarga aylantirish yaxshi iqtisodiy samara beradi. Shu maqsadda loyihalar ishlab chiqilib, investorlar o`rtasida tanlov e`lon qilinishi aytildi. Tanlov g`olibiga eng yaxshi shartlarda bank krediti ajratiladi. Shuningdek, tadbirkor bozor daromadini oshirib, soliq tushumlari va ish o`rinlarini muntazam ko`paytirib borsa, unga bozorning davlat ulushini bo`lib-bo`lib xarid qilish imkoniyati beriladi.

Viloyat hokimlariga bozor va savdo majmualari faoliyatini shu tarzda yo`lga qo`yish bo`yicha ko`rsatmalar berildi.

Prezident farmonida 32 ta yirik davlat korxonasi va xo`jalik birlashmasi transformasiya qilinishi belgilangan. Xususan, “O`zkimyosanoat”, “O`zavtosanoat”, “O`zdonmahsulot”, “O`zsuvta`minot” tashkilotlari butun tizimi bilan transformasiya qilinadi. Shu maqsadda Moliya vazirligida alohida departament tashkil etildi.

Mutasaddilarga qolgan tarmoqlarni ham chuqur tahlil qilib, transformasiya bo`yicha takliflar tayyorlash vazifasi qo`yildi.

Aholi va tadbirkorlarga batafsil ma`lumot beradigan xususiylashtirish maslahat klinikalari hamda koll-markaz tashkil etish, metodik qo`llanma tayyorlab, joylarga etkazish muhimligi aytildi. Shuningdek, televidenie orqali ham xususiylashtirish borasida ma`lumot berib boriladi.

Oliy Majlis palatalariga Prezident farmoni mohiyatini keng targ`ib qilib, xususiylashtirish jarayonlarini halol va ochiq-oshkora o`tishida parlament nazoratini o`rnatish tavsiya qilindi. Shuningdek, xususiylashtirish hamda davlat mulkini boshqarishga oid qonun loyihalarini ishlab chiqish muhimligi ta`kidlandi.

Videoselektor yig`ilishida muhokama qilingan masalalar yuzasidan Bosh vazir o`rinbosarlari, tarmoq rahbarlari va hokimlar hisobot berdi.