Гавҳар ва Жамшид Зокировлар. Бу икки ижодкор ўзбек театри саҳнаси ва киносида ўзига яраша дуэт ярата олган жуфтлик. Ҳаётда ҳам бир- бирларига суянчиқ бўлган бу икки инсоннинг номларини айро тилга олишга одатланмагандик. Аммл Яратганнинг ҳукми экан, Жамшид ака бу дунёни эрта тарк этди...
“Ҳамон Жамшид ака билан дардшаламан...”
Гавҳар Зокирова, Ўзбекистон халқ артисти: — Бир воқеа ҳеч ёдимдан чиқмайди. “Эргинамнинг орзуси” спектакли билан Нукусга гастролга боргандик. Жамшид акам ўша ердан Бухорога учишларига тўғри келди. Мен уйга қайтиш учун аэропортга бир ўзим чиқдим. Қизиғи шундаки, чипта олишга роса қийналдим. Аэропорт ходимлари “Жамшид акасиз сизни ҳеч қаерга қўйиб юбормаймиз”, деб ҳазил қилишганди. Бу ҳолат ўзимга ҳам ғалати кўринган. Ёлғиз бўлсам, ўзимни худди ярмимни йўқотиб қўйган инсондек ҳис қилишимни сезгандим. Бугунги кунда эса шу ҳиссиёт билан яшаяпман. Хаёлан ҳар дақиқа, ҳар сонияда Жамшид акам билан гаплашаман, маслаҳатлашаман, дардлашаман. Қанчалар оғир бўлмасин, ҳаётимдаги бу бўшлиқни театрдаги, сериаллардаги янги роллар билан тўлдираяпман. “Маҳаллада дув-дув гап”, “Йиғламагин” кўрсатувларидаги бошловчилик фаолиятимни бугунги кунда “Севимли” каналидаги “Бош қаҳрамон” кўрсатувида давом эттираяпман.
“Севаман деганларини эслай олмайман”
— Жамшид Зокиров билан бир курсда таҳсил олганмиз. Фақат уларнинг гуруҳлари бошқа эди. Талабалар саноқли бўлгани боис биз курсдошлар тез орада танишиб, яқин бўлиб кетганмиз. У пайтларда севги ҳақида гаплашмасдик. Хаёлимиз фақат ўқиш билан банд бўларди. Дарсларга бирга тайёргарлик кўрар, кутубхоналарда соатлаб китоб мутолаа қилиб ўтирардик. Кино, театрларга борардик. Жамшид ака “Сизни севаман” деганларини ҳеч эслай олмайман. “Ҳазил-ҳузул гаплар билан турмуш қурганмиз...” десам ишонмассиз. Лекин чиндан ҳам шундай бўлган. Ўшанда 4-босқичда ўқиб юрган кезларимиз эди. Жамшид акам мени одатдагидек бирга дарс тайёрлашга, лекин бу сафар кутубхонага эмас, уйларига таклиф қилдилар. Шунчалик содда экаманки, ҳеч нарсани ўйламай, боришга рози бўлибман. Уйдагилари мени яхши кутиб олишди. Бирга дарс тайёрладик, кейин Жамшид акам уйимизгача кузатиб қўйдилар. Орадан икки уч кун ўтгач эса мендан “Гавҳар, сиз уйимдагиларга жудаям ёқиб қолибсиз. Менга турмушга чиқасизми?” беб сўрадилар. Мен эса ўйлаб ҳам ўтирмай, шартта “Чиқаман”, дебман.
“Ботир Зокиров совчи бўлиб келган”
— Тўйимиз ҳам қизиқ бўлган. Институтни битиришимиз арафасида раҳматли Ботир Зокировнинг ўзлари бизникига совчи бўлиб келганлар. Қудалар ўша куниёқ никоҳдан ўтадиган кунимизниям белгилаб кетишган. Лекин на мен, на оила аъзоларимиз тўйга тайёр эмасдик. Ҳатто, ЗАГСга тақадиган фатаниям сотиб олишга улгурмасдан, дугоналаримдан бириникини олишга мажбур бўлганман. Кейинчалик билсам, Жамшид акам ҳам менга ўхшаб, роса шошилибдилар. Улар ҳам кийимларини, туфлидан тортиб костюмгача ҳаммасини ижарага олган эканлар. Қайнотам инфаркт бўлиб, шифохонада даволанаётгани учун ҳам биз келин-куёв либосида тўғри ўша ерга борганмиз. Раҳматли қайнотам Карим Зокировнинг дуоларини олганимиздан кейин дўстларимиз билан шаҳар айланганмиз. ЗАГСимиз май ойида бўлиб ўтган бўлса, орада тўрт ой жимжитлик бўлган. Ўқишга борардик, дарсдан кейин мен ўз уйимга, Жамшид акам ўз уйларига кетардилар. Тўй ҳақида, ҳеч қандай гап-сўз йўқ. Ҳамма хайрон. Ўша пайтларда биз ҳақимизда тарқалган турли миш-мишларни эслаб, ҳалигача ажабланаман. Хуллас, 11 сентябрь куни тўйимиз бўлиб, висол оқшомимизда Ўзбекистон ва қўшни республикаларнинг деярли барча машҳур санъаткорлари қатнашишганди.
Ўзга хонадон…
— Зокировлар хонадонига келин бўлиб тушган илк кунларим кечагидай эсимда. Бу қутлуғ даргоҳдан келди-кетдининг кети узилмасди. Деярли ҳар куни меҳмон кутардик. Барча санъаткорлар бизникида, катта ҳовлининг иши тамом бўлмас, қўлдан супурги тушмасди. Эрталабки соат 6гача кир ювган пайтларим, қиш пайтида кечаси билан кўмир ташиб, печка ёқиб чиққан пайтларим кўп бўлган. Лекин барибир хонадонимиз ниҳоятда файзли ва баракали эди.Қайнонам олижаноб инсон эдилар. Карим Зокиров билан 6 йил, қайнонам билан 29 йил бирга яшаш бахтига муяссар бўлдим.
“Нигора образи мени элга танитган”
— Мени актриса сифатида танитган образим “Тўйлар муборак” фильмидаги Нигора деб биламан. Бу кинодаги биринчи ролим эди. Фотосиновдан кейин киносиновдан ҳам ўтишим кераклигини айтишди. Киносинов айнан бир ярим ёшли қизим шифохонага тушиб қолган пайтга тўғри келиб қолди. “Бўлди, бормайман” деб ўтирганимда онам бизни кўргани келиб қолдилар. Шундан кейингина киностудияга отланг анман. Режиссёр сценарийдаги энг мураккаб саҳналардан бири дорихона сотувчиси ҳузурига борган жойимни ўйнаб берасиз, деди. Фильм комедия бўлишига қарамай ўша кадрда мен йиғлашим керак эди. Театрда бу бирмунча осонроқ, чунки воқеалар ривожи билан сиздаги ўша ҳолат келиб чиқади. Кинода эса бошқача. Атрофингда биров юради, гаплашади, қанча кўз сенга тикилиб қараб туради. Лекин кайфиятим шунга мос бўлиб турган эканми, бу эпизод битта уринишда суратга олинди. Ролга синовга чақирилган кўпгина актрисалар қолиб, мен тасдиқланганман. Шу кадр фильмда қолдирилган, қайта суратга олмаганмиз. Бир сўз билан айтганда, бу ролнинг актриса Гавҳар Зокирова ижодида алоҳида ўрни бор.
Энг олий мукофот
— “Эргинамнинг орзуси” спектаклининг асосий томошабинлари чинданам айнан эр-хотинлар бўлишарди. Спектаклни томоша қилган бир танишимиздан “Ёнимдаги эр-хотинлар аввалига бир-бирларига эътиборсиз ўтиришганди. Спектакль давомида муносабатлари ўзгариб, охирги саҳналарни эр аёлининг қўлидан тутган, рафиқаси турмуш ўртоғининг елкасига бош қўйган ҳолатда томоша қилишди”, деган гапларни эшитиб роса хурсанд бўлгандик.
Гастрол сафарида бир йигит кула-кула “Кўчада чиройли аёлларга қарайдиган одатим бор эди. Спектаклларингизни кўрганимдан кейин аёлимга бўлган ҳурматим ортди. Энди бошқаларга қарамаяпман. Бунинг учун сизларга раҳмат”, деган сўзларидан ортиқ мукофот борми актёр учун?!
Спектаклингизни бир эмас, уч-тўрт марта кўрдик, деган гаплари ҳам бизни жуда қувонтирарди. Шунинг учун бирор сабаб билан ўрнига “Эргинамнинг орзуси”ни ўйнайсизлар деб қолишса, сираям оғринмасдик. Чунки спектаклингни томошабин кўраётганининг ўзи катта бахт, деб ҳисоблардик. Бугунги кунга келиб, ўша пайтларда бу такрорланмайдиган, эртага қайтариб бўлмайдиган бахт эканлигини тушуна билганимиздан хурсанд бўлаяпман...
Томошабинлар билан бўлиб ўтган бир учрашувда шоир Ботир Эргашевнинг “Эргинамнинг орзуси” спектаклини кўриб, қаттиқ таъсирланганимдан рафиқамга атаб шеър ёзгандим. Қўшиқни Анвар Санаев ижро этган...” деб айтди ва яна ўша ўтган бахтли кунларни ёдимга солди.
Юлдузлик онлари
— Биз ижод оламига кириб келган йилларда юлдузларнинг ҳаммаси осмонда эди. Биз ерда эдик. Бирор ютуқ туфайли оёғимиз озгина ердан узилганини сезишган заҳоти, дарров бурнимизни ерга ишқалаб қўйишарди. Биз учун санъат тинимсиз меҳнат ва касбга фидойилик эканини қулоғимизга қуйиб олганча шу қоидага бир умр амал қилиб яшадик. Юлдузлик онлариниям бошдан кечиргандирмиз, аммо ҳис қилмаганмиз. Эл орасида танилишга ҳам фақат ва фақат меҳнат билан жавоб қайтаришга ҳаракат қилганмиз. Санъаткор сифатида тан олишди, яхши кўришди, ҳурмат қилишди, демак, уларнинг олдида қарздормиз. Янги образлар, эсда қоларли қаҳрамонларимиз билан ишончларини оқлашимиз керак, деган фикр билан ижод қилардик. Шу кунгача эришган ката-кичик муваффақиятларимучун санъатдан миннатдорман.
Туҳфа НАЗАРОВА суҳбатлашди
