— Бошим қаттиқ оғрийди, қон босимим кўтарилган деб қилган муолажаларимнинг таъсирини сезмаяпман. Лекин яқинда бир танишим “Балки қон босиминг пасайгандир”, деб қолди. Илтимос, қон босимининг камайишида беморда қандай аломатлар кузатилиши ҳақида тўлиқ маълумот берсангиз.
Зебо Тоҳирова, Термиз шаҳри
Саволларга олий тоифали шифокор-терапевт Наргиза НАЖМИТДИНОВА жавоб беради:
— Артериал гипотензия нима?
— Артериал гипотензия — юрак қон-томирлари тизимининг функционал касаллиги бўлиб, қон босимининг нормадан пасайиши, юрак етишмовчилиги билан белгиланади.
Эссенциал артериал гипотензия болаликдан ҳам бошланиши мумкин. Аммо кўпинча 20-25 ёшларда ривожланади.
— Бемор нимадан шикоят қилади?
— Беморни умумий ҳолсизлик безовта қилади, жисмоний ва ақлий қобилияти пасаяди,эътиборини жамлай олмайди, эслаб қолиш қобилияти сусаяди, янги маълумотини ўзлаштириши қийинлашади. Бирламчи артериал гипотензия толиқиш, сержаҳллик, жиззакилик ва руҳий сиқилиш ҳолати билан кечади.
Аксарият беморлар тунда уйқунинг ёмонлиги, эрталаб уйғонишнинг оғирлигидан шикоят қилишади. Кундузи эса ўзини дам олмаган ҳис этиб, тушда бироз фаоллашиб, кечки тўрт-бешларда яна чачаш аломатларини, ҳолсизлик, жисмоний ва ақлий фаолликнинг сусайиши кузатилиб, дам олиш, ухлашга катта эҳтиёж сезишади.
— Артериал босимнинг кўрсаткичлари қандай бўлиши лозим?
— Артериал босимнинг пастки чегара кўрсаткичи катталар учун 25 ёшгача — 100/60 мм. симоб устуни;
25-40 ёшгача — 105/65 мм симобустуни;
аёлларда эркаклардан 5 мм. симобустуни паст бўлади.
Артериал босимнинг пастки чегараси кўрсаткичи ёш ўтиши билан кам ўзгаради ва 65-70 мм. симоб устунини ташкил этади.
— Аломатлари қандай?
— Артериал гипотензиянинг аломати бош оғриғи бўлиб, бу оғриқ80-90 фоиз касалларда кузатилади. Кўпинча оғриқ давомли, уриб турувчи бўлиб бошнинг орқа томонида, чаккаларда ва пешонада кузатилади. Кўпчилик “бошининг оғирлиги”дан шикоят қилишади.
Оғриқ эрталаб бошланиб кучайиб боради ва туш вақтида секинлашади, куннинг иккинчи ярмида эса оғриқ кучайиб кечқурун зўриқади.
— Сабаби нимада?
— Артериал гипотензиядаги бош оғриғи бош миядаги қон айланишининг ёмонлашганлигидан келиб чиқади. Бемор чой ёки қаҳва ичганда, очиқ ҳавода сайр қилганда бош оғриғи бироз камаяди.
Гипотоник бош оғриғи ҳаво ўзгаришида, магнит тўлқинлари, момақалдироқ гулдираганда намоён бўлади.
— Бош айланиши қачон кузатилади?
— Бу дардга чалинган беморларнинг 30-35 фоизида бош оғриғи бош айланиши билан кечади. Бошнинг айланиши одатда эрталаб кузатилиб, шиддат билан ўриндан турганда ёки бошни тез кўтарганда бошланади. Бундан ташқари, бош айланиши тик турганда, жисмоний машқлар бажарганда, транспортда юрганда, метро эскалаторидан тушаётганда, дим хонада ўтирганда, иссиқ ҳаммомда, иссиқ ванна қабул қилганда ва узоқ вақт овқатланмаганда пайдо бўлади. Бош айланиши қулоқларда шанғиллаш, кўзнинг қоронғилашиши ва кўнгил айнаши, қусиш билан кечади.
— Юракка ҳам оғриқ берадими?
— Бирламчи артериал гипотензияда бемор юрак оғриғидан шикоят қилади. Оғриқ юракнинг тепа қисмида кузатилиб, сиқувчи, санчиқли бўлиб, кун давомида давом этади. Айрим ҳолларда жисмоний иш қилганда ёки ҳаяжонланганда оғриқ пайдо бўлиб, чап қўл ва чап куракда сезилади.
Бундан ташқари, айрим беморларда дим хонада ҳаво етишмаслиги, совқотиш, қўл ва оёқларнинг увишиши, мушакларнинг оғриши, қабзиятнинг бузилиши, эркакларда урологик муаммоларнинг пайдо бўлиши кузатилади.
Қон босими пасайиши касаллигини қон босими ошишидан фарқлаш учун юқорида тилга олинган аломатларга диққат қилинг. Бу иккала касалликда ҳам уй шароитида, ўзбошимчалик билан даволаниш мумкин эмас. Аломатларини сезишингиз билан дарҳол шифокорга мурожаат қилинг.
