У қадимий топилма Далварзинтепа — Ўзбекистоннинг жануб томонида яшовчи бир ҳамюртимизнинг хонадонидан топилган. Бу ноёб топилма эрамиздан аввалги II асрга тўғри келади.
Ҳайкалтарошликка оид миниатюра шаклидаги фил (2,4 х 2,9 х 1,8 см.) ва ҳўкиз-зебрани ёдга солувчи (1,8 х 2,2 х 1,9. см.) ушбу фигуралар фил суягидан ясалган. У қадимги шахмат тури “Шатранж”га ўхшаб ўйналган, фақат бу ўйин турида 4 киши иштирок этади.
Топилма Кушон ҳукмдорлиги даврига тегишли бўлиб, мазкур давлатЎзбекистон, Тожикистон, Афғонистон, Покистон ва Ҳиндистон ҳудудларини ўз ичига олган.
Ўрта Осиёда илк бор ноёб қадимий шахмат тошларинингтопилганлиги минтақагашахмат ўйини эрта кириб келганидан далолат беради. Демак, Ўзбекистоннинг жанубий ҳудудларинишахматнинг иккинчи ватани дейиш мумкин.
