Bosh og`rig`i va nevrozlarda qanday taomlar tavsiya etiladi? Shifokor javob berdi

SSV matbuot xizmati asab kasalliklariga chalingan bemorlarning parhez ovqatlanishi haqidagi shu kabi savollarga javob olish maqsadida Toshkent tibbiyot akademiyasi kafedra mudiri Nizom ERMATOVga murojaat qildi:

— Mushaklar zararlanishi bilan kechuvchi asab kasalliklari qaysilar? Bunday xastaliklar bilan og`rigan bemorlarga qanday ovqatlanish tavsiya etiladi?

— Asab tizimining mushaklar zararlanishi bilan kechuvchi kasalliklari guruhiga miopatiyalar, miasteniyalar, miastenik sindrom, miotoniyalar, paroksizmal mioplegiyalar deb ataluvchi va mushaklarda kuchayib boruvchi distrofik o`zgarishlar kuzatiladigan nasliy xarakterdagi kasalliklar kiradi. Xastalik rivojlanib borgan sari ko`ndalang — targ`il mushaklar o`rnini yog` va biriktiruvchi to`qimalar egallaydi.

Buning oqibatida mushaklar o`z og`irligini yo`qotib, atrofiya (kichrayish) rivojlanadi. Shu sababli, bemorlarga kaliy, magniy, aminokislotalar hamda oqsilga boy mahsulotlardan iborat bo`lgan taomlar buyuriladi.

Poliz mahsulotlaridan baqlajonning tarkibida juda ko`p miqdorda kaliy, magniy, natriy, fosfor elementlari va RR, S, V guruhidagi vitaminlar borligini eslatib o`tmoqchimiz. Shuning uchun mushak kasalliklari bilan og`rigan bemorlarga baqlajondan tayyorlangan taomlarni iste`mol qilishni tavsiya etish lozim.

—  Bosh og`riqlari ham asab kasalliklaridan biri hisoblanadi. Bu xastalikda nimalarni ko`proq iste`mol qilgan ma`qul?

—  Bosh og`riqlari tabobatda migren nomi bilan yuritiladi. Bu xastalikka chalingan bemorlar quyidagi oziq-ovqat mahsulotlarini iste`mol qilishlari maqsadga muvofiq:

• dengiz balig`i;
• taom tayyorlashda jo`xori va paxta yog`laridan foydalanish;
• yong`oq, zira, bodom, zaytun yog`i.

Migren bilan kasallangan bemorlarga xurujlarning oldini olish maqsadida quyidagi taom tavsiya etiladi: bir dona xom tuxum stakanga solinib yaxshilab aralashtiriladi va ustiga qaynatilgan sut solinib yana aralashtiriladi. Aralashma tingandan so`ng ichiladi. Muolajani haftada ikki-uch marotaba takrorlash mumkin.

—  Migrenning oldini olish mumkinmi?

—  Quyidagilarga amal qilgan kishida bosh og`riqlari kuzatilishi ancha kamayadi:

• bosh og`rig`ini kuchaytirish ehtimoli bo`lgan oziq-ovqat mahsulotlari iste`mol qilishni cheklash;
• muntazam badantarbiya bilan shug`ullanish va sog`lom hayot tarziga rioya qilish;
• ortiqcha aqliy va jismoniy zo`riqishlardan saqlanish;
• bosh og`rig`i xurujini kuchaytirishi mumkin bo`lgan tashqi ta`sirlar (radio eshitish, televizor ko`rish va boshqalar) ni kamaytirish.

Quyidagilar migren xurujini kuchaytirib, bosh og`rig`iga olib kelishi mumkin:

• feniletilamin (shokolad tarkibida);
• tartrazin (pishloq, dudlangan baliq tarkibida);
• glyutaminat (spirtli ichimliklar, qahva, shokolad tarkibida).

Ushbu mahsulotlarni iste`mol qilish migrenga moyilligi bo`lgan (ota-onasida ushbu kasallik kuzatilgan, tez-tez bosh og`rishi bezovta qiladigan) kishilarga ham taqiqlanadi.

— Nevrozlar va ulardan saqlanish haqida ham ma`lumot bersangiz.

— Nevrozlar ruhiy-asab kasalliklari guruhiga mansub bo`lib, asab zo`riqishlari bilan namoyon bo`ladi. Ular orasida ko`proq uchraydigani nevrasteniya hisoblanib, odatda, o`ta qo`zg`aluvchanlik hamda ta`sirchanlik, tez charchash va holsizlik bilan birga kechadi. Bemorlarni uyqu buzilishi, tez xafa bo`lish, yig`loqilik, yurak urib ketishi, ko`p terlash, ishtahaning pasayishi kabi holatlar bezovta qiladi. Sanab o`tilgan belgilarning uzoq davom etishi bemorni aqliy jihatdan ham tez toliqishiga olib keladi. Buning oqibatida xotira pasayishi, bosh og`rishi kabi belgilar kuchayadi.

Bunday bemorlar sog`lom turmush tarzining barcha tamoyillariga amal qilishlari muhim ahamiyatga ega. Nevroz kuzatilgan bemorlarga parhez buyurishda asab tizimini tinchlantiruvchi, uyquni yaxshilovchi, tetiklashtiruvchi, xotirani tiklovchi xususiyatga ega bo`lgan oziq-ovqat mahsulotlaridan tarkib topgan taomlar tavsiya etiladi.