O`zbekistonning tuman va shaharlari 2023 yil 1 yanvardan 5 toifaga bo`lingan bo`lib, u erlarda joylashgan korxonalarga soliq imtiyozlari va subsidiyalar qo`llaniladi. Bu haqdagi farmon Prezident tomonidan 2022 yil 30 dekabrda imzolandi.
Shahar va tumanlarning toifalarga bo`linishi bilan ushbu farmonning 1-ilovasida tanishish mumkin.
Hujjat "hududlar o`rtasidagi iqtisodiy tengsizlikni kamaytirish, tuman va shaharlarni rivojlantirishga yangicha yondashuvlarni joriy etish maqsadida" qabul qilindi.
Xususan, 2023 yil 1 yanvardan 2026 yil 1 yanvargacha bo`lgan davrda tabaqalashtirilgan soliqqa tortish tartibi joriy etiladi, unga muvofiq:
a) 5-toifaga kiruvchi hududlarda ro`yxatdan o`tgan va faoliyat yuritayotgan tadbirkorlik sub`ektlari (yirik soliq to`lovchilar, doimiy faoliyat ko`rsatuvchi muassasalar, byudjet tashkilotlari va davlat korxonalari, shuningdek, ustav kapitalida (kapitalida) davlat ulushi 50 foiz bo`lgan yuridik shaxslar bundan mustasno) to`laydi:
- foyda solig`i, aylanma solig`i va ijtimoiy soliq — 1 foiz soliq stavkasi bo`yicha;
- yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliq va yuridik shaxslardan er solig`i — ushbu soliqlar bo`yicha hisoblangan summaning 1 foizi miqdorida soliq stavkasi bo`yicha;
b) 5-toifaga kiruvchi hududlarda ro`yxatdan o`tgan va faoliyat yuritayotgan yakka tartibdagi tadbirkorlar qat`iy belgilangan miqdorda jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig`ini to`lashdan ozod qilinadi;
v) 4-toifaga kiruvchi hududlarda ro`yxatdan o`tgan va faoliyat yuritayotgan tadbirkorlik sub`ektlari uchun (yirik soliq to`lovchilar, doimiy faoliyat yurituvchi muassasalar, byudjet tashkilotlari va davlat korxonalari, shuningdek, ustav kapitalida (kapitalida) davlat ulushi 50 foiz bo`lgan yuridik shaxslar bundan mustasno) qo`shilgan qiymat solig`ining bazaviy soliq stavkasi 3 foiz miqdorida belgilanadi. Shu bilan birga, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda ushbu soliq bo`yicha pasaytirilgan soliq stavkalari saqlanib qoladi;
d) Qoraqalpog`iston Jo`qorg`i Kengesi va viloyatlar Xalq deputatlari kengashlariga 4-toifaga kiruvchi sohalar bo`yicha pasaytirish koeffitsientlarini joriy etish huquqi beriladi:
- Soliq kodeksida belgilangan yuridik shaxslarning mol-mulkiga solinadigan soliqning va yuridik shaxslardan olinadigan er solig`ining eng kam miqdori — 0,3 gacha;
- yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun qat`iy belgilangan miqdorda shaxsiy daromad solig`i — 0,5 gacha.
2023 yil 1 yanvardan boshlab Tadbirkorlikni qo`llab-quvvatlash davlat jamg`armasi tomonidan:
a) umumiy belgilangan shartlar doirasida 4 va 5-toifalarga kiruvchi hududlarda ro`yxatdan o`tgan va faoliyat yurituvchi kichik tadbirkorlik sub`ektlari:
- tijorat banklarining kreditlari va lizingi bo`yicha foiz stavkasining asosiy stavkadan oshadigan, lekin Markaziy bankning asosiy stavkasining 40 foizidan ortiq bo`lmagan qismini qoplash uchun kompensasiya;
- tijorat banklari kreditlari summasining 75 foizigacha, lekin 2,5 milliard so`mdan ortiq bo`lmagan miqdorda kafillik;
b) tavakkalchilik darajasidan kelib chiqqan holda, kichik tadbirkorlik sub`ektlari uchun ushbu jamg`armaning ular tomonidan ilgari olingan kreditlar bo`yicha foydalanilgan kafolatlaridan qat`i nazar, muayyan umumiy miqdorlar va shartlar doirasida qo`shimcha kreditlar bo`yicha kafolat.
Shuningdek, aholi va tadbirkorlarga beriladigan subsidiyalar miqdorini oshirish, tuman va shaharlar toifalari bo`yicha tadbirkorlik chora-tadbirlari ham tasdiqlandi. Ular farmonning 2 va 3-ilovalarida keltirilgan.
Farmonga ko`ra, barcha turdagi subsidiyalar «2+1» tamoyili bo`yicha amalga oshiriladi: ular dastlabki ikki yilda beriladi va agar ushbu subsidiyalarni baholash natijalariga ko`ra ularning samaradorlik ko`rsatkichlari ijobiy deb e`tirof etilsa, ularning amal qilish muddati qo`shimcha bir yilga uzaytiriladi.
Muddati belgilanmagan subsidiyalar 2025 yil 1 yanvargacha joriy qilingan deb tan olinadi.
Farmonda qayd etilishicha, subsidiyalar quyidagi hollarda Markaziy bankning asosiy stavkasi bo`yicha ushbu subsidiyalar berilgan kundan e`tiboran hisoblangan foizlar (penyalar) bilan ularni oluvchilardan qaytarilishi kerak:
- berilgan subsidiyalardan noto`g`ri foydalanish;
- subsidiyalarni qo`llash shartlariga rioya qilmaslik;
- subsidiyalar olish uchun soxta hujjatlar taqdim etish.
Shu bilan birga, hisoblangan foizlar (penya) miqdori berilgan subsidiya miqdorining yarmidan oshmasligi kerak.
