Har kuni turli muammolari bilan tahririyat eshigini qoquvchilar ko`p. Shunday murojaatchilardan birining o`zi haqidagi fojiali hikoyasi barchamizning e`tiborimizni tortdi. 2017 yilning sentyabrida attraksiondan otilib tushgan va oqibatda qattiq jarohat olgan Bahrom Yakubov yuzlashgan fojia haqida dard va alam bilan so`zlab berdi...
"Bolalikka qaytmoqchi edim, oqibatda..."
— Boshimdan o`tganlarini eslab, gapirib berish men uchun naqadar qiyin bo`lmasin ularni qayta xotirlashga ahd qildim. Hammasi 2017 yil 16 sentyabrda boshlandi. Ikki do`stim bilan tug`ilib o`sgan Navoiy shahridagi markaziy madaniyat va istirohat bog`iga borgandik. “Aylanma stul” attraksionlarda uchish jarayonida men o`tirgan o`rindiqning nosozligi tufayli katta tezlikda uchayotgan attraksiondan uchib chiqib ketib, zarba bilan yiqildim. Oqibatda o`rab turgan panjara yonida turgan temir narvonga borib burun va ko`z qismim bilan urilganman. Ochig`i, o`sha daqiqada hamma narsani aniq eslolmayman. Ammo odamlarning g`ala-g`ovuri, do`stlarimning vahimasi va shosha-pisha “tez yordam”ga qo`ng`iroq qilib, manzilni tushuntirishayotgani elas-elas yodimda. O`sha kuni “tez yordam”ni ham uzoq kutganimiz. Kelgan mashina ham bog`dan chiqib ketish yo`lini topolmay rosa vaqtni olgandi. Keyin hushimdan ketdim. O`zimga kelganimda atrofni zulmat qoplagandi...
Sud-tibbiy ekspertiza xulosasi
Voqeadan 18 kun o`tgach Navoiy viloyat sud-tibbiy ekspertiza byurosi Bahrom Yakubovning salomatligi to`g`risidagi xulosani taqdim etdi.
“Uning tanasida aniqlangan jarohatlar — qo`shma shikastlanish, bosh miya ochiq travmasi, bosh miya lat eyishi, og`ir darajasi. Ensa suyagi chiziqli sinishi. Miya yumshoq pardasi ostiga qon quyilishi. Tepa soha miya ichi gematomasi va ikkilamchi ishemiyasi. Ikkala yonoq suyaklari, yuqorigi jag` suyagi, burun suyagi va g`alvirsimon suyak, bilak suyaklarining ochiq sinishi va siljishi. Ikkala ko`z kosalari suyaklari sinishi va o`ng elka, son pastki uchligidan yopiq sinishi va siljishi kuzatilgan.
Peshona, ko`z qovoqlari, yuz yonoq sohalari va o`ng bilak sohalari ezilib yirtilgan jarohati, tanada ko`plab yumshoq to`qimalar qontalashi bor. Ushbu jarohatlar belgilariga ko`ra hayoti uchun xavfli bo`lgan og`ir tan jarohati qismiga to`g`ri keladi”.
O`zingiz o`ylab ko`ring, Bahromning ana shunday dahshatli jarohatlardan so`ng joni omon qolgani, ota-onasi, turmush o`rtog`i va murg`akkina qalbi bilan dadasiga mehr berib turgan o`g`lining baxti uchun bu yorug` olamda yashayotganining o`zi bir mo``jiza emasmi?
"Bugun ko`zlarim ojiz..."
Ana shundan keyin hayotimda haqiqiy ma`noda qorong`i kunlarboshlandi. 2017 yilning 20 sentyabrida birinchi operasiya o`tdi. Zarbaning qattiqligidan yiqilganimda ko`zim oqib tushgan ekan. Saqlab qolishning ilojisi yo`q bo`lgani uchun o`ng ko`zimni olib tashlashgan. Buni men ancha o`tib bilganman. Onam: “bolam bir ko`zi yo`qligini o`ylab siqilmasin”, deb biroz o`zimga kelganimdan keyin aytgandilar.
Oradan biroz vaqt o`tib, ikkinchi operasiya 9 oktyabrda o`tkazildi. Yuz qismim operasiya bo`ldi. Yuzim, ko`z va burun suyaklari maydalanib ketgan ekan, maxsus “temir”lar bilan yuzni “yasashdi”. Ko`zimga qayta nur bag`ishlash ilinjida juda ko`p shifokorlarga murojaat qildik. Foydasi bo`lmadi. Keyin ustozim (tahririyat nomidan: Bahrom Yakubov san`atga ilk qadamlarini tashlashga ulgurgan “Quvnoqlar va Zukkolar” jamoasida qatnashib, bir necha xonandalarning kliplarida ham suratga tushgan) Jahongir Poziljonovning maslahati bilan xususiy klinikalardan birida Hindistondan kelib ishlaydigan shifokorning nazorati menga umid bag`ishladi. U mendagi og`ir ahvolni faqat Hindistondagi kerakli moslamalar bilan bartaraf etish mumkinligini aytdi.
Ochig`i, moliyaviy ahvolimiz ham juda og`ir, sog`ligimni tiklash uchun katta mablag` sarflagandik. Shu kungacha 4 ta jarrohlik amaliyotini boshdan o`tkazib, sog`ligimni bugungi holatga keltirguncha 200 mln. so`mdan ziyod pul sarfladik. (Hatto hamyurtlarimizga karta raqamini tashlab, xayriya qilishlarini so`ragandik. Baraka topishsin, saxovatlilar ko`p ekan) O`zingizga ma`lum, xorijdagi tibbiyot xizmatlari ham arzon emas. Bunda ham ustozim qo`llab-quvvatladi. Xarajatlarimning biroz qismini Jahongir aka to`lagan. Hindistonda shifokor chap ko`zimning to`r pardasini joyiga qo`yishgan va yig`ilgan, qotgan qonni olib tashlashga muvaffaq bo`lgan. Keyin maxsus suyuqlik quyildi (Shu fursatdan foydalanib, barcha yaqinlarim, Jahongir Poziljonovga qilgan yaxshiliklari uchun mingdan-ming rahmat aytaman).
Bugun yana bir jarrohliq ishini amalga oshirish uchun tayyorgarlik ko`ryapman. Mutaxassislarning aytishicha, chap ko`zimning ort tomonidagi jarohatlarni bartaraf etish kerak. Bu amaliyot faqat Rossiyaning Ufa shahrida qilinarkan. Yuzning suyak qismiga qo`yilgan temirlarni ham olib tashlash, burun qismini ham to`g`irlash lozim. Shifokorlarning aytishicha, narkozni ham ko`p qabul qilishim mumkin emas ekan. Organizm ko`tara olmasligi mumkin, deyishyapti. Shuning uchun nasib qilsa, Ufaga borganda yuzimga qo`yilgan temirlarni oldirib, burun qismini to`g`rilab, o`ng ko`zimga ham protez qo`ydiraman. Ammo ochig`i qo`lim kalta. Vaziyat qanday chiqishni jarrohlik ishi uchun talab qilinayotgan katta summani qaerdan topishni bilmay, boshim qotgan.
Bilasizmi, hayotimda sodir bo`lgan bu voqeani eshitgan har bir inson masalaning ikkinchi tomoniga qiziqadi. Ya`ni bog` ma`muriyati qanday yordam berdi? HECh QANDAY! Go`yoki, mening bugungi ahvolimningularga aloqasi yo`qday munosabatda bo`lishyapti. Hatto, bugungacha davom etayotgan muolajalarimda biror marotaba holimdan xabar ham olishgani yo`q.
Bahrom qo`limizga Navoiy shahar ichki ishlar bo`limi huzuridagitergov bo`limining to`plagan hujjatlarini tutqazdi. Ularni ko`zdan kechirdik. Qog`ozlardagi tafsilotlar sizlarni ham befarq qoldirmas, degan umidda ularnitaqdim etamiz.
"Voqea joyini ko`zdan kechiramiz..."
Taqdim etilgan hujjatlar orasida mazkur ish bo`yicha Navoiy viloyati IIB mutaxassislari va Navoiy viloyati Mehnatni muhofaza qilish va mehnat sharoitlari ekspertizasi Davlat inspeksiyasi voqea joyini ko`zdan kechirish bayonnomasida keltirilishicha, “Aylanma stul” ko`ngilochar attraksionning oltinchi sariq rangdagi o`rindiq buzilgani va himoya vositasi xavfsizlik kamarlari mavjud emasligi yozilgan. Attraksionni o`rab turgan yashil panjara yonida esa temir narvon borligi ham fotolarda qayd etilgan. Xulosaga ko`ra, “Aylanma stul” ya`ni “Panda” o`rindiqlar ta`mirtalabligi aniqlangan.
"Texnik holat haqida ikkilamchi xulosa"
“Sanoatgeotexnazorat” tekshiruvida 2017 yil 22 sentyabrda olib borilgan tekshiruv ishlarida faqat o`rindiqlarning ayrimlarida bo`yoq ko`chgani aytilgan bo`lsa, “Eko-issiqliksozlash” xulosasida attraksion texnik xavfsizlik holati bo`yicha kamchilik topilmaganligi bayon etilgan. Xo`sh, unday bo`lsa, yuqorida Navoiy shahar Ichki ishlar boshqarmasi Tergov boshqarmasi olib borgan tergov oldi tekshiruvidagi “Aylanma stul” ko`ngilochar attraksionning oltinchi sariq rangli o`rindiqda himoya vositasi xavfsizlik kamarlari mavjud emas”, degan fikrlar qayoqda qoldi?
Bo`lgan vaziyatni ikkinchi tomon qanday izohlaydi. Istirohat bog`ining rahbari Jumamurod Karimovga murojaat etdik.
"Haqiqat yuzaga chiqishiga ishongim kelyapti"
Ochig`i bog` ma`muriyati barchasida o`zimni ayblashayotganidan “shok”daman. Nima emish, men selfi olish uchun o`rnimdan turgan ekanman. O`zingiz o`ylang, aylanib turgan attraksionning o`rindig`idan qanday turish mumkin. Oyoq tomonda tiralib chiqadigan narsa ham yo`q bo`lsa, bu ishni qanday amalga oshirishim mumkin edi? Bunday xavfli harakat qanday oqibatga olib kelishini bilsam kerak! Bundan tashqari, telefonim pullarim bilan birga cho`ntagimda bo`lgan. Telefonim hatto qattiq shikastlanmagan ham. Tekshiruv jarayonida esa undan hech qanday foto yo video ham topishmadi. Attraksionning men o`tirgan o`rindig`i singani oqibatida men bir necha soniya, xavfsizlik kamarda osilib turib, vaznimni ko`tarolmaganimdan pastga yiqilganman. Yonimda bo`lgan do`stlarim uzilib ketgan kamarni ham ko`rishgandi. Ammo keyinchalik tekshiruvlarda kamar yo`qolib qolgani aniqlandi...
Xullas, aqlga sig`maydigan bahonalar bilan park ma`muriyati o`zini javobgarlikdan olib qochmoqda. Bunday munosabat va befarqlikka chidolmayman. Bog` ma`muriyati ustidan shikoyat qilib tegishli joylarga ariza yozishga majbur bo`ldim. Ammo hech qanday ijobiy javob yo`q. Ulardagi xulosalarda ham faqat meni ayblashgan. Nima qilishga boshim qotgan. Ammo haqiqat yuzaga chiqishiga ishongim kelyapti.
Suhbat davomida qahramonimiz bugun I guruh nogironi bo`lsa ham juda ko`p tashkilotlarning eshigini qoqqaniga guvoh bo`ldik. Hamma jim va bir yil avvalgi fojiani go`yo hamma unutgandek. Biroq qahramonimizni yolg`iz tashlab qo`yishga bizning vijdonimiz yo`l qo`ymadi. Unga yordam qo`lini cho`zdik va tashkilotlar bilan o`zimiz bog`lanib ko`rishga qaror qildik...
Bosh prokuratura izohi
O`zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasiga yo`llagan murojaatimizga quyidagicha izoh berdi. Tekshirish natijasiga ko`ra, ushbu holatda istirohat bog`i ma`muriyati va boshqalarning harakatlarida biror-bir jinoyat alomatlari aniqlanmaganligi sababli, joriy yilning 5 mart kuni JPKning 83-moddasi 2-bandiga asosan jinoyat ishi qo`zg`atilishini rad qilish haqidagi qaror qabul qilingan.
Vaziyat o`zgarmadi...
Ko`rib turganingizdek oradan bir yil vaqt o`tsa hamki, hali o`sha-o`sha “an`anaviy” javoblardan nariga o`tilmayapti. Nahot, vaziyatni ko`ra-bila turib, shunday befarqlik bilan qarash mumkin bo`lsa? To`g`ri, ehtimol, Bahromning o`zi ehtiyotsizlikka yo`l qo`ygandir, ammo nima bo`lganda ham hech bir omil inson qadridan yuqori bo`lolmaydi!
Quyida esa jabrlanuvchining advokati Boynazar Xaydarov taqdim etgan ma`lumotnomani havola etamiz.
Aliya SULAYMANOVA tayyorladi
