Аёл зотини таърифлашга тиллар ожиз. Аёлларимиз борки оила бор, келажак бор. Ҳозирча ҳеч бир шоир-у, ёзувчиларимиз аёл ва аёл зоти тўғрисида таърифлашга на наср, на назмда охирги сўзга нуқта қўёлмаган, қўёлмайди ҳам.
Гулдай нозик, нафосатли, назокатли, меҳрибон, оқила бундай чиройли таърифлар аёлларга хосдир.
Бироқ, лекини бор-да! Ҳа борлиги ҳам рост. Мингдан битта учраса ҳам ёмони бўларкан. Ундайларга яхши таърифлар хайф. 27 ёшни тўлдирган Рахимага-ку минг карра хайф! У шу ёшга киргунча 5 марта суднинг “қора курси”сига меҳмон бўлди. Аниқроғи суд залини пирхонам деб тавоб қилди. Биз ҳикоя қилмоқчи бўлаётганимиз уни олтинчи марта судланишидир. Қандай қилиб унга нисбатан яхши таърифли сўзларни ишлатса бўлади?! Яхши бўлганда оила бузилармиди!
Рахимани биринчи жиноят ишини Бойсун туман жиноят ишлари суди кўриб қилмишига яраша жазо берган. Жазони бир амаллаб ўтаб, эси кирмай қайтиб яна Бойсунга сафар қилиб, илгариги ишининг тугалланмаган жойидан бошлаган, у қўлга тушган. Яна Бойсун туман суди жазолаган. Сафардан қайтиб келгач ўзи туғилиб ўсган Термиз шаҳридаги хонадонларни бирини қақшатиб чиқиб юрганида, изқуварларнинг қўлига тушиб, Термиз шаҳар судининг жазосини олди. Жазони ўтаб қайтгач, у Шўрчи шаҳрига келиб, ўғирлаган нарсаларини орқалаб кетаётган чоғида қўлга олиниб, Шўрчи туман суди томонидан қамоқ жазоси тайинланади.
Жазодан қутилиб чиққач, у Жарқўрғон томон йўл олиб, яна эски одатини қилиб, дарров қўлга тушади. Яна жазо. Яна чиқиб келади.
Энди у саёҳатини Ангордан бошлади. Ангор туманидаги “тижорат бозори” ёнида анча вақт туриб, келди-кетдини обдон кузатади. У шу ерда турган Ноила деган қизчанинг олдига бориб, мен онангнинг дугонасиман, кечга тўйга бормоқчи эдим, қулоғингдаги сирғангни бериб тур, сенга лойиқ чиройли кўйлакни тикиб қўйибман. Кечқурун онанг билан келгин, олиб кетасан, -деб ҳув анави ҳовли бизники, деди. Қизи тушмагур ҳам лаққа ишониб, қулоғидаги бир жуфт тилло сирғасини ечиб берди. У олди-ю жуфтакни ростлади. Ноила онасига дугонангиз тўйга тақиб бориш учун сирғамни олиб кетди деганда, онаси отини сўрамадингми, қайси дугонам экан, деб турганда Рахима шу бозорнинг нариги четига ўтиб, Шоира деган қизнинг билагидан ушлаб, мен онангнинг танишиман, бугун қизимнинг туғилган куни, шунга сирғангни бериб тур, кечқурун онанг ҳам келади, бериб юбораман, деб Шоиранинг ҳам қулоғидаги тилло сирғани ечиб олиб кетди. У яна шу бозорнинг кун ботар томонига бора туриб Феруза деган қизни тўхтатиб, мен онангнинг танишиман, бугун қизимнинг туғилган куни сирғангни бериб тур. Кечга онанг билан бизникига келиб олиб кетасан, деб унинг ҳам тилло сирғасини олиб кетади. У шу кетганича қайдасан Термиз деб уйига боради. Бир кеча ётиб, яна “ов”га чиқади. Бу сафар тўғри Шўрчига келиб, у томон — бу томонларга юриб кўзини ўргатади.
Қараса, шундоққина каттагина мактабнинг олдига бориб қолибди. Яхшигина синчиклаб шу ерда ўқийдиган қизларни кузата бошлаб, Жарқин деган қизни қўлидан тутиб, мен сенинг янги рақс ўқитувчингман, қулоғингдаги сирғангни менга бер. Сенга янги рақс кўйлаги билан ҳар хил тақинчоқлар олиб бераман, деб тилло сирғасини ечиб олиб кетади. Уни кетганини кўрган Рахима навбатдаги ўлжасини пойлаб мактабдан кўчага чиққан Зайнаб деган қизчанинг қўлидан ушлаб, мени танидингми? Янги рақс устозингман, сенга рақс кўйлаги, тақинчоқлар олиш керак, қулоғингдаги сирғани бер, шуни сотиб олиб келаман, деб аврай бошлайди. Зайнаб йўқ ишонмайман, сиздай ўқитувчи мактабимизда йўқ, деганини билади, Рахима панжа орасидаги олмасни кўрсатиб, “ғинг” десанг қулоғингни кесиб ташлайман, деб қўрқитиб тилло сирғасини ечиб олиб кетади. Зайнаб қўрқанидан уйлари томон югуриб кетади. Уни кўрган талончи ўғри, мактабнинг нариги эшиги олдида юрган Сожидани ушлаб, агар “дод” десанг қулоғингни кесиб оламан, деб қўлидаги олмосни кўрсатиб, қўрқитади-да уни ҳам бир жуфт тилло сирғасини ечиб олиб, ўзи ҳам ғойиб бўлади. Тилло сирғасидан махрум бўлган қизлар уйларига чопганича, ота-онасига бориб айтади. Улар мактабга келади. Бўлган воқеани айтишиб шу ердаги бозорга ўтишиб, тилло сотувчиларидан сўраб-суриштириб юрган чоғида Рахима чорраҳанинг нариги бетига ўтиб “фантамас”нинг расмини чизиб, Шерободга кетаётган йўловчи машинага чиқиб жўнаворган эди.
У Шерободдан ҳам қуруқ қайтмади. Малика деган қизни эски гаплари билан ишонтириб, қулоғидаги сирғани ечиб олиб кетди. Ангорга келаётиб бу дафа деҳқон бозори ёнига тушиб қолди. Бозор олдидан ўтиб кетаётган Фарида деган қизни тўхтатиб, онанг мени танишим, онанг бизникига боради, бериб юбораман, деб унинг соддалигидан фойдаланиб қулоғининг тешигини қуруқ қолдирди.
У навбатдаги “ов”ини яна гавжум Шўрчи шаҳридан бошламоқчи бўлиб, бозор олдига келади-да, балиқчилардай “қармоғига хўрак” ташлаб отганини билади, қармоқ айланиб ўзига қадалди. Фуқаро кийимидаги кишилар, ўртага олиб, биз билан юринг, деб ички ишларга олиб боришди.
Жабрланувчилар билан юзлаштирилди. Уларни ички ишларга чақиртириб юзлаштирилганда, тўрт-беш аёлнинг орасидан Рахима Пардаевани таниб кўрсатишди. Шу ерга келганда Рахима Пардаеванинг қилмишларига нуқта қўйилди. Суд томонидан узоқ муддатга алоҳида жойга хизмат сафарига жўнатилди.
Ҳа, турли ёшдаги турфа тақдирли аёллар, лекин уларга бир хил нисбат берилади, жиноятчи аёл, аёллар. Оиланинг гулшани марвариди, фаришталарига қиёсланган аёлларимиз орасида жиноятчиликнинг чиркин кўчаларига кириб қолаётганлари ҳам аччиқ ҳақиқат. Ўйламай босилган биргина қадам аёл, она деган номга доғ туширган, келажагига аянчли тамға босган. Темир панжара ортидаги аёллар орасида Рахима Пардаевани борлиги ҳам рост.
М. ҲАКИМОВ
Жиноят ишлари бўйича Шўрчи туман судининг раиси
