Бугунги кунда тиббий белгилаган меъёрдан ортиқ вазнли болакайларни учратиш одатий ҳолга айланиб бормоқда. Семизлик асли касаллик бўлишидан ташқари, унинг оқибатида бошқа бир қанча хасталиклар ҳам юзага келиши мумкин. Қолаверса, ташқи кўриниш боланинг руҳий ҳолатида ҳам акс этиши турган гап. Хўш, болалардаги ортиқча вазннинг сабаби нимада? Унинг олдини олиш мумкинми? Бу саволларга тиббиёт фанлари номзоди, доцент, олий тоифали шифокор-эндокринолог Дилором УРУНБОЕВА жавоб беради.
Сабаблари
Одатда болалардаги ортиқча вазн нотўғри овқатланиш тартиби, камҳаракатлилик, эндокрин тизимида ҳамда организмдаги бошқа жиддий хасталиклар натижасида юзага келади. Шунингдек, хавф туғдирадирувчи омилларга қуйидагилар ҳам киради:
«Болам семирмасин» десангиз...
Истеъмол қилинадиган озиқ-овқат маҳсулотларига эътиборли бўлинг, овқатланиш тартиби мавжуд бўлсин. Бу ишлар доим оила катталарининг назоратида бўлиши лозим. Ярим тайёр маҳсулотларни табиий озуқаларга алмаштиришнинг ўзиёқ фарзандингиз саломатлиги учун катта фойда бўлади. Сабзавот ва меваларни кўпроқ истеъмол қилишни тавсия этамиз.
Дорилар билан даволаймиз!
Болалардаги ортиқча вазнни даволашда фарзандингиз ёши ва саломатлигининг умумий ҳолати инобатга олинади. Болакайларга иштаҳани пасайтирадиган, оздирадиган дорилар асло тавсия этилмайди! Агар семизлик эндокрин тизимдаги ўзгаришлар асоратида юзага келган бўлса, аввало асосий хасталик даволанади. Унга қўшимча тарзда парҳез ва турли жисмоний машқлар буюрилиши мумкин.
Жазолаш ёки мукофотлаш
Болакай бирор айб иш қилиб қўйса, уни овқатдан маҳрум қилиб жазоламанг. У бусиз ҳам ўз ташқи кўринишидан уялиб юрибди, кўнглига оғир ботиши мумкин. Яхши баҳо олиб келса ёки бирор ютуққа эришса музқаймоқ, шоколад ва ширин ичимликлар билан мукофотлаш тўғри эмас. Юқори калорияли маҳсулотлар боланинг ҳозирги ҳолатига салбий таъсир кўрсатишини ёдда тутинг.
Чалғитувчи терапия
Соғлом одамда иштаҳа чўққиси асосан эрталабки соатларга тўғри келади. Кечқурун истеъмол килинган овқат эрталабгача ҳазм бўлиб, қонда глюкоза миқдори пасаяди, иштаҳа очилади. Ортиқча тана вазнга эга бўлган болаларда эса, аксинча, кечқурун иштаҳа фаоллашади. Кўп болалар ота-онасидан бесўроқ музлатгичлардаги озиқ маҳсулотларни олиб, беркиниб ейишади. Бу болаларда гипоталамус безида жойлашган очлик марказининг қўзғалиб, тўйганлик ҳиссини йуқотиб қўйиш билан ифодаланади. Уларга нафақат спорт ва бошқа жисмоний зўриқишлар, балки турли тўгаракларга бериш ҳам тавсия этилади. Бу «чалғиувчи» терапия саналади. Очлик маркази қўзғалиб қолган бола тўгаракларга қатнашиб, овқат ҳақида ўйламай қўяди, бу эса ота-оналарга фарзандининг бузилган овқатланиш рационини тиклашга ёрдам беради.
Дилбандингиз доим соғ-омон бўлсин!
Дилноза МИРТОЛИПОВА тайёрлади.
06.08.2021, 17:47
CCВ Матбуот хизмати буйрак етишмовчилиги қандай хасталик экани ва уни бартараф этишда мамлакатимиз тиббиёти нималарга қодирлиги ҳақида Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази бўлим раҳбари,...26.12.2017, 13:12
— Уч яшар ўғлим овқат чайнаб ютаётганида қулоғини ушлаб, оғриётганини айтди. Шифокорга кўрсатсам, отит деб ташхис қўйди. Бу қандай касаллик? Уни уйда даволаса бўладими? Назира...26.12.2017, 13:08
— Эмизикли чақалоғим экссудатив диатез касаллиги билан оғриганди. Ҳозир соғайган бўлса-да, айрим таомларни истеъмол қилганимда унинг баданида қизғиш доғлар пайдо бўлади. Гўдакда диатез қайталамаслиги учун...26.12.2017, 11:36
Узоқни кўра олмаслик;сколиоз (умуртқа поғонасининг қийшайиши);гастрит;руҳий-асаб тизими бузилишлари кабиларни мактаб касалликлари сирасига киритиш мумкин. Статистикага кўра, ҳар беш боланинг бири умуртқа поғонаси муаммоларидан қийналса, ҳар...