АсосийShou-biznes

Бугун Чарли Чаплин таваллуд топган кун

Бугун машхур комик киноактёр, сценарист, бастакор ва режиссёр Чарли Спенсер Чаплин таваллуд топган кун. Агар ҳаёт бўлганида, у дунёнинг энг узоқ умр кўрувчи кишилари сарасидан жой олиб, 126 ёшга кирган бўларди. Бироқ афсуски, у 1977 йили 88 ёшида вафот этган.

Чаплин 1889 йилнинг 16 апрелда Лондоннинг Ист-лэйн кўчасидаги хонадонларнинг бирида, асли келиб чиқиши инглизлардан бўлган санъаткорлар оиласида дунёга келган.  У кичиклик вақтида оила Уэст-скверга кўчиб ўтишади. Отаси Чарльз Спенсер Чаплин ва онаси Ханна Чаплинлар эстрада актёрлари бўлишган.

Айтиш лозимки, Чарлидан аввал Ханна бошқа миллат вакилидан яна бир ўғил фарзандни дунёга келтирган. унга Сидни Хилл деб исм берган. Чарльз Спенсер Чаплинга турмушга чиққач эса, бу болакайга ҳам Чаплин фамилияси берилган. Чарлининг отаси ўз овози билан 1880 йилларда омма орасида машхур бўлган. бир неча бор у бутун Европа бўйлаб гастрол сафарларини амалга оширган. Бироқ машхурлик ортида у тинимсиз равишда спиртли ичимликларни ича бошлади ва 1901 йилнинг 9 май санасида, навқирон 37 ёшида оламдан ўтади. Отасининг ўлимига қадар Чарлининг онаси у билан ажрашади ва икки ўғил ёлғиз онанинг қарамоғида катта бўла бошлайди.

Отасининг ўлимидан сўнг онасининг аҳволи оғирлашади. Орадан бир муддат ўтиб эса, кекирдак билан боғлиқ касалликка чалиниши оқибати онасининг овози йўқола боради ва оилада моддий қийинчиликлар бошланади. Оқибатда Сид ва Чарли онаси билан бирга ночорлар уйи ва мактабига берилади. Оилавий қийинчиликлар туфайли Чарлес Чаплин жуда ёш пайтиданоқ ишлай бошлайди. Дастлаб кўчада газета сотади, турли ўйинчоқлар ясайди, босмахонада ва маълум муддат идишлар ишлаб чиқарадиган корхонада югурдак бўлиб юради. Аммо шунга қарамай унинг бутун ҳаёли театрда эди. Шу тариқа кичик-кичик ролларни ўйнай бошлаган Чаплин аста-секин танила бошлайди. Аслида отаси тириклик вақтида Чарли Чаплин саҳнага илк бор 1894 йили, 5 ёшида чиққан. Бироқ кейинчалик у ўзини билим олишга бағишлаган.

Чарли ноилож ҳолда 12 ёшида мактабни ташлаб пул топиш учун ишлашга мажбур бўлади. Онасининг саҳнадан кетиши, Чарлининг саҳнага чиқишига туртки бўлади ва у кичик ёшдаги комик актёр сифатида оилани боқишга етадиган пул топа бошлайди. Афсуски, унинг онаси Ханна саҳнага қайта олмайди.

1896 йили Ханна Чаплиннинг онаси Руҳий касалликка чалинади ва руҳий касалликлар касалликлар шифохонасига жойлаштирилади. 1900-1903 йиллар давомида Чарли кичик-кичик ролларни ўйнаб юрган. Дастлабки ижодини эса пантомимачи актёр сифатида бошлайди.

Айнан 1903 йили 14 ёшида у театрга ишга олинади ва “Шерлок Холмс”даги Билл ролини ижро этади. Ўқишни эрта ташлаб кетгани сабабли, бу вақтда Чарли ўқиш ва ёзишни деярли билмасди. Шу сабабли ҳам унга ролни ёдлаш учун матн берилганда, у матнни ифодали ўқиб беришларини сўрашларидан жуда кўрқарди. Ролларни ёдлаш, матнларни ўқиш ва тушунишга унга акаси, Сид ёрдам берарди. Бир неча йил шу йўналишда ишлагач, 16 ёшга етганда Чарли бир кунда 6-14 соатдан скрипка чалишни бошлайди. Бунинг учун у театр дирижёри ва ёнинг ёрдамчиларидан дарс олади.

1908 йилнинг 21 февралида у Фреда Карно театр ташкилотида мюзик-холларда пантамимо ролини ижро этиш учун ишга олинади. Бу театрда у ўз ўрнини топади ва театрнинг энг кўзга кўринган актёрлари қаторидан жой олади. 1912 йил АҚШга ташриф буюради ва Сер Мак Сеннет бошчилигидаги бир қанча фильмларда суратга тушади. Шундан сўнг “Кистоун фильм” студиясида доимий ишчи сифатида ишлай бошлайди.

Дастлаб 1914 йилда Кейстонда ҳафтасига 150 АҚШ доллари миқдорида маош оларди. 1915 йилга келиб, бу кўрсаткич 1250 АҚШ долларига етди. Бундан ташқари, шартнома учун яна 10.000 АҚШ долларини қўлга киритди. 1916-1917 йилларда эса 150.000 АҚШ долларлик шартнома имзолашга муваффақ бўлган Чаплиннинг ҳафталик маоши 10.000 АҚШ долларига етган эди. 1917 йил “First National” студияси билан бир миллионлик фантастик шартномани имзолайди ва шундан сўнг тарихда “энг қиммат актёр” деган ном қолдиради.

1927 йилдан бошлаб гарчи овозли фильмлар чиқа бошлаган бўлса ҳам Чаплин ҳамон ўз анъанасига содиқ қолган ҳолда овозсиз фильмарда рол ижро этишда давом этади. Сабаби, бу вақтда у омма томонидан “Пантамимо ва овозсиз фильмлар қироли” деб тан олинган эди. Ўн йил шу йўсинда ишлаган актёр 1940 йилга келибгина овозли фильмларда суратга туша бошлайди.

Кунлардан бир  куни Англия кўчаларининг бирида Чарлес Чаплиннинг антиқа ҳаракатларини ўхшатиш бўйича танлов бўлиб ўтади. Бу ҳақда хабар топган актёрнинг ўзи ҳам танловда тасодифан иштирок этади. Танлов ниҳоясига етгач, антиқа ҳолат юзага келади. Чарли Чаплин ҳаракатларини ўхшатиш бўйича ўтказилган танловда актёрнинг шахсан ўзи биринчи ўринни эмас, учинчи ўринни қўлга киритади.

Альберт Эйнштейн Чарли Чаплиннинг фильмларини яхши кўрар, бу актёрга ихлоси баланд эди. Кунлардан бир кун у актёрга шундай мактуб битади: “Сизга қойилман, санъатингиз ҳаммага тушунарли, Сиз келажакда буюк одам бўласиз, Эйнштейн”.

Орадан кўп ўтмай жавоб хати келади: “Мен эса Сизга қайта-қайта қойил қоламан. Сизнинг нисбийлик назариянгизни жаҳонда камдан-кам одам тушунади, лекин барибир Сиз улуғ одамсиз. Чаплин”.

Унинг даромади йил сайин ошиб боради. 1919 йилга келиб Чаплин Мери Пикфорд, Дуглас Фербенксон ва Девид Гриффитонлар билан бирга ўз кино студиясини очади. Унга “United artists” (Бирлашган актёрлар) дея ном беради.1952 йил АҚШдан кетиб Швейцарияда яшай бошлайди.

70-йилларда Чарли Чаплин икки бора “Оскар” мукофотини киритган. Ҳатто унга 1975 йил Элизаветта II томонидан ритсарлик унвони ҳам берилади. АҚШ кино академиясининг икки карра лаурияти номига ҳам сазовор бўлган Чарли Спенсер Чаплин 1977 йилнинг 25 декабрида оламдан ўтган.

Шахсий ҳаёти...  

Аслида унинг ҳаёти худди бир неча бобли романга ўхшайди. У ҳаёти давомида кўп бор севган ва севилган. 4 бор уйланган.....

Чаплиннинг илк севгисини 19 ёшида учратади. Гарчи Чарлида унга нисбатан илиқ туйғулар бўлган бўлса-да, 14 ёшли Хетти исмли қиз билан муносабатлари дўстона кечган, дейиш ҳам мумкин. Чунки улар турмуш қуришмайди. Кейинчалик, 1921 йили Чарли акаси Сиддан Хеттининг 1918 йили вафот этгани ҳақида эшитади.

Кейинги муҳаббати Эдна Пёрвиэнс исмли аёл билан боғлиқ. У билан Чарли 1915 йили фильмни суратга олиш чоғида танишган. Уларнинг ўртасидаги муносабатлар ҳақида матбуотда жуда кўп миш-мишлар тарқалган. Нима бўлганида ҳам, 1923 йилга қадар Эдна Пёрвиэнс Чаплиннинг фильмларидаги бош қаҳрамон сифатида рол ижро этган. 1958 йили Эдна Пёрвиэнс вафот этган.

Милдред Харрис Чарли Чаплиннинг илк рафиқаси. Уларнинг тўйлари 1918 йилнинг 23 октябрида бўлиб ўтган. Ўшанда Чарли 29, Харрис эса 16 ёшда эдилар. Чарли Харриснинг ҳомиладор эканини билгач, унга уйланган. 1919 йилнинг 7 июлида уларнинг ўғли Норман дунёга келади. Аммо у 3 кунлигида вафот этади. 1920 йили улар ажралишади.

1924 йилнинг 26 ноябрида у Лита Грей билан турмуш қуради. Аммо бу тўй учун у жуда кўп машаққатларни бошдан кечиришига тўғри келади. АҚШ қонунчилиги билан муаммолар келиб чиқмаслиги учун Чарли АҚШда эмас Мексикада уйланишига тўғри келган. Улар икки ўғилнинг ота-онаси бўлишган. Улар: Кичик Чарльз Чаплин ва Сидни Эрл Чаплинлар. Бироқ бу рафиқаси билан ҳам Чаплин 1928 йили ажрашади.

Актриса Полетт Годдар ва Чарли Чаплин ўртасидаги ишқий муносабатлар 1932 йилдан 1940 йилларга қадар давом этган. Уларнинг муносабатлари ўз ниҳоясига етганидан сўнг, ҳар иккиси ҳам 1936 йили пинхона турмуш қурганликларини айтишган.

Уна О’Нил Чарлининг тўртинчи рафиқаси эди. Уна Чарлидан 36 ёш кичик эди. 1943 йилнинг 16 июнида бўлиб ўтган тўйдан сўнг уларнинг оиласида 3 ўғил ва 5 қизалоқ дунёга келган. Улар: Кристофер, Южин, Майкл ва Жеральдина, Жозефина, Жоана, Виктория ва Анна-Эмиллар. Қизиғи шундаки, охирги қизалоқни Уна Чарлининг 72 ёшида дунёга келтирган.

Шундай қилиб, Чарли Чаплиннинг жами 11 та фарзанди бўлган.

 

 

 

    Бошқа янгиликлар