Statistik ma`lumotlarga ko`ra, O`zbekiston bo`yicha bir kunda 19-20 ming tonna chiqindi hosil bo`lmoqda. Chiqindilar turli xil metallar, shisha idishlar, makulatura, plastik, oziq-ovqat mahsulotlarining qoldiqlaridan iborat bo`lib, ularning faqat 32 foizi qayta ishlanmoqda. Bu haqda Tabiat resurslari vaziri birinchi o`rinbosari Obid Qudratov 30 mart — Xalqaro chiqindisiz kun munosabati bilan poytaxtda bo`lib o`tgan tadbirda ma`lum qildi.
Avval xabar qilganimizdek, Turkiya Respublikasi o`tgan yili Xalqaro chiqindisiz kunni belgilash haqidagi rezolyusiyani qabul qilish tashabbusini ilgari surdi va Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi 2022 yil 14 dekabrdagi 77-sessiyasida 30 martni har yili nishonlanadigan “Xalqaro chiqindisiz kun” deb e`lon qilish to`g`risida rezolyusiya qabul qildi. Bugun dunyoning 105 ta davlatida, xususan O`zbekistonda ham mazkur kun nishonlanmoqda, umumtarg`ibot harakatlari amalga oshirilmoqda.
Tabiat resurslari vazirligi 30 mart — Xalqaro chiqindisiz kun (“International Day of Zero Waste”) munosabati bilan O`zbekiston Ekologik partiyasi bilan hamkorlikda Qoraqalpog`iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahrida keng jamoatchilik bilan birgalikda yugurish orqali chiqindilarni saralab yig`ish – “plogging” tadbirlarini o`tkazdi.
Poytaxtda tashkil etilgan tadbirning tantanali ochilish marosimida Tabiat resurslari vazirining birinchi o`rinbosari Obidjon Qudratov respublika bo`ylab ilk bor o`tkazilayotgan ushbu plogging tadbir hududlarimiz toza-ozodaligini ta`minlashga, jamoatchilikda bu borada daxldorlik hissini uyg`otishga xizmat qilishini ta`kidladi.
"Bugungi kunda aholi tomondan qattiq maishiy chiqindilarni duch kelgan erlarga tashlab ketilishi oqibatida aholi punktlari, magistral yo`l yoqalari, dala maydonlari chetlari va suv havzalari qirg`oqlarida noqonuniy chiqindixonalar hosil bo`lishi davom etmoqda. Dunyo miqyosida chiqindilar muammosi eng dolzarb ekologik masalalardan biriga aylanib ulgurgan.
Ta`kidlash lozimki, chiqindi muammosi O`zbekiston uchun ham begona emas. Statistik ma`lumotlarga e`tibor qaratadigan bo`lsak, mamlakatmiz bo`yicha bir kunda 19-20 ming tonna chiqindi hosil bo`lmoqda. Chiqindilar turli xil metallar, shisha idishlar, makulatura, plastik, oziq-ovqat mahsulotlarining qoldiqlaridan iborat bo`lib, bugungi kunda ularning faqat 32 foizi qayta ishlanmoqda", - dedi vazir o`rinbosari.
Qayd etilishicha, 2020 yil 28,9 ming, 2021 yil 18,7 ming, 2022 yilda 20,3 ming nafardan ziyod fuqarolar chiqindilarni belgilanmagan joylarga tashlaganligi uchun ma`muriy huquqbuzarliklar aniqlangan. Xalqaro chiqindilarsiz kunni o`tkazish orqali chiqindisiz tashabbuslarni ilgari surish bilan keng jamoatchilikning atrof-muhitga bo`lgan munosabatini o`zgartirish, chiqindilar hosil bo`lishini kamaytirish, barqaror iste`mol va ishlab chiqarish modellarini targ`ib qilish, aylanma iqtisodiyotga o`tishni qo`llab-quvvatlash maqsad qilingan.
Ma`lum qilinishicha, endi chiqindilarga chiqini deb emas, daromad manbai deb qarash lozim. Ularni saralash va qayta ishlash orqali turli xo`jalik mollari, plasmassa idishlar, qog`ozlar ishlab chiqari mumkin. Bu haqda Tabiat resurslari vazirligi Toshkent shahar boshqarmasi boshlig`i Farhod Dehqonov ma`lum qildi.
Toshkent shahrida mazkur tadbir doirasida vazirlik rahbariyati va qator tashkilotlar vakillari ishtirokida Mirzo Ulug`bek tumanining Istiqlol va Maxtumquli ko`chalari kesishmasida joylashgan bog`ni chiqindilardan tozalash aksiyasi tarzida bo`lib o`tdi va ushbu bog` hududi ishtirokchilar tomonidan yanada toza holatga keltirildi.
Ma`lumot uchun: 2019 yildan buyon O`zbekistonda har yili sentyabr oyining uchinchi shanba kuni “Butunjaxon tozalik kuni” munosabati bilan hududlarda aholining turli qatlamlari, ayniqsa yoshlarni keng jalb qilgan holda chiqindilarni yugurish orqali saralab yig`ish tadbirlari – “Plogging” o`tkazib kelinmoqda. Jumladan, 2022 yilda respublika bo`ylab 515 ta manzilda o`tkazilgan tadbirda 100 ming nafardan ortiq ishtirokchi, 2 964 ta maxsus texnika yordamida 6 661 ga er maydonidan jami 40 503,6 tonna qattiq mashiy chiqindilar yig`ilib, belgilangan tartibda utilizasiya qilindi.
Farida Egamberdieva,
Karimjon Zaripov
