Birlashgan Millatlar Tashkilotining Giyohvand moddalar va jinoyatchilik bo`yicha boshqarmasi tomonidan o`tkazilgan yangi tadqiqot sharhiga ko`ra, 2022 yil aprel oyida amalda rasmiylar tomonidan giyohvand moddalarga taqiq qo`yilganidan keyin Afg`onistonda ko`knori etishtirish qariyb 95 foizga kamaydi.
Mamlakatning barcha hududlarida afyun etishtirish 233 ming gektardan 2023 yilda atigi 10 800 gektarga qisqardi. Bu qisqarish afyun etkazib berishning mos ravishda 95 foizga, 2022 yildagi 6200 tonnadan 2023 yilda atigi 333 tonnagacha qisqarishiga olib keldi.
Keskin pasayish afyun etishtirishdan keladigan daromadga tayanadigan ko`plab zaif qishloq jamoalari uchun darhol gumanitar oqibatlarga olib keldi. Fermerlarning 2023 yilgi afyun hosilini savdogarlarga sotishdan tushgan daromadi 2022 yil hosili uchun taxminan 1,360 million AQSh dollaridan 2023 yilda 110 million AQSh dollariga kamaygan.
“Bu noqonuniy opiy bozori va uning mahalliy va global miqyosda etkazayotgan zarariga qarshi kurashda doimiy natijalarga erishish uchun haqiqiy imkoniyatdir”, dedi BMT Narkotiklar va jinoyatchilikka qarshi kurash boshqarmasi ijrochi direktori Gada Vali. “Shu bilan birga, yakuniy ijobiy va barqaror natijaga erishish uchun, ayniqsa, Afg`oniston xalqi uchun hal qilinishi kerak bo`lgan muhim oqibatlar va xavflar mavjud.
“Aholining qariyb sakson foizi qishloq xo`jaligiga bog`liq, Afg`oniston allaqachon suv tanqisligiga duch kelmoqda”, - dedi BMT Bosh kotibining Afg`oniston bo`yicha maxsus vakili, Afg`onistonga yordam ko`rsatish missiyasi rahbari Roza Otunbaeva.
2023 yilda umumiy 90 foizga qisqargan opiat iqtisodiyotining chuqur qisqarishi Afg`oniston iqtisodiyotiga kengroq miqyosda ta`sir qilishi kutilmoqda. Ko`pchilik fermerlar o`rniga bug`doyga o`tdi, natijada Farah, Hilmand, Qandahor va Nangahor viloyatlarida g`alla etishtirish 160 ming gektarga ko`paydi. Bug`doy etishtirish oziq-ovqat xavfsizligidan biroz xalos bo`lishi mumkin bo`lsada, hosil afyunga qaraganda ancha kam daromad keltiradi: bug`doyga o`tish tufayli to`rtta viloyatdagi fermerlar 2023 yilda potensial daromaddan taxminan 1 milliard AQSh dollarini yo`qotishdi.
