Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Гиёҳванд моддалар ва жиноятчилик бўйича бошқармаси томонидан ўтказилган янги тадқиқот шарҳига кўра, 2022 йил апрель ойида амалда расмийлар томонидан гиёҳванд моддаларга тақиқ қўйилганидан кейин Афғонистонда кўкнори етиштириш қарийб 95 фоизга камайди.
Мамлакатнинг барча ҳудудларида афюн етиштириш 233 минг гектардан 2023 йилда атиги 10 800 гектарга қисқарди. Бу қисқариш афюн етказиб беришнинг мос равишда 95 фоизга, 2022 йилдаги 6200 тоннадан 2023 йилда атиги 333 тоннагача қисқаришига олиб келди.
Кескин пасайиш афюн етиштиришдан келадиган даромадга таянадиган кўплаб заиф қишлоқ жамоалари учун дарҳол гуманитар оқибатларга олиб келди. Фермерларнинг 2023 йилги афюн ҳосилини савдогарларга сотишдан тушган даромади 2022 йил ҳосили учун тахминан 1,360 миллион АҚШ долларидан 2023 йилда 110 миллион АҚШ долларига камайган.
“Бу ноқонуний опий бозори ва унинг маҳаллий ва глобал миқёсда етказаётган зарарига қарши курашда доимий натижаларга эришиш учун ҳақиқий имкониятдир”, деди БМТ Наркотиклар ва жиноятчиликка қарши кураш бошқармаси ижрочи директори Гада Вали. “Шу билан бирга, якуний ижобий ва барқарор натижага эришиш учун, айниқса, Афғонистон халқи учун ҳал қилиниши керак бўлган муҳим оқибатлар ва хавфлар мавжуд.
“Аҳолининг қарийб саксон фоизи қишлоқ хўжалигига боғлиқ, Афғонистон аллақачон сув танқислигига дуч келмоқда”, - деди БМТ Бош котибининг Афғонистон бўйича махсус вакили, Афғонистонга ёрдам кўрсатиш миссияси раҳбари Роза Отунбаева.
2023 йилда умумий 90 фоизга қисқарган опиат иқтисодиётининг чуқур қисқариши Афғонистон иқтисодиётига кенгроқ миқёсда таъсир қилиши кутилмоқда. Кўпчилик фермерлар ўрнига буғдойга ўтди, натижада Фараҳ, Ҳилманд, Қандаҳор ва Нангаҳор вилоятларида ғалла етиштириш 160 минг гектарга кўпайди. Буғдой етиштириш озиқ-овқат хавфсизлигидан бироз халос бўлиши мумкин бўлсада, ҳосил афюнга қараганда анча кам даромад келтиради: буғдойга ўтиш туфайли тўртта вилоятдаги фермерлар 2023 йилда потенциал даромаддан тахминан 1 миллиард АҚШ долларини йўқотишди.
