Joriy yilning 13–17 noyabr kunlari “Silk Road Samarkand” kongress markazida BMT Konvensiyasi (CRIC-21) ijrosini ko`rib chiqish qo`mitasining 21-sessiyasi bo`lib o`tmoqda.
Tadbirda 196 mamlakat va Evropa Ittifoqidan 500 ga yaqin delegatlar, fuqarolik jamiyati va ilmiy doiralar vakillari ishtirok etmoqda. Ular Konvensiyaning strategik maqsadlariga erishish yo`lidagi taraqqiyotni ko`rib chiqadilar. UNSSD imzolanganidan beri birinchi marta uning eng muhim yig`ilishlaridan biri Markaziy Osiyoda o`tkazilmoqda.
CRIC-21 ishtirokchilari BMTning 2018–2030 yillarga mo`ljallangan strategiyasiga muvofiq er degradasiyasining oldini olish bo`yicha global maqsadlarga erishish bo`yicha taraqqiyotni ko`rib chiqish va tavsiyalar berish imkoniyatiga ega bo`ladi.
Tadbirning ochilish marosimida O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoevning tabrik so`zi o`qib eshittirildi.
“Oliy forum kun tartibidan zamonamizning iqlim muammolariga birgalikda qarshi turish va cho`llanishga qarshi kurashda keng xalqaro hamkorlikni rivojlantirishga oid hayotiy muhim masalalar o`rin olgan. Ta`kidlashni istardimki, O`zbekiston va butun Markaziy Osiyo mintaqasi iqlim o`zgarishining salbiy ta`siri va ular keltirib chiqaradigan ijtimoiy, ekologik muammolarning og`ir oqibatlarini to`liq his qilmoqda.
Bugun biz bir avlodning ko`z o`ngida yo`q bo`lib borayotgan Orol dengizi global halokatining og`ir oqibatlariga qarshi kurashyapmiz. Bu tahdidlarning barchasi va boshqa ko`plab omillar nafaqat mintaqamizda, balki butun dunyoda aholi farovonligi va salomatligiga bevosita ta`sir ko`rsatmoqda, bu esa Barqaror rivojlanishning asosiy maqsadlariga erishish yo`lida hamkorlikni yanada mustahkamlash taqozo etmoqda.
O`zbekistonning joriy sessiya yakunlariga ko`ra qum va chang bo`ronlari bo`yicha Samarqand deklarasiyasini qabul qilish tashabbusi xalqaro ekspertlar hamjamiyati tomonidan qo`llab-quvvatlanishiga ishonaman.
Ishonchim komilki, mazkur ko`p tomonlama hujjat ana shunday jiddiy ekologik muammolardan erta ogohlantirish va samarali kurashishga qaratilgan umumiy sa`y-harakatlarimizga muhim hissa bo`lib, ilmiy almashinuvni kengaytiradi, yangi texnik ko`mak dasturlari va maqsadli investisiya loyihalarini amalga oshirishga xizmat qiladi”, — dedi Shavkat Mirziyoev.
Tadbirning 1-kuni doirasida, 13 noyabr kuni birinchi yalpi majlis boshlandi, unda CRIC-21 raisi, UNCCD ijrochi kotibi Ibrohim Tiau, O`zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati Raisi Tanzila Narboeva va Ekologiya, atrof-muhitni muhofaza qilish va iqlim o`zgarishi vaziri Aziz Abduhakimov nutq so`zladi.
“Dunyo bo`ylab biz kuzatayotgan qurg`oqchilik, o`rmon yong`inlari va jazirama to`lqinlar bir-biri bilan bog`liq bo`lgan iqlim va tabiat inqirozlarining alomatlaridir. 2015-yildan beri taxminan 4 million kvadrat km sog`lom va unumdor erlar - taxminan O`rta Osiyo hajmiga teng maydon yo`qolgan. 2030-yilga borib erdan foydalanish bo`yicha global maqsadlarga erishish uchun erning keyingi degradasiyasini zudlik bilan to`xtatishimiz va kamida 1 milliard gektar maydonni tiklashimiz kerak”, — dedi BMTning cho`llanishga qarshi kurash bo`yicha konvensiyasi ijrochi kotibi Ibrohim Tiau.
Ushbu yig`ilish juda muhim vaqtda bo`lib o`tmoqda, chunki UNCCD tomonidan taqdim etilgan so`nggi ma`lumotlar shuni ko`rsatadiki, dunyodagi sog`lom va unumdor erlarning yillik yo`qotilishi taxminan 100 million gektarni tashkil qiladi. Mavjud tendensiyalar davom etsa, 2030 yilga borib dunyoda er degradasiyasining neytralligiga erishish uchun 1,5 milliard gektar maydonni tiklash kerak bo`ladi. Biroq, qo`shimcha tanazzulni to`xtatish va mavjud majburiyatlarning bajarilishini tezlashtirish belgilangan maqsadlardan oshib ketishi mumkin.
“Dunyo uch tomonlama global inqiroz bilan kurashayotgan bir paytda erga bo`lgan munosabatlarimizni qayta ko`rib chiqish dolzarb masaladir. Erlarimizni sog`lom saqlash iqlim o`zgarishi oqibatlarini yumshatish va moslashish borasidagi sa`y-harakatlarimizda ustuvor vazifa bo`lishi kerak.
CRIC-21 ko`rgazmasining O`zbekistonda o`tkazilishi bejiz emas, chunki u er degradasiyasining barcha salbiy oqibatlarini — qurg`oqchilik, qum va chang bo`ronlaridan tortib qishloq xo`jaligi mahsuldorligi va biologik xilma-xillikni yo`qotishgacha boshdan kechirayotgan eng zaif mamlakatlardan biri misolidir.
Asrlar davomida o`zbeklar an`anaviy ravishda dehqonchilik bilan shug`ullanib kelgan, shu bois er tarixda eng muhim tirikchilik manbai hisoblangan. Binobarin, bu muhim tirikchilik manbaini jiddiy tahdid ostida ko`rish xavotir uyg`otadi va aniq chora-tadbirlar ko`rish zarurligidan dalolat beradi.
Iqlim o`zgarishi va inson faoliyati tufayli ko`plab muammolarga duch kelsak-da, biz ularni er va umuman tabiat bilan munosabatlarimizni chinakam qayta ko`rib chiqish imkoniyati sifatida ko`ramiz. Atrof-muhit va iqlim o`zgarishlari kun tartibi O`zbekiston hukumatining eng muhim strategik ustuvor yo`nalishlaridan biri ekanligini mamnuniyat bilan ma`lum qilmoqchiman. Biz er degradasiyasining neytralligiga erishishga intilamiz va bu borada dastlabki natijalarni ko`ryapmiz”, — dedi Aziz Abduhakimov.
Ta`kidlash joizki, O`zbekiston Respublikasi Osiyo mintaqasi va MDH davlatlari orasida birinchi bo`lib 1995 yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Cho`llanishga qarshi kurash to`g`risidagi konvensiyasini ratifikasiya qilgan edi.
