Islomobod noqonuniy muhojirlarni chiqarib yuborish kampaniyasini boshlaganidan so`ng, Afg`onistondagi gumanitar vaziyatning yomonlashishiga olib kelishi mumkin bo`lgan 374 mingga yaqin afg`on Pokistondan vataniga qaytdi. Bu haqda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Qochqinlar bo`yicha Oliy komissarligi boshqarmasi ma`lum qildi.
“BMT Qochqinlar bo`yicha Oliy komissarligi Pokistonning hujjatsiz xorijliklar mamlakatni tark etishi kerakligi haqidagi e`lonidan xavotirda, chunki bu buyruqlar afg`on fuqarolariga, jumladan, ro`yxatga olingan qochqinlarga va haqiqiy hujjatlarga ega bo`lgan boshqa shaxslarga salbiy ta`sir ko`rsatdi”, dedi BMT Qochqinlar bo`yicha Oliy komissarligi vakili Filippa Kandler.
“Pokiston 2023 yil 3 oktyabrda ushbu rejani (noqonuniy muhojirlarni haydash) e`lon qilganidan beri 374 mingga yaqin odam Afg`onistonga, asosan qo`rquv va shoshqaloqlik bilan qaytdi. Biz Pokistonda afg`onlarning hibsga olinishi, hibsga olinishi va deportasiyasi sonining eksponensial oshib borayotganiga guvoh bo`lmoqdamiz”, dedi u.
Afg`onlarning o`z vatanlariga ommaviy qaytishi "davom etayotgan gumanitar inqirozni yanada kuchaytiradi, chunki qishki harorat pasayib, ba`zi joylarda eng past harorat -4S ga etadi", dedi Kandler. U “ko`plab afg`on qaytib kelganlar himoyasiz” ekanini, jumladan, “etarli boshpana bo`lmasa, qattiq qishda halok bo`lishi mumkin bo`lgan ayollar va bolalar”ni esladi.
Pokistondagi afg`onlar BMTning Qochqinlar bo`yicha Oliy komissarligi rasmiylariga “hibsga olish va hibsga olinishidan qo`rqib, shoshib ketayotganliklarini” aytdilar, dedi Kandler. Rasmiy ro`yxatga olingan barcha afg`on qochqinlari qonuniy ravishda Pokistonda qolishi mumkin bo`lsada, ular hali ham “vahima tuyg`usini” boshdan kechirishgan. Departament vakilining aytishicha, "davomli bosim" "Pokiston hukumatidan olingan kafolatlarga qaramay, jamoalarda jiddiy tashvish uyg`otdi".
Noqonuniy muhojirlar deportasiyasi e`lon qilingan vaqtga kelib, turli hisob-kitoblarga ko`ra, Pokistonda 1,1 milliondan 1,7 milliongacha afg`on qochqinlari bo`lgan. Pokiston rasmiylari ularga 1 noyabrgacha ixtiyoriy ravishda Afg`onistonga qaytishlari uchun vaqt berdi. 160 minggacha afg`onlar buni uddalashdi. Keyin Pokiston qochqinlarni majburan deportasiya qila boshladi.
Afg`onistondagi gumanitar inqiroz 2021 yil avgustida "Tolibon" radikal harakati hokimiyatni qo`lga kiritganidan beri og`irlashmoqda.
