Guruch Sharq xalqlari oshxonasi va dasturxonida non bilan deyarli teng o`rin va mavqega ega mahsulot. Azal-azaldan guruch nafaqat mazali taomlarning asosi, balki ko`pgina shifobaxsh xususiyatlarga ega ne`mat sifatida ham qadrlab kelingan. Quyida guruchning ana shu xususiyatlaridan ayrimlari bilan tanishasiz.
1. Guruch tarkibida boshqa istalgan don-dunga nisbatan bir necha barobar ko`p kraxmal mavjud.
2. Oqsillar, aminokislotalar va vitaminlar ham juda ko`p. Guruch tarkibidagi inson organizmi uchun zarur moddalar ideal darajada muvozanatlashgan. Masalan, kaliy va natriy 5:1 nisbatda bo`lib, u organizmdagi kislota-ishqor muvazanatini saqlab turishga yordam beradi.
3. O`pka uchun foydali, bronxit va bronxial astmani davolashda guruchni dukkakli donlar bilan qo`shib qaynatib, kunda 3 mahal suvi bilan birga iste`mol qilish kerak.
4. Hazm a`zolariga, xususan, yo`g`on ichakka yaxshi ta`sir qiladi. Agar qattiq qaynatib, suvi ichilsa, ichak devorlarini mustahkamlaydi, ich ketishini to`xtatadi. Sut bilan qo`shib qaynatilsa, ichaklarni tozalaydi. Guruch qaynatmasidan huqna qilinsa, ichakdagi yaralarga kor qiladi.
5. Angina, gripp va zotiljamda guruchni yalpiz va piyoz qo`shib qaynatib, suvi ichilsa, isitma tushiruvchi, mikroblarni o`ldiruvchi va ularni organizmdan chiqarib yuboruvchi vosita vazifasini o`taydi.
6. Oshqozon va ichaklar yarasi, gastritlarda guruchni sariyog` yoki o`simlik yog`i qo`shgan holda qaynatib iste`mol qilish kerak.
7. Yangi tuqqan onalarda guruch qaynatmasi sutni ko`paytiradi.
8. Guruch qaynatmasi chanqoqni qondiradi.
9. Buyrak va o`t qopidagi toshlarni tushiradi. Buning uchun ham guruch qaynatmasini tez-tez iste`mol qilib turish kerak.
10. Guruch ko`p iste`mol qilgan odamning yuz rangi tiniq bo`ladi. Shuningdek, qovun sharbatiga solib qaynatilgan guruchning suvi bilan sepkillar va boshqa pigment dog`larni yo`qotsa bo`ladi.
11. Og`izdan kelayotgan badbo`y hidni yo`qotadi. Buning uchun xom guruchni chaynash kerak.
12. Jarohatlar, bo`g`inlar chiqishi, hasharotlar chaqishida foyda qiladi. Buning uchun guruch unini ozgina sirka bilan qaynatib, jarohatning ustiga kompress qilib qo`yiladi.
Shifo maqsadlarida usti silliqlanmagan jaydari guruchdan foydalaniladi. Chunki guruch donlarining aynan yuza qismida shifobaxsh moddalarning aksar qismi jamlangan bo`ladi.
Shifobaxsh reseptlar
Guruchdan tindirma
Osteoxondroz, artrit, revmatizmni davolash uchun: 1 litr sovuq va tindirilgan suvga 4 osh qoshiq guruch, 3 osh qoshiq shakar, 5 dona mayiz qo`shib, 4 kun davomida tindirib qo`yiladi. Dokadan suzib olinadi. Nahorga va tungi uyqudan oldin och qoringa yarim stakandan ichiladi. Davolash muddati: 2-3 oy. Tayyor tindirma muzlatkichda saqlanadi.
Shifobaxsh bo`tqa
Guruchdan tayyorlangan bo`tqalar kamquvvatlikda yaxshi yordam beradi, ammo guruchning usti silliqlanmagan, jaydarisini tanlash kerak. 1 stakan guruchga 0,3 stakan bug`doy kepagini qahvamaydalagichdan o`tkazib qo`shib yuborish va shu aralashmadan bo`tqa yoki shirguruch tayyorlash kerak. Bu ferment va makroelementlarga, vitaminlarga boy taom hisoblanadi.
Xom guruch
Organizmdan xiltlarni (xolesterin, ikkilamchi yog` kislotalari, turli parazitlar, o`tni) chiqarib yuborishda qo`llanilgan. Bir necha kun davomida har kuni nonushtaga 1-2 osh qoshiq xom guruchni yaxshilab chaynab esangiz, tanangizni turli zararli moddalar tark etayotganini o`zingiz ham sezasiz. Ammo bu davo chorasi gastritda, oshqozon-ichak yaralarida, ich qotishida tavsiya etilmaydi. Shuningdek, guruchni kamida 50-100 marta chaynab, keyin yutishni ham unutmang.
Yumshoq guruch
Guruchni ko`p miqdordagi suvda past olovda 5-8 soat davomida qaynatib, juda yumshoq va shifobaxsh vositaga aylantirish mumkin. Buning uchun 10 stakan suvga 1 stakan guruch solinadi. U parhez taom sifatida organizmga tiklovchi va quvvat beruvchi ta`sir ko`rsatadi.
Guruchli krem
Guruchni 1,5 soat davomida qaynatib, yuzidagi quyqasi olinadi. Jaydari guruchdan olingan bunday krem yutishga qiynaladigan, qizilo`ngach, oshqozon kasalliklariga chalingan bemorlarga va uzoq muddat och yurganlarga tavsiya etiladi. Ko`pgina onkologik bemorlar bunday kremni jon deb iste`mol qiladilar va ularga quvvat qaytadi.
Kosmetologiyada
Guruchdan tayyorlangan krem terining tonusini oshirib, taranglashtiradi, oziqlantiradi va mayda ajinlarni yo`qotadi. Buning uchun ozgina qovurib olingan guruchni 1:4 nisbatdagi suvga solib, past olovda uzoq vaqt qaynatish kerak. Keyin dokadan suzib olinadi, hosil bo`lgan krem tozalangan yuzga yarim soatga surtib qo`yiladi.
Shahnoza TO`RAXO`JAEVA tayyorladi
