Бугунги суҳбатдошимиз Константин Станиславский тили билан айтганда, қийинчиликни одатга, одатни енгиликка, енгилликни эса ёқимли жараёнга айлантиришнинг уддасидан чиқа оладиган устозода ижодкор,“Ўзбеккино” Миллий агентлиги бош директори Отабек МУСАЕВ...
— Президентимиз 3 август куни мамлакатимиз ижодкор зиёлилари вакиллари билан учрашув ўтказдилар. Учрашувда миллий кинематографияга ҳам алоҳида урғу бериб, камчиликларни санаб, уларни бартараф этиш учун моддий кўмак ҳам ажратдилар. “Ўзбеккино” Миллий агентлиги ушбу ишонч ва масъулиятни қанчалик оқлайди?
— Ҳақсиз, Президентимиз маърузасининг кўп қисми кино соҳасига қаратилди. Очиғи, бу эътибордан хурсанд бўлдим. Кинонинг бугунги аҳволи юзасидан танқидий ёндашувлар ҳам бўлди. “Ўзбеккино” Миллий агентлигининг бош директори сифатида тан олиб айтишим мумкин, бугунги кино талабга жавоб бермайди. Бу билан ҳеч иш қилинмаяпти, демоқчимасман, айтмоқчиманки, ҳали қилинадиган ишлар талайгина. Замон шиддаткорликни талаб қиляпти, унга етиб олишимиз керак. Бироқ шошма-шошарлик эмас, профессионаллик билан. Учрашувда “Маҳаллада дув-дув гап” каби йиллар чиғириғидан ўтса-да, мароқ билан кўриладиган фильмлар йўқлиги, маданият, санъат ҳеч қачон бизнес, тадбиркорлик бўлмаслиги, соҳада профессионаллар ишлаши лозимлиги хусусида ҳам гапирилди. Ҳаммага маълум, тарихий фильмларни профессионал даражада ишлаш учун катта маблағ талаб этилади. Шу маънода, Президентимиз томонидан катта маблағ ҳам ажратилди. Бу имкониятдан унумли фойдаланиб, кино соҳасидаги мавжуд муаммоларни бартараф этиб, сўнг миннатдорлик тарзида, халқнинг омонати сифатида бу маблағни давлатга қайтаришимиз керак. Уй қуришни кечиктириб туриш мумкин. Лекин бугун "камерамиз йўқ, техника ишламаяпти”, каби важлар билан маънавиятни атиги бир кунга бўлса-да тўхтатсак, ривожланишдан ўн йилга ортда қоламиз, маънавиятни умуман йўқотиб қўйиш эҳтимоли ҳам йўқ эмас. Шу боис енг шимариб, уйқудан кечиб бўлса-да, ишлаш керак.
— Отабек ака, Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган ёшлар мураббийи Мунаввара Абдуллаева “Кино актёр учун реклама”, деганди. Ҳақиқатда шундай бўлиб қолди...
— Бир воқеа ёдимга тушди. Ўтган йили олдимга етти-саккизта машҳур эмас, таниқли актёрлар келди. Шунда кинони камситмаган ҳолда “ҳаммангизни одамлар танийди, ўнтадан иккитаси сизларга тақлид қилади. Бирор ерга борсангиз, навбатсиз ўтказиб юборишади. Хўш, қайси бирингиз театр саҳнасига чиқиб, томошабин билан ҳамнафас бўла оласиз?” дедим. Кўпчилиги гапимдан хафа бўлди. Кейин билсам, улар Ўзбекистон халқ артисти Баҳодир Йўлдошевнинг олдига боришибди, актёрларнинг бу қароридан хурсанд бўлдим. Баҳодир ака улар иштирокидаги “Бобур” спектаклини кўришга таклиф қилди. Таниқли кинорежиссёр Жаҳонгир Қосимов билан бирга бордик. Спектаклдан сўнг уларга “актёрлик қанчалик машаққат ва масъулиятли эканини энди ҳис қилдингиз. Чунки кечаси билан тўлғаниб, ролингиз ҳақида ўйлаб чиққансиз”, дедим. Сақични туфлаб, “камерани ёқ!” деб ҳам роль ўйнаш мумкин. Бироқ бу профессионализм эмас. Таниқли бўлиш, ўзини кўз-кўз қилиш учунгина кинога қадам қўйганларни актёр ҳисобламайман.
— Аслида кино таълимини олмаган “туғма истеъдод”ларни ОАВларда “актёр, актриса” деб ёзиш, аташ қанчалик тўғри ва бу жараёнда “Ўзбеккино”нинг роли қандай?
— Журналистларимиз маълум жиҳатларда “Ўзбеккино” Миллий агентлиги билан бамаслаҳат иш қилишса, мақсадга мувофиқ бўларди. Актёр, бу — юксак ном! Авваллари томошабин актёр билан кўришиш, суҳбатлашиш нариёқда турсин, экран ё спектаклда кўришга муштоқ бўларди. У актёрлар қанчадан қанча китоб ўқиган, профессионализмга эришиш учун узоқ машаққатли йўлни босиб ўтган. Ҳозиргиларнинг ҳаммаси ёмон, демоқчимасман. Орасида ўз устида ишласа, кино санъати ривожига ҳисса қўша оладиганлари ҳам бор.
— Кечирасиз-у, ўша сиз актёр ҳисобламайдиганларни раҳбарлигингиздаги “Ўзбеккино” Миллий агентлиги вилоятлар бўйлаб учрашувларга юборяпти-ку?
— Томошабинлар ўзи танийдиган таниқли “актёр”ларни юборишимизни талаб қилишади. Ваҳоланки, у ҳаваскорлар “Ўзбеккино” Миллий агентлиги “штати”да турмайди. Лекин “актёр”ларнинг учрашувларга боргани фойдадан холи эмас. 7-8 йил аввал таниқли актёрлар билан вилоятга бордик, шахтага тушдик. Шунда улар “кетайлик, кун иссиқ”, дея нолишга тушишди ва шахтада ишлаётганларни кўриб ҳайратланишди. “Сенлар эндигина келиб, “чарчадим”, деяпсанлар. Ишчилар шу ерда овқатланади, қора терга ботиб, оиласини боқади, шароитингни қадрига етгин”, дея танбеҳ бердим. Бу билан актёрларнинг иши осон демоқчимасман. Кино “олами"га киришни истаганлар маҳоратини кўрсатиб, томошабинга маънавий озуқа бермоқчими ё машҳурлик учун? Назаримда, ҳаммаси “вой, фалончи”, деган эътирофдан маст бўлишни исташади.
— Энг асосийси ёдингиздан чиқди. Бугун режиссёр ва актёрлар “қанча пул топаман?” деган дардда. Наҳот, бу ҳолатларга чек қўйишнинг иложи йўқ?!
— Жуда катта муаммо ҳақида гапирдингиз. Ҳақиқатда, киночилар санъатни тадбиркорликка алмаштириб қўйди. Раҳбариятга миллий кинематографияни ривожлантириш бўйича бешта муаммоли йўналишларда таклифлар ишлаб чиқиб, аниқ режалар бердик ва тез орада ўн беш йилдан буён бирорта кинога доир ҳужжат қабул қилинмаган “Ўзбеккино”да катта янгиликлар кутиляпти.
— “Тадбиркорларнинг йўлини тўсаяпти”, деган важ билан хусусий фильмлар катта экранга чиқиш ҳуқуқини оляпти. Кино санъати қачондан тадбиркорлик бўлиб қолди?
— Кино — ҳам санъат, ҳам саноат. Фильмлар томошабин онгги, дунёқарашига бевосита дахл қилади. Шу боис кино санъатининг тадбиркорликка айланишига қаршиман! Ҳозир ҳамма продюсер. Ўзи пул тикади, режиссёрлик қилади, роль ҳам ўйнайди. Дунё тажрибасидан келиб чиқсак, продюсер профессионал даражада ишлайдиган кино усталари ишига пул тикади. Мақсад талабга жавоб берадиган фильм ишлаш ва шу орқали мўмай даромад олиш. Бизникилар бир сўм тикиб, икки сўм ишлаш дардида. “Ўзбеккино” Миллий агентлиги давлат сиёсатига алоқадор ташкилот сифатида ҳамма кинога жавобгар. Хусусий фильмга ўгай деб қараш мутлақо нотўғри! Лицензия битимида учта шарт қайд этилган: порнография, давлат сиёсатига қарши ва экстремизмга ундовчи лавҳалар бўлмаслиги керак. Кечирасиз-у, шу учта шарт бажарилибди, деб дуч келган фильм намойишига рухсат берилаверса, кино қай ҳолатга келиб қолади? Бир қатор хусусий фильмларда бир дўст иккинчисини чув туширади-да, энг охирги кадрда “дўстим, аблаҳлик қилдим, кечир”, деса, “айбингни тан олдинг-ку, шуни ўзи етади”, дея яна аввалгидек дўстлашиб олади. Режиссёрлар “бироз аблаҳ бўлсанг, енгилтабиат бўлсанг, ҳеч нима қилмайди”, деган фикрни олға суриб қўйяпти. Буни ўзи сезмаган ҳолда қилаётганига ишонгим келяпти. Бизнинг жамиятга ёт бўлган тушунчалар, бора-бора “радикал”, сўнг “стандарт”га айланиши мумкин ва “кел, ҳаётга татбиқ қилиб кўрайликчи”, деган фикр уйғонади. Энг ёмони — ёт тушунча оддий ҳол бўлиб қолади.
— Яна бир салбий жиҳати — шундай ғояни илгари сурувчи фильмлар катта экранларгача етиб боряпти...
— Ҳа, чунки ишлаб чиқарувчи студия исталган кинотеатр билан шартнома тузиб, фильмини намойиш қилиш ҳуқуқига эга. Ярим йил илгари “плагиат”ликка қўл урган режиссёрнинг “Дайди” фильми намойишини тўхтатгандик. Ҳозиргача устимдан тегишли идораларга шикоят хати билан мурожаат қилади.
— Лекин ҳеч қаери ўзгартирилмай катта экранга чиқарилди...
— Тўғри. Шикоят бўйича мени чақириб, “тадбиркорларни йўлини тўсяпсиз, қонунни бузяпсиз”, дейишди. “Қонунни бузсам ҳам “Ўзбеккино” Миллий агентлиги тасарруфига кирувчи Алишер Навоий номидаги кинотеарда намойиш қилинишига рухсат бермайман!” дедим ва натижага эришдим. Бир кун олдин фильм тақдимотини ҳам тўхтатдик. Бу билан қонунни бузганимдан фахрланмоқчи эмасман. Хусусий фильмларни йўқ қилиш учун эмас, савиясини ошириш мақсадида юқорида таъкидлаганим — кинога доир ҳужжатга бу борадаги ўзгартиришлар киритиш таклифини ҳам ишлаб чиққанмиз. Насиб бўлса, янги — кинога доир ҳужжат кучга кирса, ҳар битта фильм сценарийсидан то катта экранга чиққунгача бўлган ҳамма жараённи назорат қилинади. Яъни ривожланиш учун ижодкорга ҳар тарафлама имконият яратамиз. Хусусий фильм ижодкорларини тарбиялаймиз.
— Хусусий кинони “фильтр”дан ўтказадиган ижодий гуруҳ фаолияти ноқонуний, деб топилибди, нега?
— Тегишли органлар “табдиркорлик субъектларига тўсқинлик қиляпти”, деган хулоса билан ижодий гуруҳ фаолиятини бекор қилди. Кўряпсизми, муаммо қанчалик чуқур илдиз отган. Кино, бу — санъат, профессионализм, шу боис ундан тадбиркорлик тушунчасини ажратиб ташлаш керак. Фильмини Алишер Навоий номидаги кинотеатрда намойиш қилишга рухсат олиш учун саноқсиз “режиссёр”лар келади. Лекин бирортаси кино моҳияти бўйича сўз очмайди. “Қарз олганман, қизимни узатишим керак” каби узундан узоқ “дарди”ни дастурхон қилади. Мана бу ҳақиқий фожиа! Девордаги қон изини кўряпсизми? Режиссёр Саид Мухторовнинг фильми намойишига рухсат бермаганим учун бошини деворга уриб, артистлик қилди. “Камолот ёшлар ижтимоий ҳаракатининг ёшларига кўрсатайлик, ёқса, рухсат бераман”, десам “уларга ёқмайди”, деди. “Бўпти, Республика Маънавият ва маърифат марказидагилар томоша қилсин”, дедим, рад этди. Майли, “Ўзбеккино”даги ёшларни чақирай, десам ҳам кўнмади. “Унда кимга ёқади фильмингиз?” десам, “Эски шаҳардаги кампирларга. Ўйлаб қарасам, улар ҳам бир кўргач, қайтиб келмайди. Пул ишлатганман, нима қилай?” дейди. Бор-йўғини тикаётган режиссёрлар нега “Ўзбеккино”га келиб, бамаслаҳат иш қилмайди?
— Кинонинг тирик афсоналаридан иборат бадиий кенгаш тузиб, режиссёр, актёрларга ҳам категория белгилаб, савиясига қараб лицензия берадиган қилишнинг иложи борми?
— Категория масаласида фикрингизга қўшиламан. Лекин лицензия масаласида фикрим бўлакча. Кино катта даргоҳ! Ҳатто киносиновга ҳаваскор ҳам пухта тайёрланиб бориши шарт. Шундай экан, тўсиқни пул билан қўймайлик. Ҳаваскорлар ички маданияти, билимини тарбияласин. Бу борада мен шахсларга ишонаман ва “Ўзбеккино” қошида 2 йиллик режиссёрлик олий курсини ташкил қилмоқчимиз. Биламан, бу ниҳоятда мураккаб ва оғир масала. Ўзбекистон Давлат санъат ва маданият институтида эмас, айнан “Ўзбеккино”да барибир шу ниятимни амалга ошираман, қарорим қатъий! Истеъдодлиларни чет элларга малака оширишга юборамиз. Зеро, бу борада ҳукумат ҳам бизни қўллаб-қувватлаяпти. Ҳозирда элчилар билан шу борада музокаралар олиб бориляпти.
— Институтдаги таълим тизими ҳаминқадар, демоқчимисиз?
— Олдимга 60 тача тайёр кадрлар келди. Бирортаси бешта режиссёр ва фильмларни санаб беролмади. Камига “сценарий ёзиш қийин эмас”, дейишди. Улар ёзган “сценарий”ларни профессионал сценаристларга кўрсатмадим, уларнинг юраги тарс ёрилишидан қўрқдим. Таълимни тизимли ташкил қилиш керак. “Ўзбекфильм”ни капитал таъмирдан чиқариб, дунё талабларига жавоб берадиган техника билан жиҳозлаяпмиз. Лекин “уларни ишлатишга қаердан кадр топаман?” деган ўй тинчлик бермаяпти. "Ўзбеккино"га “тўйни суратга олишим керак”, деб ҳаминқадар ишлайдиган, масъулиятсизлар керакмас.
— Бугун намойиш этилаётган фильмлар даражаси Алишер Навоий номидаги киносаройнинг мавқеига лойиқми? Бу киносарой режиссёрлар учун орзу даражасида бўлиши керакмасми?
— Мутлақо ҳақсиз! Фильмлар намойишини тўхтатишга ваколатим етмаса, Ўзбекистон Киноарбоблар бирлашмасига мурожаат қиляпман. У ердаги профессионаллар фильмни кўриб, қайта ишланадиган лавҳалари ҳақида тавсия беради. Ҳаваскорлар менга “энг кўп кассани менинг фильмим йиғяпти-ку”, деб иддао қилади. Маънавиятни шу топган маблағига алмаштиряпти-ку! Нега томошабинга паст назар билан қараш керак? Бирортаси келиб, “Савияли фильм суратга олишни тинмай талаб қиляпсиз, шароит қилиб беринг, устозлардан ўрганайлик”, деётгани йўқ. Ижодкор ҳеч қачон қилган ишидан кўнгли тўлмаслиги керак, ўзига нисбатан танқидий кўз билан ёндашиши шарт. Ёш актёрларга “актёрлик этикасини ишлаб чиқинглар”, дедим. Лекин тахмин қилганимдек дом-дараксиз кетишди. Биласизми, “Ўзбеккино” арининг уясидек ёшларга тўла, ҳамма иш билан банд бўлишини истайман. Режиссёрларга Ватан ҳақида фильм олинглар, деганимга ҳам анча бўлди, натижа йўқ. Шу йил баҳорнинг сўнгги ойлари эди. Хонамда ўтирсам, деразам рўпарасидаги машина йўли ўртасида учта ёш йигит гир айланиб югуриб, осмонга нарса отяпти. Бу ҳолат узоқ давом этди, ғазаблана бошладим. Ходимларимдан нима бўлаётганини билиб келишни сўрадим. Билсам, қалдирғочнинг боласи симёғочга қисилиб қолган экан. Учта йигит ҳақида ёмон фикрлаганим учун ўзимдан хафа бўлиб кетдим. Шундай ёшлар бор экан, ҳали келажакдан умид бор. Режиссёрларга “Мана ўзбек қандай халқ! Ватан, дахлдорлик сўзларини ишлатиш шарт эмас. Шу ҳолатни фильм қилинглар, ўзбекнинг бағрикенглиги, меҳрини кўрсатинглар”, дедим. Лекин ҳануз жимлик...
— Режиссёрлар дангаса бўлиб қолган. Масалан, вилоятга бориш у ёқда турсин, Ўзбекистон Давлат санъат ва маданият институтига бориб, янги истеъдодларни кашф қилишни ҳам хаёлига келтирмайди...
— Режиссёр Умид Ҳамдамов фильм бошлаган, киносинов учун эълон берди. Янги чеҳраларни излайдиганлар бор.
— Истаган режиссёрингизни айтинг, доимий актёрлар ансамблини санаб бераман!
— (Кулади) Бу борада ҳам ҳақсиз. Янги чеҳраларни экранга олиб чиқиш учун ёшлар билан ишлаш керак.
— “Ўзбеккино” Миллий агентлиги Ўзбекистон Давлат санъат ва маданият институти билан ҳамкорлик қилиб, тайёр кадрларни иш билан таъминлаш масаласида биргаликда ишласа бўлмайдими?
— Албатта, ҳамкорликни йўлга қўйиш керак. Лекин бизда “штат” йўқ, аслида саноқли актёргина “Ўзбеккино” Миллий агентлиги рўйхатида. Режиссёр Сайфиддин Мелиев ёнимга келганида, “маблағ ажратолмайман, хона ажратаман, қўлимдан келгани шу”, дедим. Рози бўлди, “Киноактёр театр студияси”ни ташкил қилди, бошида уч киши ишлаётганди, ҳозир актёрларининг саноғида адашади, киши. Ўзбекистон Давлат санъат ва маданият институтидан ҳам талабалар келиб ишлаяпти.
— Режиссёр Рустам Саъдиев “Ўзбеккино”га яхши жамоа керак. Қолаверса, давлат фильмларига ажратилган маблағ 4-5 та режиссёрдан ортмайди”, деганди. Гапида жон борми?
— Тўрт йил ичида иккита, хусусан, давлатнинг 1 млрд.дан зиёд маблағига "Барон" фильмини суратга олган, “Ўзбеккино”га ойда бир келадиган Рустам Саъдиев ҳақлимикан телеэкран орқали бундай иддао қилишга? Қачон сценарий олиб келди-ю, бадиий кенгаш тасдиқламади? Жамоа йиғиш, бу — игна билан қудуқ қазиш-ку! Ҳар бир кадрни чертиб-чертиб ишга қабул қиламан. “Ўзбеккино”нинг пойдеворини қуриш учун малакали иқтисодчи ва ҳуқуқшунос керак. Рустам нега ёшлар билан ишлашга келмайди?! Хусусий фильмлар асосчиси сифатида Рустамни тан оламан. Танқид ҳам қилсин, қабул қиламан, лекин ўринли бўлсин!
— Шаҳзода Муҳаммедованинг Ўзбекистон Республикаси санъат арбоби Дилором Омонуллаевага қилган салбий муносабатига масъул ташкилотлар панжа орасидан қаради. Жумладан, “Ўзбеккино” Миллий агентлиги ҳам! Ундан ҳам ўтиб тушгани — яқиндагина Ютуб каналида Шаҳзоданинг “баъзи актрисаларга ўхшаб хушторларим орқали пул топмайман”, деган интервьюси бўлди. Қачонгача жим турмоқчисиз, кино санъати карвонсарой эмас-ку?!
— Ҳақсиз, бу масалага жиддий ёндашмаса бўлмайди чоғи. Шу кунларда “Ўзбеккино”га Дилором Омонуллаева, Шаҳзода Муҳаммедова ва Ўзбекистон Давлат консерваторияси профессор ва талабалари, Ўзбекистон ёшлар иттифоқидан вакилларни чақириб, очиқ-ойдин гаплашиб оламиз. Кино нонини еб, ўзини “актрисаман”, деяптими, иддаоларини асосласин. Актрисалар масаласидаги гапи, бу — ўзбек киносига асоссиз тош отишдан бошқа нарса эмас. Таниқли киши ҳар бир гапираётган сўзига ҳушёр бўлиб, масъулиятни ҳис қилиши шарт! Актрисалар қандай тер тўкиб, саҳнанинг “чанги”ни ютиб, оиласига нон олиб боришини у қаердан ҳам билсин?..
— Кинонинг профессионал вакиллари билан суҳбатлашганимда доим драматургия ва режиссура оқсаганини гапиришади...
— Юқорида сўз очганимдек, “Ўзбеккино” қошида режиссёрлар Зулфиқор Мусоқов, Ёлқин Тўйчиев, Аюб Шаҳобиддинов, Шуҳрат Маҳмудов, Баҳодир Одилов, драматург Рихсивой Муҳаммаджоновнинг режиссёрлик ва сценарий ёзиш бўйича икки йиллик курсларини ташкил қиламиз. Соҳасидан қатъи назар, танлаб олинган 60 та талабадан 6 таси қолса ҳам, бу — катта кўрсатгич.
— Кинематографияни ривожлантириш маркази очилди. Унга юклатилган вазифалар аслида “Ўзбеккино”ники эмасми?
— “Ўзбеккино” ўз вазифаларини бажаряпти, бундан кейин ҳам шу йўналишда ишлайди. Хусусий студиялардан миннатдор бўладиган жиҳатим — ўз вақтида катта экранларимизни хориж фильмлари тўлиқ эгаллаб олишидан асраб қолган қўрғон бўла олди. Бундан буён профессионализмга ишламасак, томошабинни эмас, бутун бошли ёш авлодни қўлдан бой бериб қўямиз. Президентлик сайловлари вақтида Бельгиянинг фахрий сенатори юртимизга келганида, “сизлар оила институтини сақлаб қолгансизлар. Бизга бу тушунча мутлақо ёт бўлиб кетяпти”, дея куюниб гапирганди. Айтмоқчиманки, ижодкор зиммасида катта масъулият ётади, шу маънода улуғ қадриятларимизни сақлаш учун ижодкорлар ўзини маънан тарбияласин.
— Мазкур марказда ҳақиқий кинонинг сабоғини эгаллаганлар ўтирибдими?
— (Кулади) Фикрингизга қўшиламан, кинода соҳа мутахассислари ишлаши керак. Сценарийларини кўрсатишди, “Голливудча” ёндашув, дейишди. Кечирасиз, “Голливуд”, бу — кўрсатгич эмас! Суратга олган фильми билан томошабинга қандай озуқа бера олади, шу ҳақда ўйлаши керак. “Давлат ташкилоти сифатида кинонинг савиясини кўтариш масаласида ҳамкорлик қилайлик, ёшлар билан ишлайлик”, деган ташаббус билан чиқишса, бажонидил рози бўлардим.
— Алишер Узоқов, Улуғбек Қодиров, Адиз Ражабов, Фаррух Соипов ўз даврида машҳур тўртлик бўлган. Нега бундай кетма-кетлик давом этмаяпти?
— Очиғи, бу ҳақда ҳеч жиддий ўйлаб кўрмаган эканман. Бу ҳозир "устоз-шогирдлик" анъанаси йўқлиги билан боғлиқ ҳамда бугун актёр ва томошабинларнинг ҳам дунёқараши бир хил бўлиб қолган. Аниқроғи, актёрлар ҳам фақат “картошка, пиёз сотиб олишим керак”, деган фикр билан банд бўлиб қолди. Яқинда устоз санъаткорлар Пўлат Саидқосимов ва Рихсивой Муҳаммаджонов билан биргаликда актёрларни йиғиб, “уйингиздагилар оч қоляптими, пул учун дуч келган фильмларда ўйнаяпсизлар? Мени халқ танийди, бундай фильмда суратга тушмайман”, дея тажрибангизни бўлишиб, сифат учун ишланг”, деган фикр билан ўртоқлашмоқчимиз. Бир таниқли режиссёр келди, “фильмингни ғояси зўр, нега юзаки ёндашгансан?” десам, “э, бизнинг томошабин...” дея гап бошлаганди, хонадан чиқариб юбордим. Режиссёр томошабинни ортидан эргаштириши керак, улар қачонгача киносеварларни савиясизликда айблашади? Аксинча, “ўқимишли бўлиш урфда”, деган тушунчани томошабингга сингдирайлик. “Фалон китобни ўқиганмисан?” дея шеригидан сўраса, фахрланиб “албатта!” деб мақтанадиган бўлсин одамларимиз.
— Актёр Ҳошим Арслонов “Улуғбек. Осмон тоқига қўйилган нарвон” фильмининг халқаро кинофестивалда мукофотланганини айтиб, ОАВни бу ҳақда жар солмаётганликда айблаб, фейсбукда асоссиз фикр ёзди ва изоҳларда режиссёр Акбар Бектурдиевнинг “Ўзбеккино” ва ОАВ тепса-тебранмас бўлиб қолган”, деган фикрига кўзим тушди. ОАВни кузатмай туриб, қолаверса, “Ўзбеккино” ҳамкорлигисиз ишланган, ҳали ўзбек томошабинига тақдим қилинмаган фильм ҳақида ноўрин айбловига қандай муносабат билдирасиз?
— “Ўзбеккино” Миллий агентлиги фильм ҳақида фикр билдириши мумкин, қачонки, тақдимоти бўлсагина. Яқинда фильм ижодкорлари ўзбек тилига таржима қилиш масаласида ёрдам сўрашганди. Акбарни жуда ҳурмат қилардим, режиссёр сифатида ҳали ҳам тан олишим мумкин, лекин инсон сифатида... Бир-икки бор бадиий кенгашда ўзини тутиши ҳафсаламни пир қилди. Битта важ билан одамни қоралаш нотўғри. Лекин биргина ҳаракат унга нисбатан муносабатингни бутунлай ўзгартириб юборар экан. Ўз фикрини билдириш ҳар кимнинг ҳуқуқи. Лекин фикрингни тўғри етказолмас экансан, яхшиси сукут сақла.
— "Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили" давлат дастури асосида битта бўлса ҳам фильм ишландими?
— Нишонга урдингиз! Халқ билан мулоқот мавзуси актуал ва зарур жараён. Режиссёр Баҳодир Одилов Назар Эшонқулнинг сценарийси асосида “Мулоқот” фильми устида иш бошлаган. Ҳозирда сценарий қайта ишланяпти.Насиб бўлса, келаси йил томошабинга тақдим этиш режамиз бор.
Садоқат АЛЛАБЕРГАНОВА суҳбатлашди
