СИФАТИГА КИМ КАФИЛ?

Юртимизга ташқаридан товар-моддий бойликларни олиб кириш бўйича аниқ ва самарали тартиблар ишлаб чиқилган бўлиб, бунда энг аввало юртдошларимиз саломатлиги шунингдек, ички ишлаб чиқарувчилар манфаатлари устувор аҳамият касб этади.
Афсуски, айни шу жиҳатни тушуниб етмаётган айрим шахслар ички бозорни хорижнинг гўёки арзон, аммо сифатига ҳеч қандай кафолат мавжуд бўлмаган маҳсулотлар билан тўлдиришга ҳаракат қилаётгани ачинарли.
Халқ билан мулоқот қилиш, халқ давлат идоралари учун эмас, давлат идоралари халқ учун ишлаши керак деган ҳаётий тамойил сўнги бир йил мобайнида ижтимоий-иқтисодий ислоҳотларнинг бош ғоясига айланди. Хусусан, тадбиркорларга кўмакчи бўлиш, уларни қийнаётган муаммоли масалаларни зудлик билан бартараф этиш устувор вазифа сифатида белгиланди.
Маҳаллий ишлаб чиқарувчиларимизни қийнаётган муаммолардан бири шунда-ки, улар томонидан ишлар чиқилаётган товарларга айнан турдош хорижда ишлаб чиқарилган товарларни божхона назоратидан четлаб, олиб киришга уриниш мамлакатимиздаги ҳалол рақобат муҳитига ўзининг салбий таъсирини ўтказиши, шубҳасиз.
Шу мақсадда, давлат божхона хизмати органлари томонидан чегара-божхона постларида жисмоний шахслар томонидан тижорат мақсадлари учун кўзланган товарларни шахсий фойдаланиш учун деган сохта ниқоб остида олиб киришга бўлган уринишларга ўз вақтида чек қўйилмоқда.
Тан олиш керак, сўнгги вақтларда ушбу божхона комплексида ташмачи деб ном олган одамлар гуруҳи шаклланди-ки, улар бу ердан бир кунда бир неча бор қўшни давлатга кириб-чиқиб, турли майда халқ истеъмоли товарларини олиб киришни ўзларига қўштирноқ ичида касб қилиб олишган. Буни уларнинг паспорти саҳифаларини тўлдирган хорижга чиқиш ва кириш муҳрлари ҳам тасдиқлайди.
Ҳар куни бир неча бор дуч келаверишгани сабабли уларнинг аксарияти бу ердаги божхоначилар орасида отнинг қашқасидек танилишга ҳам улгурган. Ҳар гал товар-моддий бойликларни тижорат мақсадида олиб ўтишга уринишар экан, ушбу шахслар божхоначиларни чалғтиш учун турфа найрангларни ўйлаб топишади.
Масалан, айрим ташмачилар кейинчалик қайта сотиш мақсади учун кўзланган янги кийим-кечакларни олиб ўтиш учун уларни осонгина эгниларига кийиб олишади, холос! Лекин, кийим-кечакларнинг ёрлилқари ўз жойида тураверади. Имкон қадар, кийим-кечакларни кўпроқ олиб ўтиш мақсадида ҳаттоки, бир нечта кўйлак ва шимларни қат-қат қилиб, устма уст кийиб ўтишга уринишади ҳам.
Ташмачилар томонидан энг кўп олиб ўтишга уриладиган товар-моддий бойликлар туркумидан асосан косметика ва парфюмерия воситалари шунингдек озиқ-овқат маҳсулотлари ҳам жой олган.
Хотин-қизлар эса аёллик шаънини унутиб, турли парфюмерия ва косметика воситаларини чўнтакларига, кийимлари ичига, ҳаттоки ички кийимлари орасига яширганча олиб ўтишга уринишган пайтда тўхтатиб қолинган.
Фуқаро Абдулазиз Саидмухамедов эса божхоначиларнинг кўзини шамғалат қилишга уриниб, 90 қути тамаки маҳсулотларини олиб кириш мақсадида кийимлари ортидан белига боғлаб олган экан. Шу тариқа у қиймати 1 млн. 350 минг сўмлик сигаретларнинг божхона назоратидан четлаб олиб кирмоқчи бўлган пайтда тўхтатиб қолинди.
Бу билан ушбу қийматдан ортиқча бўлган товар-моддий бойликларни қўшни давлатлардан олиб кириш мумкин эмас экан-да деган янглиш тасаввур шаклланмаслиги керак.
Ўзбекистон Республикаси ҳудудига кириб келаётган шахсларга қонун ҳужжатларига кўра божсиз олиб кириш меъёрларидан ҳамда акциз солиғига тортилмайдиган меъёрлардан ортиқча товарларига белгиланган ставкалар бўйича божхона тўловлари ундирилганидан сўнг уларнирнг олиб кирилишига рухсат этилади.
Шу ўринда, юқоридаги ҳолатларни кузата туриб, ушбу шахслар олиб киришга уринган майда ёки оз миқдордаги саноқли товарларнинг мамлакатимиз иқтисодиётига етказиши мумкин бўлган зарарини менсимаслик ҳам мумкин эмас. Чунки, дарё ҳам қатра-қатрадан йиғилишини асло унутмаслигимиз керак.