— “Ниҳол” мукофоти совриндори Манзура ўзбек шоу бизнесида ўз ўрнига, йўналишига, мухлисларига эга ижодкорлардан. Мана бир неча йилдирки у ўз ўринини йўқотмай бир маромда ушлаб келяпти. Бу йил унинг ижодига 18 йил тўлди. 1-2-3 феврал кунлари “Истиқлол” санъат саройида илк яккахон дастурини тақдим этаётган хонанданинг концерт олди режалари бисёр.
— Манзура, бугун миллий эстрадамизда ўзингизни қайси ўринда кўряпсиз?
— (ўйланиб) Буни аниқ айтиш қийин. Лекин муҳими йўналишим, ижодим ҳеч кимникига ўхшамайди. Ҳали ундан, ҳали бундан кўчириб ҳаммасини қориштириб юбормаганман. Ўзимга мос қўшиқларим, ички оламимни акс эттирадиган мусиқаларим етарли. Албатта камчиликларим ҳам йўқ эмас. Мен доим камчиликларимга, хатоларимга очиқ назар билан қарашга ўрганганман. Шоу-бизнесдаги бугунги мавқеимга келсак, мен бу саволингизга биргина нақл билан жавоб қайтараман: “ўзингни эр билсанг, ўзгани шер бил”. Мен учун ҳамма зўр, ҳаммани ижодига ҳурмат билан қарайман. Лекин тингловчига сизни қандай мавқедалигингиз-у, тўйга неча пулга боришингизнинг аҳамияти йўқ. Ахир яхши қўшиқни хонанданинг мавқеига қараб эшитмайсиз-ку. Бу саволингиз билан нимага шаъма қилаётганингизни тушунгандекман. Тўғри, бизнинг шоу бизнесимизда ваҳима билан, ҳали чиқмаган қўшиқ, тақдим этилмаган концерт олдидан шов-шув кўтариш роса авж олган. Билмадим, балки мен бугунги аксарият санъаткорларимизга қараганда, бу борада бироз бошқачароқ фикрларман. Чунки оиламизда шундай тарбия қилишган. Подадан олдин чанг чиқаришга, одамлардан олдин ўзим ҳақимда фикр билдиришга ўрганмаганман
— Концерт беришдан мақсад нима?
— Кўп майда сабабларни деб бир неча йилдан буён концерт бериш фикридан қайтаётган эдим. Бу йил ижодимга 18 йил тўлди. Охирги концерт дастуримни 2004 йил “Туркистон” саройида берганман. Орадан 10 йилдан ортиқ вақт ўтди. Бу орада жуда кўп қўшиқлар чиқардик. Менимча концерт беришга бу йил тўла тайёрман. Устига устак ҳар бир ижодкорнинг концерт бахонасида мухлисларига айтмоқчи бўлган гаплари бўлади. Ички туйғуларини, ҳис- ҳаяжонини қўшиқлари орқали етказгиси келади. Мен ҳам концертдан ана шуни мақсад қилганман. Тўй-ҳашамлар, халқ хизматларидаги учрашувлар ўз йўлига, лекин меҳнатимизни борича концерт орқали етказиш ҳеч нарсага етмайди. Тўғри концерт бугун энг яхши пиар усулига айланган, лекин, менга бундай пиарнинг кераги йўқ, менимча. (кулиб) Сезаётган бўлсангиз ҳозир бермоқчи бўлган саволингизга аввалдан жавоб бериб кетдим.
— Концерт бергандан кейин, зални тўлдиришга жуда бўлмаганда 50 фоиз ишонч бўлиши керак. Сиз нимага ишонч боғлаяпсиз?
— (ўйланиб) Концертим устида тажрибали ижодкорлар иш олиб боришяпти. Янги қўшиқлар тайёрлаяпмиз, ўтган йили кўп қўшиқларни мухлислар эътиборига ҳавола этдик. Шуларнинг инобатга олган ҳолда, мухлисларим мени ёлғиз қолдирмаслигига умид боғлаяпман. Билмадим, мен бу ҳақда ҳозирдан бир нарса деёлмайман. Энг асосийси қилаётган меҳнатим билан томошабинлар қаршисига чиқиш. Ахир озмунча меҳнат қилмадим. Айтиш тўғрими ёки нотўғри умримнинг асосий қисмини санъатга, ижодимга бахш этдим. Яратган мусиқаларим, қўшиқларим ўша саҳнада янграганида, бир пайтлар қаҳратонда оёғимдан сув ўтиб, соатлаб трамвай кутиб, тиқилинчда қолиб кетган пайтларим, санъаткор бўлиш йўлида тортган машаққатларимнинг бари унут бўлади.
— Бугун айримлар ўзининг концерт чипталарини бозорларда мажбуран ўтказишганига ҳам гувоҳ бўляпмиз. Балки сиз ҳам шу усулдан фойдаланарсиз?
— Шахсан мен оддий томошабин сифатида бундай ҳолатга қаршиман. Ўзимнинг концертимга келсак, ҳали чипталар билан боғлиқ бундай муаммоларга учрамадик. Устига-устак чипта масалалари билан санъаткор эмас, унинг қўл остидагилар, ташкилотчилар шуғулланиши тарафдориман. Тўрт одам келса ҳам, 4 мингта одам келса ҳам менинг вазифам сахнада қўшиқ куйлаш, концертга чипта сотиш эмас.
— “Манзуранинг охирги йилларидаги энг хит қўшиқлари асосан хориж эстрадасидан ўғирланган. У аввал тинмай ижод қилиб, кейин концерт берса бўлмасмиди?” – деган фикрлар ҳам йўқ эмас. Бунга қандай қарайсиз?
— (кулиб) Мен буни жуда оддий қабул қиламан. Тан оламан бир нечта қўшиқларимизни ўғирлаганман. Улар орасида аслиятда, ҳеч қаери ўзгаритирилмай куйланганлари ҳам бор. Лекин менинг шунча йиллик ижодимни фақат ўғирланган қўшиқлар билан боғлаш нотўғри, менимча. Агар бирор қўшиқни хориждан олиб айтган бўлсам-у уни мусиқий альбомларимга киритсам албатта асл муаллифларини ҳам зикр этиб ўтаман. Ўзимга қўйиб берса, ўғирлаб айтишга умуман қаршиман, лекин шундай ҳолатлар бўладики, хориждан олишга мажбур бўласиз. Бунда фақат ижрочини айблаш ноўрин.
— Бугун тажрибали, ўз мавқеига эга санъаткорларимизнинг концерт дастурлари репертуари тўйникидан деярли фарқ қилмаётгани, тўйда куйланаётган қўшиқлар концерт дастурларидан ўрин олаётгани ачинарли ҳолат.
— (жаҳли чиқиб) Фикрингизга юз фоиз қўшиламан, лекин тўй қўшиқларини ҳам чиройли тарзда, кутилмаган саҳна кўриниши, театр шоу орқали етказиб бериш имконияти ҳам бор-ку. “Қизғонаман” қўшиғим аслида тўй учун яратилган. Лекин унинг шўхлигини, томошабинни рақсга тушишга ундашини инобатга олган ҳолда ажойиб шоу тарзида сахнага олиб чиқяпмиз. Яна... Эй, тўхтанг ҳамма нарсани газетада айтиб қўйсам концертга ким боради (кулги кўтарилди). Аслида рақсбоп, шўх қўшиқ қилишнинг ҳам ўзи бўлмайди. Баъзи қўшиқларимизга умуман одамларни ўйнатолмай қолган пайтларим жуда кўп бўлган. Шунинг учун рақсбоп, тўй учун қилинган қўшиқларнинг ҳаммасини ҳам чиқитга чиқариб бўлмайди. Унинг ортида ҳам ижодкорнинг меҳнати бор.
—Манзуранинг жонли ижрода куйлашга имконияти етарли. Нимага концертингизда жонли куйламаяпсиз? Балки бу 18 йиллик ижодингиздаги энг каттта янгилик бўлар.
— Жонли ижрода куйлай олишимга шубҳа қилмаган одамлар борлигидан хурсандман (кулиб). Баъзида санъатдан умуман хабари йўқ, ҳақиқий ижодни ҳам пулнинг кучи билан ўлчайдиганларнинг жонли ижрода куйлай олмайди деган гапларини эшитиб, ҳайрон қоламан. Тўғри қайсидир қўшиқларда овозимиз жуда паст чиққан... Қўрқманг, саволдан бўйин товлаш ниятим йўқ. Анча йил концерт бермадим. Шунинг учун илк концертни бирданига жонли ижродан бошлагим келмади. Чунки мен ижодимда мухлисларим учун нима қизиқлигини тушуниб олишим керак. Мухлисларим мендан нимани кутаётгани ҳақида умуман тасаввурга эга эмасман. Балки кейинги концертларимда жонли ижрода куйларман.
— Ўзбекистон давлат консерваториясида опера йўналишида таҳсил олгансиз. Нимага эстрада билан операни тандем қилиб кўрмайсиз?
— (Ўйланиб) Сиз айтган нарсани 1995 йилда ижодимни эндигина бошлаганимда синаб кўрганман, лекин тингловчилар мени бу йўналишда қабул қилмаган. Бугун тингловчига этнографик мусиқалар ёқяпти. Шунинг учун тингловчининг талабидан келиб чиқишдан бошқа иложимиз йўқ. Лекин сиз айтган фикрни ҳам буткул рад қилолмайман. Балки концертдан кейин бу ҳақида бафуржа ўйлаб кўрарман.
— Шоу-бизнесимиздаги кучли аёллар учталигига кимларни киритган бўлардингиз. Ўзингиз бу рўйхатда бормисиз?
— Ҳозир буни аниқ айтишнинг иложи йўқ. Мен бугун атрофимда бирга ижод бошлаганлардан Шаҳзода ва Райҳонни кўряпман холос. Қолган санъаткорларимиз биздан анча кейин кириб келишди. Тўғрисини айтсам, кечагина санъатга кириб, 4-5 та қўшиғи билан эътиборга тушиб, “мен зўрман” дейдиганларнинг кўпини кўрганмиз. Бугун зўр бўлиб турганларга ҳасад қилмайман. Аксинча қандини урсин! Биз билан ҳам қанчадан-қанча санъаткорлар иш бошлаган эди. Кетма-кет хит қўшиқлар, концертлар, мусиқий альбомлар, тинимсиз клиплар намойиши... Афсуски уларнинг ижоди узоққа чўзилмади. Ҳатто юлдузлик касалига чалиниб, катта санъаткорларни писанд қилмай қолганлар ҳам бўлди. Ҳозир ҳам бундайлар йўқ эмас. Мен эса осмонга сакрамай ерда юриш тарафдориман. Мавқени эса халқнинг ўзи белгилаб бераверади.
— Бизда концерт олдидан пиар рекламалар тайёрлаш, ёлғон шов-шувлар тўқиб чиқариб, эътибор тортиш анъана тусига кирган. Нега концерт олдидан сиз ҳам ўзингиз ҳақингизда янги шов-шув ўйлаб топмадингиз? Дарвоқе, минг афсуски Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист Райҳон Ғаниеванинг оилавий муаммоларини хонанданинг концерт олди рекламаси билан боғлаётганлар ҳам йўқ эмас.
— Қўйинг, мени бошқа санъаткорларнинг шахсий ҳаётига аралаштирманг. Одамларнинг ҳам бировни гапиришга ҳаққи йўқ.
Қани бир ўйлаб кўрайлик: мен концертим олдидан қандай шов-шув кўтариб, одамларнинг эътиборини тортишим мумкин? Ташқи қиёфамни пластик жарроҳлик йўли билан ўзгартирганимни ҳамма билса, турмушга чиқмаётган бўлсам, яна нимани пиар қиламан? (кулиб). Мени концерт олдидан бундай пиарларга эҳтиёжим йўқ. Мухлисларим қўшиқларимни яхши кўришса, ижодимни ҳурмат қилишса, мени соғинишган бўлса концертимга албатта келишади.
Қамариддин ШАЙХОВ сухбатлашди
