Toshkentdagi Ozarbayjon madaniy markazi tashabbusi bilan Ozarbayjon Respublikasining bir nechta hududlariga tashkil qilingan press-tur davomida Baku shahridagi “Harbiy g`animatlar muzeyi”da ham bo`ldik. Poytaxtning shundoqqina biqinida, Kaspiy dengizi bo`yida joylashgan mazkur muzeyda 44 kunlik urush – 2-Qorabog` muhorabasida Ozarbayjon tomonidan qo`lga kiritilgan Armaniston harbiy o`ljalari joy olgan.
Ushbu muzeyda Qorabog` urushida Armaniston tomonidan qo`llanilgan zirxli texnikalar, artilleriya qurollari, avtomobil texnikalari va tirkamalarni eksponatlar sifatida ko`rish mumkin.
Shuningdek, Armaniston harbiy kuchlari tomonidan Fuzuliy, Jabroil, Agdam, Tartar, Goranboy birlashmalari hududlarida qo`llanilgan harbiy himoya usullari maketlari ham muzey maydonidan o`rin olgan. U hududda tanklardan himoyalanish uchun 3-4 metr chuqurlikda qazilgan xandaqlar, beton to`siqlar, metall kirpilar, tikanli sim to`siqlar va minali hudud huddi urush maydonidagidek qilib joylashtirilgan.
Qizig`i, xandaqlar devorlaridagi beton tirgaklar Qorabog` hududlarida bir paytlar yuzlab gektarlardagi uzumzorlarda o`rnatilgan toklarni ushlab turgan betonlardan olinib, terib chiqilgan.
Muzey hududini kezar ekansiz, bu erda har bir elementlar qo`lga kiritilgan "o`lja"lardan yasalganiga guvoh bo`lasiz. Misol uchun, yo`laklardagi fonarlar va o`rindiqlar ham mini raketalar hamda qurol sandiqlaridan qayta ishlangan.
Eksponatlar ichida quyidagi kombinasiya ko`pchilikning e`tiborini torishi tabiiy. Bu urushdan jabrlangan xonadonlardan biriga kelib tushgan raketa. Aytishlaricha, xonadon ahli stol atrofida ovqatlanib o`tirgan paytda ushbu raketa unga kelib urilgan va baxtli tasodif tufayli portlamay qolgan.
Maydonda Ozarbayjonning ishg`oldan ozod qilingan shahar, kasaba va kentlari aks ettirilgan xronologik ma`lumotlari ham mujassamlashtirilgan.
Bu erda 2 soatdan oshiqroq o`tgan vaqtda tashrif buyuruvchilarga ahamiyat qaratdik. Har xil yosh toifasidagilar bor. Tush paytiga borib, hatto, kiruvchilar navbati ko`payib ketdi. Maktab o`quvchilari o`z o`qituvchilari bilan kelib, Qorabog` tarixi va buguni haqida ma`lumotlarga ega bo`lib qaytishmoqda.
Ochiq osmon ostidagi mazkur muzeyga kirish uchun chipta narxlariga ham qiziqib ko`rdik. Xullas:
Ozarbayjon fuqarolariga – 2 azn (tahm. 13 ming so`m);
6 yoshgacha bo`lgan bolalar uchun bepul;
Xorijiy fuqarolarga esa 10 azn (tahm. 65 ming so`m).
Shuningdek, bu erga imtiyozli ravishda kirish huquqiga ega bo`lganlar ham bor, ular – Ozarbayjon milliy qahramonlari, shahidlar oilalari, mehribonlik uylari tarbiyalanuvchilari va internat maktablari o`quvchilari, Ozarbayjon Respublikasi muzeylari hamkorlari.
Har bir eksponatning rusumi va boshqa batafsilroq ma`lumotlarga ega bo`lish istagidagilar uchun muzeyning maxsus sayti ham ishga tushirilgan.
Sardorbek Rahmonqulov
