Har yili yangi yil bayramida archa bezatamiz. Bu ajoyib daraxtning asl nomi qarag`ay bo`lib, Rossiya o`rmonlaridan olib kelib O`zbekiston sharoitiga moslashtirilgan. Archa bayramda xonadonimizga ko`rk, yoqimli ifor bag`ishlashini bilamiz, ammo uning xalq tabobtida ko`plab kasalliklarga shifo bo`lishidan xabaringiz bormi? Agar bilsangiz, uning nafaqat ignali barglari, balki g`uddalari, urug`i va po`stlog`i ham noyob xususiyatlarga ega bo`lib, xalq tabobatida ming dardga davo o`simlik hisoblanadi.
Ekspert: Zulfizar QAHHOROVA, tabib va shifokor:
Ignabargli damlama
Buning uchun qarag`ay shoxchasini maydalaymiz, bolg`acha yordamida ezamiz. Bir osh qoshiq ignabarglarni bir stakan qaynoq suvda damlaymiz. Uni 30 daqiqa past olovda qaynatamiz. So`ng issiq qilib o`rab, 3 soatcha tindirib qo`yamiz.Davolanish kursi muddati — 1 hafta, har kuni 100 ml.dan iste`mol qilinadi. Bu vitaminli ichimlik umumiy tanani quvvatlantirishga, qonni toozalashga va suyultirishga ham foyda beradi.
G`uddasidan tindirmasi
Bronxitda. Archa g`uddalaridan juda shifobaxsh tindirma tayyorlash uchun yashil g`uddalari uzib olib, maydalanadi va ustidan 1:5 nisbatda qaynoq suv quyiladi. Keyin bu aralashma 30-40 daqiqa qaynatilib, 15 daqiqa tindiriladi. So`ng doka yordamida sizib olinadi. O`ziga xos ta`m va hidga ega jigarrang suyuqlik hosil bo`ladi. Uni salqin va qorong`i joyda 3 kun saqlash kerak. Bu malhamni ingalyasiya qilishda qo`llash yaxshi samara beradi. Katta kishilarga bu tindirma yordamida ingalyasiya qilish uchun bug`lashga mo`ljallangan suvga 20 ml. qo`shish tavsiya etiladi.
Immunitetni ko`tarishda. Bu maqsadda qo`llanish uchun archa g`uddalariga 1:10 nisbatda issiq suv quyiladi. Unga bir necha bo`lak limon ham qo`shiladi va 30 daqiqa qaynatiladi. 3 soat tindirib qo`yiladi. Keyin immunitetni kuchaytirish uchun 5 kun ertalab yarim stakandan ovqatdan oldin ichiladi.
Malham tayyorlaymiz
Pnevmoniya va revmatizmda malham tayyorlash uchun 0,5 l. spirtning 40 foizli eritmasiga 3 osh qoshiq ignabarglar va archa urug`laridan solib aralashtiriladi. Bankaning qopqog`i zichlab yopilib, kamida 14 kun qorong`ida tindirib qo`yiladi. Bu vaqt davomida aralashmali idish chayqatib turiladi. So`ng dokadan o`tkazilib, ovqatdan 30 daqiqa oldin bir osh qoshiqdan kuniga 3 marta qabul qilinadi.
Charchoqqa qarshi
Archaning ignalarini bir oy mobaynida kun davomida chaynab yursangiz, kuchingizga kuch qo`shib, immunitetni mastahkamlashga xizmat qiladi. Yoki 2 osh qoshiq ignabarglaridan olib, 1 stakan qaynoq suvda 20 daqiqa qaynating va ta`bga ko`ra shakar soling. Bu ichimlikni uchga bo`lib, 1 kunda 3 mahal qabul qilish mumkin.
Manzura BEKJONOVA tayyorladi