O`zbekiston musulmonlari idorasi Ulamolari Kengashi karantin davrida osoyishtalikni saqlash va inson sog`lig`ini muhofaza qilish maqsadidagi o`rnatilgan tartib-qoidalarga qat`iy rioya qilishga chaqiradi.
Tartib-intizom va ishboshilarga itoat – vojib (shart)!
Azizlar, bunday holatlarda tartib-qoidalarga bepisand bo`lish, nafaqat qonunni buzish, balki shar`iy tomondan ham to`g`ri bo`lmaydi. Chunki ishlarda ko`pchilik tomonidan saylangan rahbarlarga, hukumatga bo`ysunishning lozimligi Islom manbalarida bayon qilingan. Qur`oni karimda bunday bayon qilinadi: “Ey imon keltirganlar! Allohga itoat etingiz, Payg`ambarga va o`zlaringizdan (bo`lmish) ishboshilarga itoat etingiz!” (“Niso” surasi, 59-oyat).
Imom Tabariy “ishboshilar” so`zining tafsirida mashhur sahoba Abu Hurayra roziyallohu anhuning “Ular sizlardan bo`lgan amirlar”, deb izoh berganini rivoyat qilganlar.
Ma`lum bo`ladiki, musulmon kishi, avvalo, Alloh taolo va Uning rasuliga to`la taslim bo`lib, din va dunyo ishlaridagi ishboshilarga, agar ular gunohga buyurmasalar, itoat etishi vojib bo`ladi.
Hazrati Payg`ambarimiz sollallohu alayhi vasallam: “Kim menga itoat etsa, Allohga itoat etibdi. Kim menga osiy bo`lsa, Allohga osiy bo`libdi. Kim amirga itoat etsa, menga itoat etibdi. Kim amirga osiy bo`lsa, menga osiy bo`libdi”, deganlar (Imom Buxoriy va Imom Ahmad rivoyati).
Islom ulamolari “Musulmon, mohir, taqvodor tabibning xabari ila qilinadigan muolaja farz ayn darajasigacha ko`tariladi”, deydilar. Demak, Islom dinida itoat qilish ibodat darajasiga ko`tarilgan va mo`min-musulmonlar ayni hozirgi holatda tabiblar ko`rsatmalariga qat`iy rioya etishlari juda ham zarur.
Karantinni buzish joiz emas!
Hozirgi murakkab sharoitda amalga oshirilayotgan tushuntirish ishlari va ko`rilayotgan choralarga qaramasdan, karantin tartib-qoidalarini qo`pol ravishda buzishga yo`l qo`yayotganlar ham uchramoqda.
Inson karantin va cheklovni buzishi yoki kasallik o`chog`iga borganlik, bemorlar bilan muloqotda bo`lganlikni yashirishi nafaqat o`zi, balki jamiyat uchun ham katta xavfdir. Masalan, joriy yilning 15 martidan 23 mart kuniga qadar yurtimizda ushbu kasallik 46 nafar shaxslarda aniqlangan bo`lsa, kasallarning 16 nafari 1 bemor bilan muloqotda bo`lganlar. Demak, bunday vaziyatda eng asosiysi, o`zaro muloqotni kamaytirish, kasallik yuqishining oldini olish borasidagi tartib-qoidalarga qat`iy rioya qilishdir.
Tahlilchilar ta`kidlashicha, Italiya davlatida koronavirus keng tarqalishining asosiy sabablari – karantin choralarini tatbiq etmaslik, jamoat transportlari va joylardagi harakatlarni cheklamaslik hamda soha mutaxassislari fikrlariga quloq solmaslikdir.
Demak, karantin davrida shifokorlar tavsiyalariga amal qilib, shaxsiy gigiena va sanitariya qoidalari, ayniqsa, virusdan saqlanish uchun niqob taqib, qo`llarni yaxshilab sovunlab yuvishga jiddiy e`tibor qaratish lozim. Shuningdek, pandemiya davrida fuqarolarning turli joylarda to`planishi, har xil yig`inlar qilishlari, shu jumladan, masjidlar oldida jamoat hosil qilishlari ham karantin talablariga xilofdir. Bunday harakatlarni sodir etayotgan fuqarolar respublika maxsus komissiyasi tomonidan belgilangan choralarni qo`pol ravishda buzishlari barobarida, avvalo o`zlari va yaqinlarini xatarga qo`yayotganliklari, yurtdoshlarimiz orasida virus tarqalishiga sababchi bo`lib qolishlari mumkinligini teran anglab etishlari hamda bu kabi ishlarga qo`l urmasliklari zarur.
Islom dini ta`limotlarida har bir inson o`zi va boshqalar hayotini muhofaza qilishga mas`uldir! Alloh taolo Qur`oni karimda: “O`zingizni halokatga tashlamang!” deb xitob qilgan (“Baqara” surasi, 195-oyat).
Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Kasal tuyalari bor kishi ularni sog`lom tuyalari bor kishining tuyalari oldiga keltirmasin”, deb ta`kidlaganlar (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).
Nabiy sollallohu alayhi vasallam: “Agar bir erda vabo (tarqalgani)ni eshitsangiz, u erga kirmanglar. Agar sizlar turgan erda shu narsa (vabo) bo`lsa, u erdan chiqib ketmanglar”, deganlar (Imom Buxoriy va Imom Muslim rivoyatlari).
Bugun karantin choralariga qat`iy rioya qilish zarurligini tushunib etdik. Garchi yurtimizda sanoqli kishilar virusni yuqtirgan bo`lsa-da, lekin hammamiz – yurtimizning 34 milliondan ziyod fuqarosi bir tanu bir jon bo`lib hamkorlikda harakat qilishimiz darkor. Zero, Qur`oni karimda:
“Yaxshilik va taqvo yo`lida hamkorlik qiling, gunoh va haddan oshish yo`lida hamkorlik qilmang!” (“Moida” surasi, 2-oyat), deyilgan.
Demak, jamiyat sog`ligini saqlash yo`lida o`zaro hamkorlik qilish – Islom dini tavsiya etilgan amallardandir.
Kasallik manbalaridan saqlanish hayotiy muhim talabdir
Kasallik tarqashiga zamin bo`ladigan vositalardan biri bu – jamoat transportlari. Toshkent shahrida transport turlari hamda qatnov ko`lamining kengligi, yo`lovchilar oqimi yuqoriligi kasallik tarqalishida muhim omil bo`lishini inobatga olib, Toshkent shahrida avtobus, metro hamda yo`nalishsiz taksi qatnovlari vaqtincha to`xtatildi.
Poytaxtimiz aholisi bunday choralarning barchasi birinchi galda ularning salomatligini asrash maqsadida amalga oshirilayotganini tushunadilar.
Yana bir muhim masala: barcha savdo va dehqon bozorlarida, savdo qilish nuqtalarida kasallik profilaktikasi maqsadida aholining yaqin masofada bo`lishlarining oldini olishga qaratilgan choralar ko`rilmoqda.
Sog`liqni saqlash mutaxassislari fikriga ko`ra, ijtimoiy masofalanish – koronavirus tarqalishining oldini olishda eng muhim chora ekan. Jamoat joylarida aholining o`zaro yaqin masofada bo`lishining oldini olish choralari ko`rilmoqda. Bu chora “ijtimoiy masofalanish” deb nomlanadi. Ijtimoiy masofalanish, oddiy qilib aytganda, bu – odamlar o`rtasidagi masofani 2 metr atrofida saqlashdir.
Pandemiya – tafriqa emas, birlashish vaqti
Ijtimoiy tarmoqlar foydalanuvchilari tomonidan mamlakatimizdagi haqiqiy vaziyatni soxtalashtirib talqin qilayotgan, aholi orasida vahima keltirib chiqarishga qaratilgan uydirmalar, shuningdek, asossiz ma`lumotlarni tarqatayotganlarga nisbatan aytar so`zimiz shuki, bugungi sinovli paytlarda barchamiz birlashib, xalqimizga to`g`ri va asosli ma`lumotlarni tarqatish orqali ushbu og`ir xastalikni engib o`taylik.
Hozirgi mas`uliyatli onlarda zinhor shayton vasvasasiga berilmasligimiz kerak. Har qanday qiyinchilikni birdamlik, hamfikrlik bilan engishimiz mumkin. Tarixda ham xalqimiz bunday mashaqqatlarni boshidan o`tkazgan, sabr-qanoatlari va kuchli imonlari bilan ularni engib o`tgan. Bu safar ham, bu kasallikni Alloh taoloning madadi ila birgalikda engamiz.
Bunday vaziyatlarda biz, ahli ilm, olim ulamolarimizning ko`rsatmalari o`laroq dinimizning ahkomlariga asosan mo`min-musulmonlarni, ayniqsa bunday paytlarda vahima tarqatib ommani sarosimaga soluvchi ayrim insonlarga ta`lim o`laroq, Islom dinimiz ta`limotlariga amal qilishlariga undab qolamiz.
Har qanday mashaqqatga sabr qilish eng afzal ish ekaniga xushxabarlar bor. Alloh taolo aytadi: “Hech shak-shubha yo`qki, sabr-toqat qiluvchilarga ajr-mukofotlari hisob-kitobsiz, to`la-to`kis qilib berilur” (“Zumar” surasi 10-oyat). Shunday ekan biz ham sanoqlik kunlarda imtihon o`laroq yurtimizdan Yaratganning O`zi bu kasallikni ko`tarib yana tinchlik va salomatligimizni barqaror qilsin.
Xulosa
Aytib o`tilgan choralarning barchasi respublikamiz hududida ushbu xavfli infeksiyaning keng tarqalib ketishining oldini olish, har bir yurtdoshimiz salomatligini qat`iy muhofaza qilishga qaratilgandir.
Shunday sinov davrida fuqarolarimizdan osoyishtalikni saqlab qolishni, vahimaga berilmaslikni, asossiz ma`lumotlar ta`siriga tushmaslikni yana bir bor so`rab qolamiz. Unutmang, hukumatimiz, mutasaddilar va shifokorlar sizning sog`ligingiz uchun har qachongidan ham ko`proq qayg`urmoqdalar.
Koronavirusga qarshi birgalikda kurash olib borib, karantin qoidalari va sanitariya cheklovlariga rioya qilish o`zimiz, oila a`zolarimiz va yurtdoshlarimiz salomatligini asrash borasidagi eng to`g`ri yo`l ekanini unutmaylik.
