Дунёдаги энг қадимий байрам сифатида танилган “Наврўз” байрами “баҳор элчиси” ва “янги кун” сифатида танилган. 5000 йил давомида юзлаб турли номлар остида нишонланган “Наврўз” маданий мерос орқали сақланиб қолган ва турк халқлари орасидаги ришталарини мустаҳкамлаган энг муҳим байрамлардан бири саналади.
Тўкин-сочинлик, унумдорлик, меҳр-муҳаббат, биродарлик ва дўстлик рамзи бўлган Наврўз Озарбайжон, Ўзбекистон, Қирғизистон, Туркманистон, Афғонистон ва Тожикистонда миллий байрам сифатида нишонланади.
Бутун Турк олами томонидан ҳаяжон билан нишонланадиган, қалблар шодлик ва келажакка умид билан тўлган ушбу байрамда ғамгин бўлиш катта уят саналади. Байрам тантаналарида ҳудудларга қараб турлича ўйинлар ўйналади, шу билан бирга, бу кун учун махсус таомлар пиширилиб, кўнгилочар тадбирлар ташкил этилади. Биргаликда Наврўз дастурхонидан бахраманд бўлганларидан сўнг, одамлар бир-бирларининг янги йилини нишонлайдилар, қабрларни зиёрат қиладилар.
Анатолия ва Марказий Осиё маданиятларида баҳорнинг келишидан дарак берувчи Наврўз байрами Туркияда 20-март куни нишонланади.
НАВРЎЗ ТАРИХИ ВА МАЪНОСИ
Наврўз анъанаси сўнгги музлик даври тугашидан бир оз олдин, яъни 15 000 йил олдин бошланган. Ўша асрларда фасллар инсон ҳаётида ҳозиргидан кўра муҳимроқ бўлиб, ҳаёт билан боғлиқ барча нарсалар тўрт фасл билан жуда чамбарчас боғлиқ эди. Қаттиқ қишдан сўнг келган баҳор она табиатнинг гул уйқусидан уйғонишини, кўкатлар кўкаламзорлаштиришини, чорва молларининг туғилишини англатарди, инсоният учун катта имконият, тўкин-сочинликнинг жонланиши эди.
Туркияда Наврўзнинг энг муҳим тамойили олов ёқишдир. Бу кечада Тонгел деб аталган оташлар ёқилади, тилак айтилади ва устидан сакраб ўтилади. Оловдан сакраб ўтган ҳар бир кишининг тилаклари ижобат бўлади ва барча касалликлардан халос бўлади, деб ишонилади.
Шу кун учун махсус тузилган ва 7 хил таомдан иборат “Наврўз дастурхони” га жамоа бўлиб ўтирилади. Йилнинг тўкин-сочинлик билан ўтиши учун ёзилган дастурхонда ҳамма истаган таомини ейди ва йилнинг шу йўсинда тўқчиликда ўтишини тилайди.
